Het is ook een van die
ijzersterke volkse overtuigingen: als het heter wordt komt er ook meer gedonder
tussen de mensen. De stad waarin ik woon deed mij dat ook al vaker geloven…
Maar dan dacht ik ook dat het geen pretje is om in de file te staan op een
bloedhete dag. De wetenschap onderzoekt alles en nu dus ook, weer eens, deze
fenomenen. Wie “het klimaat” ook historisch interesseert, moet het nu al dertig
jaar oude boek van de fenomenale Franse historicus Le Roy Ladurie daarover echt
eens lezen.
Lees wat ze er nu in Science van
schreven en wapen u met nog meer inzichten en feitenkennis als het gaat over de
impact van “het weer” op de gemoedstoestand etc. van de mensen.
Enkele persoonlijke ervaringen
met “verhitting”
Ik
was in de 90-er jaren op vakantie in
Californië en zo
kwamen we ook in LA. Niet lang nadat er een uiterst
gewelddadige uitbarsting was geweest in het zwarte stadsdeel Watts. Na een
routefoutje beseften we plotseling, -kijkend naar de zwartgeblakerde stad om
ons heen-, dat we er middenin reden….
Dat deed aan boord enige paniek ontstaan, mede omdat we even geleden op
de stads-TV hoorden dat er “een zeker risico was om te worden beschoten”… Dat kon je gebeuren als je (in de schemering),
met je koplampen even knipperde naar een tegemoetkomende auto zonder licht… Maar
dat “zonder licht rijden“ was een protestgebaar van de (nog steeds boze) zwarte
mensen uit Watts.
Uiteraard
leerde ik toen, zeer geforceerd, hoe je zo’n verboden “U-turn” maakt met zo’n dikke
Amerikaan! Het lukte en we waren best opgelucht. Het was september en tijdens
een zeer hete periode dat de hitte, die onvrede die natuurlijk al “eeuwig” in
Watts heerste, zeer hevig deed ontvlammen. Tientallen doden, gewonden en grote
vernielingen en branden waren het gevolg. En men wees in de kranten toen ook op
de invloed van “that bloody heat”…
In de Vaucluse woonde ik enkele jaren direct naast een kleine wijnboer met
zijn fraaie chateautje. En ik raakte bevriend met de familie. Vader en zoon
deden alles om van dat tiental oude hectaren elk jaar de drie kleuren wijn te
winnen. Een best goed smakende mix gemaakt van druiven van 60 jaar oude
grenache- en carignan-struiken. Vader J. was een best aardige, maar ook uiterst
ontplofbaar, persoon. En daar kwam je ook vrij snel achter. Maar hoe het hete
weer dat nog eens extra accentueerde, ervoer ik op een ochtend; na weer zo’n bloedhete
nacht. Toen ik in de morgen het erf opliep bij Chateau Pesquié, stond “le pater”
(=oud-frans voor père) J. daar en met zijn dubbelloops gericht op zoon P. zo’n
20 meter verder. Beide scholden zeer luid en ongeremd op elkaar…
Omdat
ik ook eerder wat had geknald met zo’n dubbelloops, wist ik best iets van de
schade die twee cartouches kunnen aanrichten. Zeker op die afstand en zeker ook
bij een onbeschermde mens. Ik schrok me dus het apezuur, maar kon met veel
geluk en toeval erger voorkomen… Net toen ik, in de keuken staande met le pater
napratend, begon te denken dat het mogelijk best meeviel, zag ik dat J. het
dubbelloops opende. En me daardoor kans gaf om de twee patronen in de lopen te
zien… Toen wist ik dat het akelig menens was geweest.. Dát deed de hitte dus
ook met een oude, “colèreuze” vader en
zijn zoon, bij een van hun vele onenigheden!
In Marseille zag ik recent twee motorrijders luid herrie maken
met de
bestuurder van een auto die naast hen reed. Het was zo rond 15.00 uur op zo’n
bloedhete dag begin augustus. Uiteraard ging het om “grote verschillen in de
interpretaties van de code de la route”. De file reed nogal langzaam en het
gekaffer werd ook steeds luider… Toen sloeg een motorrijder met de vlakke hand
op het dak van de auto naast hem. Als u het zelf even probeert, begrijpt u meteen
dat dit in de auto zeer verontrustend klinkt. Dat was het sein voor het begin van
een akelig handgemeen tussen vier opgehitste mannen. Omstanders moesten nogal
wat moeite doen om erger te voorkomen… Het was ook op zo’n dag, dat je ook zelf
voelt, dat er niet “teveel op je pad moet komen”…
Dus
u begrijpt het: ik heb na bijna 20 jaar in
de Provençe best een zwak voor de “theorie” dat hitte het
“over-functioneren van het gemoed bevordert en ook een verlaging van de
gedragsdrempels”. Daarom was ik best nieuwsgierig naar het artikel van J.Attali
in L’Express van augustus 2013… Lees wat hij ons daar wist te vertellen.
De wetenschap en de invloed van
het klimaat op de mens
Ze tonen aan dat het
risico van conflicten stijgt, als de temperatuur of de neerslag sterk gaat
verschillen van de periode er voor… Nu
zijn deze beide grootheden al verantwoordelijk voor 500.000 à 1 miljoen doden
per jaar door oorlogen en individueel geweld. En men voorspelt ons voor de
toekomst nog meer narigheid! Nog wat meer “catastrofisme” dus. En het kan ook niet
anders, met een over de breedte ontwakende mensheid in een open, transparante
wereld…
Maar het aantal conflicten
tussen groepen met lage inkomsten, neemt ook élders flink toe tijdens klimaatverstoringen.
Burgeroorlogen zijn er ook opvallend vaak in perioden van zeer lage of zeer
hoge temperaturen en ook bij grote droogte.
Klimatologische
spanningen leiden niet zelden ook tot afzettingen van regiems, bezetting van
gebieden en zelfs ineenstorting van beschavingen en landen of rijke
gemeenschappen.
In Europa gebeurde dat vooral
in zeer koude perioden. In India zag men vaak conflicten tussen hindoe’s en
moslims bij grote of langdurige regenval. In China leidde in de Xe
eeuw de langdurige
neerslag ook tot de val van de Tang dynastie. En dat gebeurde ook met de Maya-beschaving
in Mexico. De val van de Yuan-dynastie en die van Angkor zijn ook al te wijten
aan klimatologische verstoringen van formaat.
Dit soort gebeurtenissen leiden
zelfs tot fysiologische fenomenen; en
zelfs tot veranderingen in verstandelijke capaciteiten. En ook economische
verstoringen zijn er het gevolg van, mede door lagere belastinginkomsten,
verlies van vertrouwen in instituties, hogere voedselprijzen en ook veranderingen
van demografische aard (zoals vergrijzing, ontgroening). De studie laat ook
zien dat een bepaalde omvang van de temperatuur- of neerslagverandering 4% meer
criminaliteit opriep en 14% meer conflicten tussen groepen.
Van nu tot 2050
zullen er veel hogere afwijkingen gaan voorkomen dan in (de extra-diepgaand) bestudeerde
periode van 1950 en 2008. Men mag daardoor veel meer conflicten en geweld gaan
verwachten. En dat vooral in subtropisch Afrika, in India, in Zuid-China, in
Indonesië, Mexico en ook in Brazilië…
Dat
zijn nogal opmerkelijke conclusies en
weinig gerststellende voorspellingen…. Dus ook een extra-reden om de klimaatveranderingen
serieuzer te nemen!
U bent niet zon
“catastrofistische denker”?
Het
lijkt u wat te apart en mogelijk zelfs wat verdacht “gezwam”? Dan pas op: de genoemde
onderliggende studie vermeld in Science is geen onzin en als iemand als Attali,
-groot geleerde van nu-, de studie kiest en vermeldt, dan zijn dat goede
redenen, -in elk geval voor mij-, om e.e.a serieus te nemen.
Maar
we moeten ook wat andere zaken bedenken. Klimaatveranderingen
waren er legio in de human history van 120.000 jaren nu. We kennen er maar
enkele en weten wel intussen dat de veranderingen vaak ook omkeerbaar bleken te
zijn… Er is maar weinig constant in de natuur en we weten maar bitter weinig
van dat enorme, complexe klimatologische systeem. Alle geleerden en
supercomputers ten spijt. Dat moet niet
leiden tot fatalisme en “laat dus maar waaien”. Nee natuurlijk. Uiteraard
moeten we trachten onszelf en de medemensen te beschermen tegen de gevolgen
door narigheid “te voorspellen”, voorzieningen te treffen tegen overstromingen,
bosbranden en zeer zware winden… Duur,
maar nuttig en vooralsnog is het “anti-CO2-beleid nog vele malen duurder”; zo
zegt men. Echt voer voor politici en ook
oppassen voor al te opportune wetenschappers… En wij moeten “privé” rekenen
op stevig hogere verzekeringspremies natuurlijk. En dat naast al die CO2-taxes
van onze overheden.
Ook
hier kunnen inventiviteit en technologie helpen, de mens kan best wat
ondernemen. Zeker als hij wil samenwerken en wat minder provocerend en oorlogszuchtig
is. Wie weet blijkt de VN Syrië-resolutie
toch een stukje vooruitgang; al is er veel achterdocht over die “plotselinge bekeringen
in Damascus, Moskou en Teheran”. Wie weet is dat radicale gedoe van op hol geslagen gelovigen, -net als ooit bij
de Kruistochten-, ook voor een deel toe te schrijven aan de hitte in die
gebieden. Of, -en dat is serieuzer-, aan die grote droogten (nu en eerder) in
Afrika toe te wijzen, die daar ook enorme armoede, werkeloosheid en jeugd
zonder perspectief én politieke instabiliteit veroorzaakten…
Tenslotte
moeten we hopen dat meer rampen ook meer solidariteit en bezinning zullen
oproepen en zo ook minder verlies aan mensenlevens. Dat zou een fraai positief
neven-effect kunnen zijn. En dat is pas
echt pósitief denken!
Ik
weet niet hoe het u vergaat, maar ik ben aardig
bijgetrokken ná die relatief mooie, vredige en welvarende periode waarin ik
grotendeels mocht leven. En heb er minstens van geleerd (en doe dat dagelijks
nóg), dat het leven riskant is en vol met
verrassingen. Waartegen “vadertje Staat” elke mens zo veel mogelijk moet
beschermen: natuurlijk. Maar die “Vadertje Staat” heeft nu de grootste moeite in het westen, -zie nu de europese
pensioendiscussie, de niet-afrembare vergrijzing en zelfs het frustreergedoe
rond Obama-care door de republikeinen in de VS-, om de mooie welvarende
gelukkige wereld overeind te houden. Daar staat echter zeer duidelijk tegenover
dat de
armoede in de wereld scherp daalt
in de “ontwikkelende landen”: 1 miljard minder zeer hongerige is goed nieuws!
Natuurlijk heeft “onze verarming” (Duitsland en Frankrijk hebben al 15 à 20%
echt arme westerlingen in hun gelederen!), daar ook van alles mee te maken. Slecht voor “ons” en dus goed voor “hun”. En
laat dat nou minstens zo goed zijn tegen die oorlogen en conflicten als die
klimaatveranderingen er “slecht” voor zijn!
Een
open en transparante wereld brengt ook de “verplichting mee” voor ieder van ons
om breder te kijken en langer dan onze neus lang is.. En daarom erger ik me
nogal eens aan dat gewetenloze populisme
van politici die beter (móeten) weten en die om stemmetjes te scoren de
zaak gewoon staan te belazeren. U weet toch net zoals ik dat “verdoemde korte
termijn kijken” je nou net niet beschermt tegen die enorme valkuilen op de
“langere termijn”? Daar moet “vadertje Staat”, (die wijzelf “kiezen”!), ons
echt tegen beschermen. Maar dan gaat het dus
eigenlijk vooral om “ons eigen egoïsme en gemakszucht”. Wat het
tegenovergestelde is van wat er zou móeten gebeuren en dan wel in… ónze eigen hoofden. Want de oorzaak van
veel leed zit.. vooral “tussen onze eigen
oren..”
Ich
habe Fertig!
Maar,
De zon zal, of ze wil of niet, het steeds
nerveuzere onderzoek naar een tweelingzuster van de aarde gaan meemaken.
Gelukkig riskeren de geleerden nu niet dat ze door de Kerk op de brandstapel
worden verbrand als ze er een zouden vinden. Ene Giordiano Bruno, groot
wiskundige, zei enkel dat hij geloofde in het mogelijk bestaan van nóg een
aarde en moest er voor sterven. Hij staat in de rij van Copernicus en Kepler en
ook aartsbisschop Nicolas de Cues die het iets handiger aanpakte. Hij zei:
“Waarom zou onze machtige God zich hebben beperkt tot één aarde?” Hij blijkt nu gelijk te krijgen met zijn vele
voorgangers: de experts zeggen dat er zeer waarschijnlijk een andere planeet zal
blijken te zijn en er is nu zelfs een kandidaat: 51Peg b
geheten. Die ook wel
een warme Jupiter heet in vakkringen. De ontdekking van deze exoplaneet toont
aan dat het model van het ontstaan van onze aarde niet hoeft te kloppen en dan
zouden er dus wel duizenden kandidaten kunnen zijn.. Dat maakt nerveus: er startte dus een grote
race onder geleerden en instituten worldwide. En nu al is er een lijstje van 50
exo-planeten waar water zou kunnen zijn, een voorwaarde voor een vorm van
leven.. Deze worden nu nauwkeuriger
onderzocht dus.. En ene Eric Dautriat
rekende, voor de lol, de kans dat wij
(of een ander stel slimme wezens), elkaar ooit tegenkomen áls er meerdere
zouden bestaan in het heelal. Die kans is zegt hij,
ontmoedigend klein… Rest
dus nog iemand die uitrekent wat de kans is dat Eric ongelijk heeft met zijn sommetje… Kortom de mens heeft er weer een nieuwe en
breed gedragen passie bij: het vinden van zijn evenbeeld of ongeveer gelijke…
Moet
je dit als positief waarderen of is het nou net de zoveelste aanwijzing dat we
op “onze wereld” zijn uitgekeken en weg willen? De tijd zal het leren.
Intussen
laten we de bollebozen maar racen en elkaar beleren en de loef afsteken en
kunnen wij dromen van een nieuwe verre wereld terwijl we ons laten verwarmen
door onze goede, oude zon. Natuurlijk is eigenlijk ieder mens nieuwsgierig naar
resultaten en ook wat bang voor het nieuwe onbekende. Want of die anderen beter
zijn weet niemand, toch?
In
afwachting van groot nieuws gaat ook MP2013 vrolijk zijn eindfase tegemoet nu
de franse vakanties weer geëindigd zijn. Ook een eindspurt, maar van een nu al
geslaagde activiteit. Kom dus kijken voor het helemaal over is…
Intussen
wensen we u mooi weertje toe en nog een beetje Indian Summer!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten