De titel had ook kunnen zijn: De
financiële markten als aanjager van de Europese integratie. Dat wordt u
verderop ongetwijfeld duidelijker, ook al klinkt het zo, op het eerste moment, wel
erg fantasierijk….
-Elk land heeft zijn manier van
benoemen van de doorleefde periodes van vóór- en tegenspoed, van geluk en
ellende… En economen hebben het graag over een dip, een dubbele dip, (ook een
“W”-dip genoemd wordt), of over “een verloren decennium”, óf (in de VS) over “a
lost decade”. Nog een graadje opgeschakeld praten we over “nieuwe beschavingen”
en “verloren beschavingen” en van “opkomende landen naast “rijke” landen.
In Frankrijk heeft men het heel graag
over Les trentes glorieuses en in Duitsland over “das Wirtschaftswunder”, als men spreekt over de periode direct ná WO
II. En Nederland heeft het nostalgisch af en toe nog over zijn “Gouden, de 17e Eeuw”.
-Nu spreekt men in vele landen (nu ook
in europese!) ook over “de verloren generatie” en doelt daarbij op de torenhoge
jeugd-WW met percentages van 25 tot zelfs 50%... Soms heet deze generatie, -in
de zuidelijke landen-, wel “de mamma-generatie”… want die jongeren blijven bij
mamma hangen omdat ze een zelfstandig leven gewoon niet kunnen betalen… Over de
generaties werkelozen in de arme landen, zie het MO en de Maghreb en nog veel
meer, weten wij al sinds we ontwikkelingshulp gaven…
Aan de hoeveelheid van termen in dit gedeelte
van de dictionaire, kun je zien dat op- en néérgang onlosmakelijk horen bij de het als mensen samenleven
op deze aarde.
-We weten , dat “opkomst en ondergang”
betrokken kunnen zijn op één land, soms
op een groep van landen (bv in één valutazone of in éénzelfde federatief
verband) en, zoals nu, ook geldt voor de halve wereld of beter gezegd voor de “
vroegere rijke landen”…. Karel de Grote (uit Aken) was een heerser ooit over
het gebied wat wij ruwweg West-Europa noemen.. En na zijn dood viel het uit
een..
U weet bijvoorbeeld van de stagnatie in
Japan (1990 tot ca 2000), nadat het éérst
de VS naar de kroon stak, zeker op autogebied. Toyota was dan ook even de
grootste autofabrikant in de VS… en wordt nu op dit gebied gepasseerd door…
China! Vaak gebeurt dat nadat een “zeepbel” uiteen spat. Dus nogal eens na een
enorme speculatiegolf op het gebied van onroerend goed of, tegenwoordig ook
rond “internetwaarden”.
Mensen kopen als wilden onroerend goed,
lenen grote hoeveelheden geld want de
OG-prijzen schieten omhoog en dan, boem, spat de zaak. De centrale Bank doet zijn rente
omhoog, het krediet droogt op. En de OG-opgang stopt en vervolgens stort de
markt in.. Dan volgt ook de beurs met zijn aandelen, de banken blijken dan linke
zaken op de balans te hebben staan (dus veel “slechte” hypotheken) en zo komen
in de problemen met hun dekkingsgraad… Uiteindelijk volgt dan deflatie (=krimp
van de economie) en dan schiet dus de staatsschuld omhoog.
-Zo kwam Japan aan de grootste
staatsschuld aller tijden (nú dus nóg!) van 220% van zijn BNP, wat nu een “Grieks
getal” is geworden… Gelukkig is die staatsschuld voor 95% in Japanse handen
waardoor er geen financiële markten het land in de tang konden en kunnen nemen…
Het BNP zakte overigens weliswaar in totaal, maar niet het BNP/hoofd omdat de
bevolking ook in hoog tempo vergrijsde en het aantal actieven afnam. De WW was
in Japan nooit boven de 4% en de groei is nu nog gelijk aan die in het westen, namelijk
ca 2%... Japan blijkt ons vóórland te zijn geweest…
-Een ander voorbeeld is het Argentinië ná
Peron waar, Kirchner IMF-steun weigerden (vanwege de geëiste draconische
bezuinigingen). Hij koos voor het faillissement en maakte deals met de
schuldeisers (zoals ook Athene recent met ons deed). Vervolgens devalueerde men
de munt en nationaliseerde veel financiële instellingen en zelfs de spaanse oliemaatschappij
Repsol. Argentinië werd en het “goedkopere land met zijn laaggeprijsde export”
en kwam zo weer uit het slop… Idem wat IJsland betreft; Nederlandse spaarders hebben daar nog een nare
herinnering aan….
We worden nu in de media regelmatig herinnerd
aan het grote aantal faillissementen van landen in het verleden en de vaak
daarop volgende devaluaties van hun munten… met 50% of méér. De Grieken bestaan 150 jaar als land en gingen,
telde men, 18 keer failliet… Frankrijk overkwam dat ook diverse keren, waardoor
de oude fransen nu nog alles “in oude francs omrekenen” …
Nu zagen en zien we in het westen en de
EU weer vele discussies, plannen en
manoeuvres van het bovengenoemde type, zoals:
-de subprime-crisis van de VS (te hoog
gefinancierde huizenbezitters) die internationale allures kreeg omdat er
wereldwijd, door de Amerikaanse banken, pakketjes waren verhandeld waar deze
dubieuze hypotheken in waren gestopt. Wat velen, ook bankpro’s, nooit goed hadden gesnapt…
-de OG-crisis in Spanje (enorm veel OG,
een echte speculatie-zeepbel dus) waardoor er nu een miljoen
huizen/appartementen leeg staan en er vliegvelden en pretparken gereed zijn, waar
men nog niet één vliegtuig of klant zag…
Bij Valencia.
-de oplopende leningsrente voor Zuid-Europese
landen (nu niveaus van meer dan 7%), die leidde tot de discussie over de “eurobonds”(=leningen
door de EU ten behoeve van EU-landen). Dus goedkoper lenen op Europees nivo
voor de nu getroffen landen, maar dus ook duurder door de (nog) niet “afgezakte
landen”. Duitsland leent nu tegen rente nul, (ja zelfs bijna tegen negatieve
rente), omdat de geldschieters weglopen bij de risicolanden… En Duitsland wil
absoluut geen eurobonds tenzij op europees nivo het toezicht top de begrotingen
waterdicht is geregeld. Dus: eerst bezuinigen én de bevoegdheden van Brussel
vergroten en daarna mogelijk eurobonds… Bijvoorbeeld eerst voor een gedéélte
van de schulden der landen.
-dan volgt, meteen ná het aantreden van
Hollande, de discussie over het stimuleren van de groei in de EU door een
gemeenschappelijke aanpak; zeker wat de financiering betreft. Hollande
organiseert samen met Italië en Spanje een discussie in de EU en zet zo Merkel
c.s. onder druk om die stimulering van de groei op EU-niveau te financieren…
-na de G20 in Mexico, waar de VS en
China (en anderen) hun bezorgdheid over de Europese aanpak uiten, gaat Merkel
mee met een EU-stimuleringsplan voor de groei van 130 miljard totaal. Een deel
daarvan zal worden betaald uit de al bestaande Europese structuurfondsen. Zo
lukt het Merkel opnieuw om de idee van eurobonds weg te schuiven en opnieuw te
verbinden aan de voorwaarde van een Europees toezicht op begrotingen van de
landen mét sanctiemogelijkheden.
-intussen eindigen de nieuwste Griekse
verkiezingen in een coalitieregering die vóór de EU en de euro kiest, maar wel
speelt op versoepelingen van het geëiste bezuinigingsprogramma door de trojka
(EU, ECB en IMF). Daarover moet snel overlegd worden….maar nu liggen premier en
minister van Financiën in het ziekenhuis… Waarmee het breed verwachtte Griekse
failliet weer even wordt “weg geschoven”; maar de onzekerheid blijft dus weer…
Ze de zwaar zakkende beurzen in afwachting van de EU-top en ook geschrokken van
de onthulling dat de Grieken, tegen afspraak in, toch nog 70.000 ambtenaren
aannamen in 2011!
Zo zien we nu het ongelofelijke, dat
Merkel een meer geïntegreerd Europa predikt… Terwijl dat in Frankrijk en andere
landen nú net veel aarzeling oproept…. Merkel stelt het keihard als voorwaarde
voor het overgaan tot eurobonds en tot een andere rol voor de ECB. Frankrijk
wil vooralsnog alleen en éérst “EU-brede en door de EU gefinancierde groei-stimuleringsplannen…..De
angst voor een ineenstortende eurozone en euro ook bij de grote G20-landen
groeit opnieuw. Merkel zie je nu iemand als Rutte in een spagaat wringen: die
spreekt in Berlijn zijn trouw uit aan het beleid van zijn handelspartner nr. 1
en zegt thuis weer andere dingen omdat hij anders zijn aanhang verliest aan de
PVV en de SP… Merkel als anti-populiste en euro-integratievoorvechter en de
grote Franse duo-motor die nu wél de EU als brandweer wil zien, maar (nog?)
niet als dé economische/financiële centrale… Waarin “de goede huismoeder EU”
leent voor ons allen en de centjes
verdeelt aan haar
(klein)kinderen tegen zeer strenge
condities en met in het vooruitzicht gestelde straffen bij niet-luisteren…
Dáár staat de EU dus einde juni 2012 en
nu worden de ideeën van een Hollander, Luuk van Middelaar geheten (zie zijn recente
boek), interessanter voor velen. Want hij is ook een belangrijke assistent in
Brussel van ene Van
Rompuy… Luuk schrijft namelijk over de mogelijke scenario’s
vanuit de hele Europese mikmak van het moment en hij ziet daarbij een aantal
positieve punten:
1.De “buitengewone capaciteit van de
EU” om zich toch te hervormen, maar enkel onder hoge druk van de
omstandigheden. Zie bijvoorbeeld de snelle oprichting van het ESF van 750
miljard heel recent…
2.De toenemende persoonlijke
(politieke) betrokkenheid van de leiders van de EU-landen bij de verdieping
van de “noodzakelijke” Europese eenwording… Wat in vele landen in de
parlementen zeer gevoelig ligt door de groei van de anti-EU-populisten..
3.Het pogen om de parlementen mee te
krijgen in de koers van Merkel c.s. naar méér Europa om de euro-zone en de euro
te redden. En zo een internationale verergering van de crisis te voorkomen..
Kortom: eindelijk weer een volgende stap
maken, weer onder grote druk….Kennelijk toch de enige europees effectieve
methode om tot verandering te komen..
Van dit “vatten” van staten in een
federatief verband, zijn bekende en geruchtmakende voorbeelden bekend.. De VS
veegde, na een wrede burgeroorlog, zo’n kleine 50 staten onder de federale
paraplu en het werd een groot succes… Duitsland had ook zijn moeilijkheden met
eenwording en kende de Weimar Republiek alvorens uiteindelijk, ná WO II, de
Bundesrepublik te worden met de Länder als eenheden. En dat is nu ook bepaald geen
klein kaboutertje. Frankrijk is weer een zeer centraal geleid land en heeft daarom
weinig kijk op de ins en outs van een federatief verband. Maar Spanje is er in
hoog tempo een voorbeeld van aan het worden… En de Sovjet Republiek met zijn
vele “satellieten” was wel het meest ondemocratische “quasi-federatieve
verband” ooit.
Wat in federaties allemaal kan zie je
in de VS waar een tiental staten nog steeds de doodstraf kent. En nu ook bij
Obamacare, waar nu 26 republikeinse staten hun beroep op de Hoge Raad over
weigering van de ziektekostenverzekering van Obama zouden kunnen winnen…Dat
zijn belangrijke voorbeelden voor hen die over federaties nadenken...
Gaat Europa dus toch op weg naar meer en échte
integratie? Op een “tour de force” ook, dwars tegen de politieke gevoelens van
een groeiende minderheid in? In
Nederland is het verkiezingstijd met als inzet (bij PVV en SP) zeker “Europa”; daar moeten zwaar verliezende
partijen als CDA en PvdA maar mee klaar zien te komen… Als dát niet heel spannend
wordt, dan weet ik het niet meer.
De barensweeën van een echte Europese
bevallingen kondigen zich nu aan; de eerste bevalling volgde ná een soort van “schijnzwangerschap”.
Hopelijk wordt het dus nu geen echte miskraam…
Het wordt dus of méér Europa of geen Europa meer….
Maar…
die zon had zeker ook haar moeilijke
tijden. Zoals bij haar geboorte door de Big Bang… We weten ook van die
zonnevlekken, die samenhangen met gasexplosies en die grote invloed hebben gehad
(en nog hebben?), op ons klimaat…. Wat sommigen van ons niet willen weten,
omdat ze denken het nu al allemaal beter te weten: de hoogmoedigen!
Of ook de zon ook ooit een lastige “integratie in een of
ander geheel” meemaakte, bijvoorbeeld in
ons zonnestelsel is mij onbekend. De Big Bang was in elk geval haar gigantische
“desintegratie-ervaring”.
In elk geval was zij toeschouwer bij
vele perioden van bloei en neergang en van desintegratie en integratie, op de
grote planeet die ze beschijnt…. Dus zij zal minder fors schrikken van onze
manoeuvres van nu; zij zag deze voortdurend en al miljoenen jaren.
De zon maakte ook geen gigaschulden bij
akelige, graaierige, geldschieters om haar product, warmte en zonneschijn, te
kunnen fabriceren. En, haar export loopt meer dan uitstekend en neemt met
sprongen toe nu de zonnecellen zo goedkoop werden. Ze heeft al vele tevreden, klanten al ondervond
ze vroeger ook nogal wat concurrentie van andere energieleveranciers… Maar die komen
nu langzamerhand zonder hun zwarte goud te zitten en dus meer terecht op zwart
zaad.
Dus nu, hup, naar buiten in “uw” zon om
zolang het (nog) kan wat van kleur te veranderen. Zo gaat u ook wat meer
“lijken” op die “gekleurde” 65% van de tweevoeters op onze aarde. Want echt wit,
dat wordt steeds meer een minderheid,
omdat wij onze divisie zelf niet op peil hielden en ook omdat ze zich bij de
directe buren van Europa, het snelste vermeerderen van alle gebieden op aarde!
Ach wat maakt het uit: we schijnen
allemaal te stammen uit Oost-Afrika zeggen geleerden dus zijn we samen allemaal
kinderen van die zelfde zon.
Wel, als dat geen echte geruststellende
gedachte is weet ik het ook niet meer… Ik wens u mooie filosofische gedachten toe
mijmerend in de warme zon!
Nog een laatste citaat, dat ik gisteren
vond op de muur van een Grieks restaurant in Aix-en-Provençe. Het is van de Griekse
wijsgeer Epicurus (lang voor de euro en de malafide Griekse bestuurders).
“Geen honger lijden, geen dorst lijden en het
niet koud hebben; hij die dat voor nú elkaar heeft en daar ook op mag hopen in
de toekomst, die zal nog mooie dagen beleven”.
, 30 juni 2012.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten