Onze geschiedenis vertelt
waar we vandaan komen en wie we zijn (en zijn geworden).
Redden van het
verleden, dat vaak in oorlogen en bij opstanden wordt bedreigd, doet en deed
men gelukkig bijna overal.
Allereerst naar de manuscripten van Timboektoe in Mali.
In Timboektoe in Mali, wilde
de radicale islam
oude moskeeën en zelfs bibliotheken uit de 11e
eeuw gaan vernielen. Want de heiligen die ook in de soefi-variant van de islam
voorkomen die in Mali
wordt aangehangen, zijn godslasterlijk bij de radicalen.
Zoals dat ook gaat tussen katholieken en protestanten overigens. Zie ook de
Beeldenstorm. Dat lukte die radicale in Mali helaas, deels ook. We zagen op TV
de droeve beelden daarvan.
De oeroude bibliotheek was
in 2000 heropend
en gerestaureerd, omvatte liefst 45.000 documenten, en ontving
jarenlang vele experts en gewone toeristen. Uit vele landen en zeker ook uit de
Arabische landen.
De zoon van de oude
bibliotheekbeheerder
van Timboektoe, organiseerde de redding. Hij werd geholpen
door enkele (ook internationale) nogal moedige vrijwilligers. Zo werden de manuscripten uit de 11e
eeuw, toen Timboektoe “de Sorbonne van de Maghreb” was , gered. In het geheim
werd alles beetje bij beetje afgevoerd naar de hoofdstad Bamako en daar goed
opgeborgen
.
Daardoor was het nu mogelijk
om 44 manuscripten uit Timboektoe en nog 23 uit Djennée (ook in Mali), in de
bibliotheek L’Alcazar in Marseille tentoon te stellen voor een enthousiast
publiek. De
opening gebeurde door de Afrikaanse zoon van de vroegere beheerder,
die de redding had georganiseerd. Hij waarschuwde in zijn speech voor nieuwe
risico’s, want in zijn land is de rust en vrede
nog fragiel, zei hij. Dank zij Franse militairen daar en nu ook enkel Nederlandse, kan dit “wereldbezit waar
ook Unesco aan mee betaalde” worden behouden.
De documenten worden ook
allen digitaal opgeslagen nu en er komt een digitale catalogus over deze
culturele schatten. Een
stukje “geheugen van de wereld” werd gered en kan nu
zijn 1000-jaren gaan vieren… Als je ziet op welk een indrukwekkende wijze de
geschriften getuigen van een uiterst vreedzame en ver ontwikkelde cultuur waar
in die tijd Europa echt iets van kon leren (en ook leerde!), begrijp je dat de
beschaving niet van noord naar zuid ging vroeger maar omgekeerd. Nu gaan
westers economisch denken, maar ook hamburgers en Coca-Cola en jeans, er in
“als Gods woord in een ouderling”.
De oudste papierfabriek van Europa ging helaas dicht…
In de Vogezen in Docelles
werd een papierfabriek uit 1480 gesloten; de Finse
eigenaar besloot daartoe
en er gingen 160 mensen met ontslag. Deze fabriek uit de tijd van Gutenberg die
de boekdrukkunst uitvond hield het dus 530 jaar vol… Maar de sterk gedaalde papierconsumptie werd
ze noodlottig: de beeldschermen en de elektronische post, wonnen ook hier. Nu
proberen de werknemers via een coöperatie door te gaan maar wie doet er mee?
Het bewaren van het verleden
strijdt vaker met de financiële mogelijkheden. Zeker in Frankrijk dat een soort
van groot museum is.
Maar ook hier moet worden gekozen… Tot groot verdriet van
vele in Docelles. Hier halen deze berichten grif de kranten: in vele andere
landen hoort men er niets over.
Maar in Europa neemt op veel
plaatsen de belangstelling voor “gisteren” weer sterk toe. Wat ook zichtbaar is
in een sterk toegenomen bezoek aan musea. Een symptoom van onze crisistijd:
want om een koers te hervinden, moet je even terug om de oude grond te
hervinden. En te “herleren” hoe men vroeger leefde en veranderingen aanpakte!
De geschiedenis is nu weer eens een ware leerschool, wat hoopvol is. Het bewijst het nut van al die musea, waar ons
geheugen vredig rust. Tot het weer nuttige wordt geacht…
Ook een wijze les voor
“bezuinigers”, bij het stellen van de prioriteiten in crisistijd, waarbij de
cultuur nogal eens “het sluitstuk” pleegt te worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten