MARSEILLE, VROEG-CHRISTELIJKE STAD MET VELE RELIGIES

HET MUCEM EXPOSEERT OVER

                     "GEDEELDE HEILIGE PLAATSEN"

 

TWEE EXPO'S EN DE KEUZE WAS GEEN TOEVAL

DE MUCEM BOATPARKING...

KIJKJE VANUIT MUCEM

Wie de staart van het Rijke Roomse Leven in Zuid-Nederland mee-maakte, -in de 40-er/50-er jaren-, weet hoe sterk een religie het

dagelijkse leven kan bepalen. En hoe intolerant die kan worden naar andere geloven en gelovigen. In die tijd werden de kinderen in Zuid-Limburg op som-mige scholen  gewaarschuwd voor “de protestanten” (daar toen een minderheid). We konden “ze” herkennen aan… hun dubbele fietstassen!

OVERAL TE ZIEN EN TE VOELEN

Ook werd het je als kind verboden om met protes-tantse kinderen te spelen.. Desondanks dronk ik heerlijke choco-lade-melk op de protestante zon-dagsschool. Want  mijn katholieke ouders durfden tat toch toe te staan..

Het nog jonge museum Mucem (Museum van de Europese en Mediterrane Civilisaties) in Marseille organiseerde een expo over een religieus onderwerp.

En is daarmee superactueel in deze stad  waar vele religies samen wonen. Die ook relaties hebben naar MO, Magrheb en nog verder. Het Mucem was dus dubbel verplicht, -nu de religies en ook weer in het MO vechten-, om deze expo nu te lanceren.

UNIEKE BOEDDHA

Intussen vervolgen zelfs de vredige boeddhisten in Birma en Bangladesh “hun” moslims en ook de hindoes van Modi in India houden zich er mee bezig.

We herdachten recent in deze stad ook dat de armeense genocide 100 jaar geleden begon, want Marseille kent ook veel (christelijke) Armeniërs. Die na 1915 hierheen mochten vluchten. Sindsdien kwamen er nog meer.

HET ARMEENSE DRAMA..

Bij elke omwenteling in Armenië volgde er weer een immigratie-golfje. Daarom zagen we hier vele herdenkings-plechtigheden ook in hun Kathedraal en waren er diverse expo’s en mani-festaties. Met veel authentiek visueel en documentair materiaal. Waarmee de verschrikkelijke dingen werden getoond die deden denken aan de shoa, die 25 jaar later plaatsvond.. Aan deze gruwel, die Ankara nu nog bestrijdt,  wordt in Marseille jaarlijks veel aandacht besteed.  

IN DRIE TALEN ZOALS DE HEILIGE BOEKEN

 

Het huidige wereldwijde interreligieuze geweld geeft de indruk dat nu alle gelovigen met de andere vechten. En dat daarbij geen enkele religie achterblijft. Of zijn de protestanten en de Rooms-Katholieken nu excepties? We moeten vrezen dat men binnenkort ook serieus binnen de islam gaat vechten. Dus: de sterk opkomende sjiieten (aangevoerd door Iran) contra de  wakker geschrokken soennieten (de saoudi’s, die al bombarderen in Jemen!). En ook in Irak, Libanon, Syrië en in Bahrein zit het niks lekker.

 

 

We horen al jaren dat er ook om en in heilige plaatsen en devotie-oorden wordt gevochten. In Jeruzalem en Hebron natuurlijk, maar ook elders.Vele denken dat dit altijd zo was, maar niets is minder waar. Zie hierna, om kennis te nemen van het tegendeel!

De Mucem-expo in Marseille toont ons dat men dezelfde devotie-plekken eeuwenlang gewoon deelde, en ook nu nog. Gewoon over alle geloofsgrenzen heen…

LAMPEDUSA: PAUSELIJK GESCHENK

 

 

INHOUD

Weinig zin in/tijd voor lezen? Kies voor 1,3 en 4.

Meer weten? Lees ook 2 en de bijlage.

1.INLEIDING

2.HET ONTSTAAN VAN DE GROTE DRIE (MONO-RELIGIES)

3.DE MUCEM-EXPO: GEDEELDE HEILIGE PLAATSEN

4.EPILOOG

+BIJLAGE:   RELIGIES: EEN HISTORISCH OVERZICHT

 

-VERSPREIDING  

-AFSCHEIDINGEN EN SCHISMA’S 

-ELK EEN EIGEN REGIO 

-OLIE EN RELIGIE

 

DE PROFEET KIJKT OM

OOK GRENSPLAATS VAN HET CHRISTENDOM

 

 

 

HET ONTSTAAN VAN DE GROTE DRIE (MONO-RELIGIES)
De joden met Jaweh waren de eerste die een enkele god genoeg vonden. Om hen heen was het poly-theïsme de standaard..  JC bracht predikte een (ogen-schijnlijk andere?) god met andere ideeën. Een zelfde god met twee gezichten? Hij kreeg hij flink bonje met eigen volk en de romeinse bezetters en werd dus (door beide) gekruisigd..

OOK ZELDEN GELIEFD

SAMEN IN GEBED



REBEL TEGEN DE TORAH

 

 Daarna waaierde het “zijn” christendom uit, -via wat nu Turkije heet-, tot ver over de Mare Nostrum. De christenen werden eerst overal vervolgd, ook door de romeinen. Die toen half Europa, het MO en N-Afrika bezetten. Zij vonden dat nieuwe geloof eerst politiek te link. De leeuwen van Nero in Rome smulden en ook in Marseille werden ook eerste christenen vermoord, ook door romeinse bezetter.

VOETSPOREN VAN ROMEINEN EN OTTOMANEN

In Jeruzalem en elders ontstonden vele heilige plekken die vaak ge-deeld werden. Immers,  Abraham was de gemeenschappelijk voorvader van al die volken met hun mono-theïstische religies..

Zo’n 650 jaar later kwam Mohammed met zijn Allah, die zich eerst op Medina en Mekka richtte. Ook hij ontmoette veel problemen met de polytheïsten op het arabische schiereiland.

RUIM ROND DE MARE NOSTRUM

En hij, -maar nog meer zijn opvolgers-, startten een gespierde missio-nering. Ook nu werd dit nieuwe geloof gezien als vijand van de status quo en de heersende macht..  De opvolging van Mohamed leidde in de islam tot een schisma: de sjiieten kwamen tegenover de soennieten te staan.. Jeruzalem en omgeving werden voor de islam ook belangrijke plekken.  Want Abraham die via Ismaël ook de “vader” van de “Arabieren” is, had ook hier geleefd.

Het delen van plaatsen en “kerken  (moskee, synagoge en kerk) werd meestal een gewoonte.

Er volgde eeuwenlang een grote verspreiding van deze religies, die ook de nodige wrijvingen en schisma’s kenden. En er werd overal en vaak onderling gevochten… De verbindingen van de religies met wereldlijke machthebbers deden een stroom van conflicten ontstaan. De historie toont ons vele eeuwen van gewapende conflicten maar ook perioden van vreedzame cohabitatie. Zie het overzicht in de bijlage: waarin verspreiding, interne afscheidingen en schisma’s en ook regionale hegemonie worden beschreven. Zo ontstond een complexe kaart van de aanwezigheid van deze religies over de hele wereld.
 

TWEE EEUWEN OORLOG OM HEILIGE REDENEN

Na ca 2000 jaar, zien we nu op-nieuw een grote confrontatie van de drie religies. Waarbij nu  ook gematigde mos-lims de uiterst radicale bestrij-den. En dat zelfs in coalities met westerse landen.. Waarbij een deel van de (IS) radicalen moslims zijn, die in het westen zijn geboren. Maar die daar niet integreerden en die radicaliseerden onder invloed van radicale bewegingen in het MO, die via het internet greep op hen kregen.      

De expo toont fraaie voorbeelden van grote tolerantie; aan beide kanten.. En ook respect en nieuwsgierigheid naar elkaars geloof.

 

GEBOEKTE BEWIJZEN...

Ervaar de vele raakvlak-ken van de religies die “uit elkaar zijn ontstaan”. Elke bevat vele elemen-ten van de andere. Het was ook een “een his-torische opeenvolging”. Je zou kunnen zeggen dat het een gefaseerd ontstaansproces was van een grote monotheïstische stroming. Waarin grote regio’s en landen als China, Japan en India nauwelijks een rol speelden. Nu komen twee regio’s met vooral hindoe-isme en boeddhisme, maar ook met moslims,  sterk op…..  

 

 

 

 

DE MUCEM-EXPO

"GEDEELDE HEILIGE PLAATSEN"

ZOALS STEEDS: PRIMA GEDOCUMENTEERD

Het MUCEM in Marseille was voor vele al een soort van “heilige plaats” geworden. Van tolerantie en zeker ook van gedurfde architectuur.

 

A HOLY PLACE...

Nu loopt er de expositie van 1200 m2 over: Lieux Saints Partagés (Gedeel-de Heilige Plaatsen). Deels parallel met een expo over: Immi-granten.. Toeval?

 

 

DE ENGELEN VAN DE...ISLAM

De eerstgenoemde expo heeft de vorm van een soort van “pelgrimstocht langs heilige plaatsen”. Die nu en eerder object van wrijvingen waren tussen de monotheïstische religies. Maar die ook, -vroeger en nu-, door alle gelovigen vrijelijk bezocht werden. Want er is veel gemeenschappelijks in deze religies, die uit en ná elkaar zijn ontstaan..

In Marseille hebben we Notre-Dame de la Garde boven op haar berg. Daar kwamen en komen dagelijks moslims bidden. Want Maria is een belangrijk personage van de koran. Ze wordt er zelfs 34 keer in genoemd… En in de bijbel “maar” 19 keer.
 

MARIA HEET OOK MIRIAM

Het aantal plaatsen voor Maria-verering is dan ook ontelbaar rond de Mare Nostrum. Een ervan, -op het eiland Lampedusa-, kwam recent vol in het licht van de publiciteit te staan. Toen paus Franciscus er kwam. En er zijn cadeau achterliet: na een felle speech over het actuele vluchtelingenprobleem..

 

DE MARIA VAN DE SCHIPBREUKELINGEN

VAN DE PAUS VOOR LAMPEDUSA

 

De expo toont artistieke werken die zijn gemaakt van het wrakhout van gekap-seisde boten. O.a. door Franco Tuccio. Natuurlijk toont ze ook het monument voor de immigranten, dat herinnert aan de gekapseisde boot die Meriam heette (nr. HS 784). Het staat daar op het botenkerkhof..

 

Deze expo neemt je mee naar de grote profeten als Abra-ham, Rachel, Elia en Mozes.. Ze toont de tombe van Rachel, in de Kelder van de Patriarchen in Hebron.

 

HEBRON : NU NIET MEER VREDIG

Waarover nu zovele conflicten zijn. Ze gaat ook over beken-de personen, die religieuze grenzen overschreden. Zoals de franse Laurent d’Arvieux (1632-1702):die de 
oprichter was van de draaiende derwishen van Djalal ad-Din Rûmi.

 

DERWISJEN ZIJN OOK MOSLIMS

En over Louis Massignon, de grote franse islam-kenner. Én over Dall’Oglio de jesuiet, die door IS werd gegijzeld.

ZIJ DIE OOK RELIGIEUS VREDE WILDEN

DAT WERD NIET ALTIJD BEGREPEN

Vele heiligen komen aan bod: met hun gaven op het gebied van genezing, vruchtbaarheid, geluk en liefde en.. bescherming. Ook toont men vele voorwerpen: amuletten, kaarsen, talismans, fles-sen met gezegend water en ex-voto, die bij heilige plaatsen horen.

De expo toont ook de waanzin van “die huidige geografie van angst”, van de grote woede door de vele ressentimenten, en van die boze drang naar afzondering en isolement.

Ze wil laten zien dat het anders was en is, en dit ook zonder strijd kan. Omdat de drie religies niet waterdicht zijn gescheiden door gemetselde muren, maar sterk familiair zijn verbonden, als je maar niet politiek of ideologisch kijkt.

 

SAMEN OP HEILIGE PLAATSEN

Vele heilige plekken werden namelijk eeuwen-lang zeer vredig gedeeld. En dat ging ook verder dan de gebedsplaatsen als kerk, moskee of synagoge. Zoals de Basiliek van de Geboorte in Bethlehem, die al sinds het jaar 1000 door moslims wordt bezocht. Probleemloos tot tot op de huidige dag.

 

OVER DE BASILIEK V. D. GEBOORTE

Er zijn er duizenden ge-meenschappelijke plaatsen van devotie rond de Mare Nostrum. Die iets  anders vertellen, dan het stereotiep van het tolerante christen-dom en de repressieve islam. In de Middeleeuwen leefden vele religieuze minderheden in moslimlanden zonder problemen. Terwijl in Europa toen elk spoor van de islam fanatiek werd uitgewist..

De expo wil gevoelens van hoop overbrengen. Over de mogelijkheid om religies niet in te zetten voor politieke en ideologische doeleinden. In dit verband wordt er ook La Ghriba genoemd en getoond: de synagoge op Djerba (Tunesië).

 

IN DE GRIBA SYNAGOGE

Die in 2002 door Al-Qaida werd belaagd met die grote explosie van een tankwagen. Daar gingen en gaan altijd al moslims en joden vrijelijk heen. Bij een bezoek, enkele weken na de aanslag, zag ik daar hoe de gebedshuizen daar al eeuwen naast elkaar staan. Bij deze plek waar de joodse vrouwen eieren neerleggen: een eeuwenoude traditie. Daar vindt je ook de khamsa’s (ook hand van Fatima genoemd) en ook kaarsen etc.

 

DE HILOULA DAT IS FEEST!

En sta ook even stil bij het verhaal prachtige over La Hiloula, de beroemde pelgrimage naar de synagoge La Ghriba, die 3 à 4 dagen duurt…

 

 

WIJS EN TOLERANT

Lees over de populaire pelgrimstocht naar het grieks-orthodoxe klooster Sint George, op het turkse eilandje Büyükada. Met zijn tradities en uitgebreide winkeltjes vol souvenirs..

Natuurlijk is er veel aandacht voor de heilige plaatsen van het Heilige Land. Waar de conflicten nu culmineren. Zoals de Carmelberg, waar joden, christenen en moslims elkaar ontmoeten in de grot van Elias. Nu nog steeds en… nog zonder problemen.

  

SINT GEORGE MET DE DRAAK..

 

 

 

 

 

 

   

EPILOOG

De drie religies spelen tot op vandaag een cruciale rol in de relaties van vele landen, maar niet meer in alle. Ze werden en bleven lang een belangrijke factor in een groot geopolitieke geheel: nu al 2000 jaar. Elke religie kende zijn interne schisma’s met ook de politieke gevolgen. Nu lijkt er weer een religieuze crisis binnen de islam een grote rol te gaan spelen. Een echte oorlog tussen de sjiieten (leider Iran) en de soennieten (leider: Saoudi Arabië) is in Jemen al gestart…. En: economische relaties werden en worden nu mede getekend door religieuze wrijvingen en groot geweld.
 

TOEZICHT OP DE STAAT..

KERK EN STAAT IN ZIJN HAND

Als je het geheel overziet lijkt het maar de vraag of je moet spreken van een frictie van religies (allen met “dezelfde god”?). Is het niet eerder een vooral culturele ideologische opeenvolging van botsingen waarin ook grote economische en politieke belangen hun rol opeisten?

Waarbij de drie religies nogal eens de ideeën “leverden” die tot politieke en economische wrijvingen leidden. Vochten ze primair over hun god en religie? Of eerder over andere wrijvingspunten? Van etnische-culturele en/of politieke-economische soort?

Deze zienswijze lijkt ook goed verdedigbaar..

Zie hoe de strijd, met als kapstok “het ware mono-geloof”, ook kon veranderen in een strijd om olie en gas. Toen die “het bloed” waren geworden van de moderne industriële samenleving.

Het westen ging na de franse revolutie over op “scheiding van kerk en staat”. Om zo te voorkomen dat religie de carrier kon worden van politiek-economische conflicten.

CULTUUR EN RELIGIE..

Maar in Frankrijk strijdt men nu opnieuw over de inhoud van zijn “principe de laïcité”. En de discussies over hoofddoeken, niqabs en burka’s zijn legio in het westen.
 

SCHEIDING IS BETER..

En nu er “in het westen geboren en getogen moslims” ook nog gaan meevechten met IS, dat onze beschaving wil vernietigen, staan we met schrik te kijken naar een nieuw religieus terrorisme van formaat. Dat ons, -die nu bijna zonder religie leven-, terug drukt in iets dat we waren vergeten. Maar we waren nooit vergeten waar Abraham de olie en het gas verkocht..

Dus vechten we nu weer, -zij het niet onder christelijke banieren-, in een soort van kruistocht heel dicht bij het Heilige Land. Waar een westerse (joodse) bondgenoot politiek de baas is,  die regionaal tot een enorme steen des aanstoot werd.

SAOUDISCHE AANVAL JEMEN

We bombarderen samen met “gematigde” moslim-landen de radicale mos-lims. Die alles wat wij voorstellen, tot zelfs onze cultuur en beschaving toe en ook de door “ons in het MO getrokken grenzen” willen wegvagen…  Wij: de erfgenamen van die Kruistochten van 800 jaar geleden..

In het MO zijn de laatste jaren duizenden niet-moslims en dus ook vele christenen vertrokken. Uit Irak, Libanon, Syrië en Egypte en elders. Ook vele joden vertrokken uit Europa naar Israël.. Na de duizenden uit Rusland nu ook duizenden uit Frankrijk. De mono-religies hergroeperen zich steeds vaker in hun “oude bastions”. Die gezuiverd worden van verkeerde gelovigen. Niet in het westen, denkt u? Wel, de IS-aanbidders vertrokken vrijwillig. Maar iedereen weet van de grote problemen van moslims ook in Europa. Integratie problemen zeker, maar ook gewoon door discriminatie.. Of door verdachtmaking of door ordinaire vernedering en verkettering.. Er zijn haatzaaiers te over ook in het westen. Maar ze opereren nu onder nieuwe namen als Pegida, Gouden Dageraad, Jobbik etc. maar ook onder oude vaandels als FN en PVV..

Wat we nooit meer wilden dat zou gebeuren is er weer: en ook volop. Mede door de grote crisis van de islam, die op haar beurt het gevecht aan moet gaan met de moderniteit. Maar als men daar naar het westen van nu kijkt, stelt dat hen ook niet onverdeeld gerust.
 

ROOD: STRENGE ISLAM..

Helaas kon geen enkele religie met haar god een eeuwig einde maken aan strijd, geweld, verkettering en zelfs niet aan haat.. Ondanks vele honderden jaren van ontwikkelingen van drie monotheïstische religies die samen bijna 40% van de mensheid omvatten..   

 
 

BIJLAGE:  RELIGIES, EEN HISTO-RISCH OVERZICHT. 

-VERSPREIDING

De joden moesten meerdere malen meemaken dat de romeinen hun tempel verwoestte.. Vele van hen vertrokken naar de streken rond de Mare Nostrum. In die tijden vond je zelfs al joden in Carpentras. Want Jodendom en christendom bewogen zich eerder noord- dan zuidwaarts. In het zuiden werd  Mekka een groot religieus centrum van de islam, naast Jeruzalem c.s. .

De christenen kwamen massaal via de Kruistochten uit Europa om Jeruzalem en regio van de islam te bevrijden, dat het Heilige land inpikte. En dat ook al de weg vond naar Spanje waar Al-Andaluz een door moslims regeerde regio was geworden. Na de verovering ging een franse koning ging in Palestina de lakens uitdelen… Wat fout liep: de beide grote religies kregen het fors met elkaar aan de stok. Uiteindelijk verloor de christelijke koning. Men moest vertrekken en Malta werd het meest zuidelijke christelijke punt….

Die westerse kruistochten waren zeer bloedige en bitter en een grote strijd tussen twee grote religies. De joden bleven afzijdig. Intussen was Al –Andaluz in Spanje, christelijk gebied dus, ook door de islam ingepikt.

In Al Andaluz werd lang en redelijk vredig samen geleefd. Cultuur en wetenschap, met grote invloeden van Egypte, de grieken en de chinezen gekoesterd door moslims (vooral in Bagdad en regio!), kwamen hier tot grote bloei. Gedragen door de “grote drie religies” hier.. De basis van de westelijke beschaving werd toen hier gelegd. Via het eerdere klassieke erfgoed..

-AFSCHEIDINGEN EN SCHISMA’S

In de christelijke religie het grote schisma van rond 1000 tussen Rome en Byzantium plaats. De Kerk van Rome scheidde zich af van de orthodoxe christelijke kerk. Islam en christendom waren nu beide intern gespleten. De joden bleven als minderheid op de achtergrond, maar de twee anderen vochten bij herhaling, ook op elkaars terreinen. En om ook het “gemeenschappelijke terrein”,  Palestina.

Daarna kwam er een grote crisis in de Kerk van Rome. Die begon in Zuid-Frankrijk, eerst  met de katharen. De toen nogal decadente en verloederde kerk werd door “ketters” aangepakt. Die wilden terug naar de zuivere geloofsidee.

Maar Koning en kerk waren intussen nauw verbonden. Ook was er al herrie geweest bij de pausbenoemingen tussen Italianen en fransen. Wat zelfs even resulteerde in vier pausen tegelijk. Avignon won dat gevecht: maar een goede eeuw en daarna werd Rome definitief het roomse centrum. De katharen werden neergesabeld door de franse koning en de vreselijke kerkelijke Inquisitie. In Carcasonne vindt u nu nog hun uitgebreide marteltechnologie. Na hen kwamen in Frankrijk nog de Camisards en de Vaudois op, die ook werden vervolgd. Elders in Europa zagen we Luther, Calvijn etc. ook de katholieke kerk aanpakken en verlaten. Ook vanwege die verloedering.

Zo ontstonden de protestanten op in heel Europa. In Frankrijk leidde dit tot 200 jaar bloedige burgeroorlogen. Die waren er ook elders, maar wat minder heftig. We weten van de Nederlandse 80-jarige Oorlog en de Beeldenstorm. Dat waren vechtende katholieken en protestanten. De katholieke grootmachten Frankrijk en Spanje bestreden de landen die protestants werden gedurende vele decennia. Maar dit tweede schisma in de christelijke religie werd ook een feit. Veel noordelijke landen werden overwegend protestants en vele protestanten werden vluchtelingen vanwege de vervolging om hun geloof... 

-ELK EEN EIGEN REGIO

Rond 1500 werden de moslims van Al-Andaluz, door de christenen, uit Spanje verjaagd. Ze waren tot in Poitiers gekomen.. Elders in Europa sloten de ruziënde christelijke fracties “vrede”. Europa bleef overwegend christelijk: al waren er nu twee soorten christenen. De joden woonden over vele plekken verspreid en bleven een kleine (maar ook  stevig vervolgde!) minderheid.

De islam drong via het Ottomaanse rijk tot ver in het MO, Afrika en ook Oost-Europa door. Rond de Mare Nostrum was dit grote religieuze spectrum zeer uitgestrekt. En daar kwam men elkaar tegen. Het Ottomaanse Rijk was er tot einde 19^e eeuw.. Turkije was alles war er van overbleef.

Dan volgt de westerse verlichting, en later ook zijn rappe technologisch-industriële ontwikkeling. En Europa rolde, nadat Columbus c.s. in het verre westen hun heil zochten. Steeds meer in een wereldwijde kolonialisme. Vele landen werden schatrijk en beleefden een Gouden Eeuw. Ze brachten ook hun geloof naar andere continenten. Met prediking, maar ook met het zwaard, en ook via emigranten.

De franse revolutie van einde 18^e eeuw leidde ook tot spanningen tussen kerk en staat. De franse koning verloor zijn hoofd en de republiek kwam. Vele landen volgden Frankrijk.

Begin 19^e eeuw kwam het Ottomaanse Rijk in een grote crisis. Tijdens WOI werden ook 1,5 miljoen christelijke Armeniërs in Turkije (het islamitisch “restant” van het Ottomaanse Rijk) vermoord. Deze affaire is in 2015 nog aanleiding tot stevige controverses tussen de Turken en het westen.

In 1919 kwam de Russische revolutie, Die de opmaat werd  voor een lange ideologische wrijving via de Koude Oorlog. Het orthodoxe christendom werd onderdrukt in wat de Sovjet-Unie werd. “Godsdienst is opium voor het volk”, vond Marx. En landen stonden nu, voor het eerst, voornamelijk  ideologisch tegenover elkaar. En de religie speelde ook nu mee, maar in een bijrol.   

-OLIE EN RELIGIES

Sommige koloniën bleken ook vindplaatsen van olie. Dat werd een belangrijke grondstof voor de industrie: als basis voor producten en ook als energiebron. Die olie bleek toen vooral in het MO te zitten waar de islam de leidende religie was… Zo kwamen de christelijke grootmachten de islamlanden tegen als belangrijke economische actoren. Alles verkeerde al snel in een gevecht om de grondstoffen en vooral die olie. Iran (sjiietisch) werd de leverancier van het machtige Britse Koninkrijk,  Saoudi-Arabië (soennietisch religieus centrum) beleverde de VS en Frankrijk en andere westerse landen snoepten ook via hun relaties daar mee. Steeds meer landen bleken olie te hebben zoals ook Syrië. Zo kwam naast religie nu ook olie als belangrijke factor op in de geopolitiek en de relaties van de landen..

Na WOII drukte het westen (via de VN) het ontstaan van de joodse staat Israël door in het oude Heilige land. Na die afgrijselijk moord op joden en andere.. Zo kwamen de drie religies elkaar weer tegen en nu ook via grote economische belangen.

Dat leverde een complexe situatie op waarin de drie religies het uiteindelijk weer met elkaar aan de stok kregen. Daarbij waren de christenen en de joden vaker een groot blok tegenover de islam. Zie de Palestijnse kwestie..

 

 

 

MAAR,
Japanse geleerden vonden nu dat onze voorouders de Neanderthaler niet hebben geëlimineerd omdat ze betere jachtwapens hadden. En van monotheïstische religies was toen ook nog geen sprake..

SUPER GEREEDSCHAP!

Die spitse pijlpunten uit steen, -die hoog-techno-logische sprong vooruit-, was in Europa al gedaan. Voordat die in het oosten arriveerde. Dus die veroverende moderne mens  had die nog niet bij zijn bezetting van Europa.  Dat is natuurlijk een echte opsteker!

FIRST IN TECHNOLOGY

De zon had al veel langer een positieve indruk van ons in onze eerste eeuwen. Die we nu zelfs via Japan bevestigd zien.

MET EEN JAPANS TREKJE?

Dat is wat filosoferen waard op een zonnig plekje..

Dus: veel goed weertje voor u, waar u ook maar bent.

 Leon de Marseille, 13 juni 2015.