DIE MACHIAVELLI, DIE HAD ONS GOED DOOR!

 

FLORENCE:  DE STAD VAN MACHIAVELLI

 

 DE KUNST(EN)

                             VAN HET MANIPULEREN

                                                              À LA MACHIAVELLI     

 

 

Spinoza

Ook al machiavellist?

       Obama erkende, -toen hij be-sloot in Libië de revolutie te steunen (maar wel “from behind”)-, dat dit besluit “zeldzaamheids-waarde” had. Want eindelijk gingen eens samen: “Grote economisch-politiek belangen én importante humanitaire waarden”!  Een uitzondering of een  zeldzaamheid dus…!?


 

cynisch realisme?

Machiavelli leefde 500 jaar vóór Obama. En was natuurlijk ook niet de eerste die wist van “het hóe en het wát, rond het politiek manipuleren”. Maar was wel de eerste die er zo door gebiologeerd raakte, dat hij er zijn levenswerk van maakte. En er ook het nodige over opschreef. Lees zijn boek: “De Prins”, geschreven in Florence, waarin hij zegt zei: “De dorst naar het domineren is het allerlaatste dat de mens op geeft..”. Daar kan dus “good old Pavlov” met zijn “al te simpele behoeftepiramide” een spitse punt aan zuigen.

Op nu, naar die spannende wereld van de manipulatie, die in deze tijden van toenemende chaos, onzekerheid, opportunisme en populisme weer tot grote bloei komt. Deze Machiavelli is eigenlijk dé (nog onontdekte) leermeester van

 

de moderne populist! Hij is ook de “echte hooggeleerdheid” van de moderne spindoctors. Maar tegelijk hopen bestuurders, politici en populisten stilletjes dat hun geestelijk elixer, nu niet echt publiek bekend wordt. En een geheim recept blijft.  Dat moet nu maar eens anders: dus lees nu alles over dé beste  manipulatie-expert ever…  

 

 

 

  Machiavelli like-te: politiek, wijn, vrouwen en…

soms ook jongens..


Hij werd “maar” 58 jaar oud, wat voor die tijd stok-oud was. Hij begon op zijn 28^e of zo in de politiek en stierf op natuurlijke wijze... Hij zwoegde op diverse plekken in Italië, maar ook aan het franse hof. En zelfs bij de paus van Rome.



Change is dangerous for the mighty!

Kortom hij werd een echte “ervaringsdes-kundige” en die weten als de beste de echte kneepjes.. Enkele van zijn keiharde vuistregels, als opening:

1.Pleeg alle wreedheden liefst “tegelijk”. En etaleer meteen daarná, -en heel uitgebreid-, al het goede wat U (ook) deed..

2.Door je deugden te eta-leren en te volgen, verlies je het meestal. Met je streken kun je het veel eerder en beter winnen.

3.Oorlog is echt noodzakelijk. Afkeer daarvan, zal op een dag je eigen einde betekenen..

 

mannen zijn gek op titels... zelfs meer dan die hun kúnnen eren 

Ook zei hij:

“Prince, (prins =politicus) worden kan op twee manieren. En: rijkdom en afkomst zijn niet primair van belang. De ene is dat je intensief jaagt op de macht. Ook met alle middelen. De andere is, dat je de gunst van de burgers verwerft. Je moet daarbij niet denken dat er geen “waarde” zou zitten in zaken als: het massacreren van de medeburgers, het verraden van je vrienden, niets en niemand geloven en geen enkel medelijden hebben…. Want vooral zo moet je aan de macht komen. Maar, helaas; dat levert je geen “verering en glorie” op. Toch moet je erkennen, dat zij, -die met inzet van alle middelen, met veel inspanningen, het nemen van veel risico en zelfs veel moorden, aan die aan de macht kwamen en dat ook lang bleven-, niet écht onderdoen voor hen die minder bloedige wegen naar de macht volgden…” 
(Zie hoofdstuk VIII uit “De Prins” van Machiavelli). Voorwaar: hij was geen adviseur van de “koude grond”!

 

 

 

De snelcursus machiavellisme in 5 lessen
 

Machiavellistisch politiek bedrijven is echt niet moeilijk te leren. Omdat het direct aansluit op het elementaire (slechte) instinct in elke mens. Met de volgende 5 lesjes kom je al aardig ver!
 

1.Weet te liegen, als het “moet”!

Die zit ook al!

Als wat u eerder zei dat later niet meer past, moet u eenvoudigweg met kracht ontkennen. Weet als u wat zegt, dat dit ooit (ook) tegen u zal worden gebruikt… Hou er dus rekening mee, dat u het ooit moet ontkennen..

2.Suggereer en beweer dingen, en verdraai ze, indien dat beter werkt.

Mensen zijn eenvoudige zielen en snel overtuigd van beweringen. U vindt dus altijd genoeg  mensen, die zich snel laten misleiden.

3.Wees nooit aarzelend of besluiteloos.

Als u de reputatie oploopt een twijfelaar te zijn of een besluiteloos persoon of iemand bent die hoorbaar aarzelt, dan bent u gewoon verloren.

4.Blijf nooit neutraal.

Wees óf een goede vriend óf een keiharde vijand. Kies duidelijk voor of tegen iets of iemand. Neutraal blijven is zeer gevaarlijk voor uw imago.

5.Zorg dat men u vreest  en streef niet naar “geliefd willen zijn”.

Het is veel beter dat men bang voor u is, dan dat u een zacht en geliefd iemand lijkt. Vooral op de momenten dat het er écht op aan komt.

 

De helpers maken de man..

Voorwaar: hier van is niks onduidelijk en, -geef het maar toe-, het is gemakkelijk te onthouden. Het past bij de “slechte” diepe driften in elk van ons. Dus bij des mensen intuïtieve, quasi-animale reactie-mechanismen. Zie hiervoor ook Darwin, die ons uitlegde waar dat vandaan komt …

 

 

 

Machiavelli en de geschiedenis van de mensheid

M. neemt een aparte plaats in tussen de politieke filosofen. Zie ook “De Republiek” van Plato en “Politiek” van Aristoteles. Deze laatste werd overigens door M. zeer bewonderd; en door zijn tijdgenoten.

M. heeft iets zeer specifieks: voor hem telt enkel de politiek. Dat is voor hem het enige dat voor hem, voor  het verkrijgen en behouden van de macht telt. Bijgevolg is er ook geen sprake van moraal, geen enkel idee van gerechtigheid of gelijkheid en zelfs “de geschiedenis”, is voor M. maar van geringe betekenis. Niet uit cynisme of immoraliteit, nee: het past gewoon niet in zijn zienswijze en methodiek. Zijn interesse gaat dan ook enkel uit naar het heden, de realiteit van nu met de nu draaiende politieke scene. Idealen, modellen, postulaten, doctrines, dat alles past niet in M’s benadering. M. is een “realpoliticus” avant la lettre. In deze zin is hij dus eigenlijk geen echte politiek filosoof…  Voor hem dus geen eenheidsbeginsel in de regering, geen enkel globaal systeem en ook geen homogene concepties van de geschiedenis. Ook de menselijkheid houdt hem niet echt bezig en evenmin de evolutie daarvan..  Hij ziet die mens enkel als: de homo politicus, koud minutieus en methodisch handelend. Dus bij hem: niets over doelen, idealen, ideologieën, etc.

 

Jozef S. was er ook een..

Heydrich ook al?

Voor M. is de geschie-denis eenvoudig en, “Een complex van geweld en reuring. Waar geen enkel lineair soort ontwikke-ling in zit. En waarin ook niets aanwezig is van doelen of diepere betekenissen…”.

Er verandert voor hem dus ook niets in essentie, door de eeuwen heen, ook al beweegt alles voortdurend. Naties en staten komen en gaan, mensen maken gewelddadig ruzies en de chaos blijft en bloeit, eindeloos.. Het essentiële is het toeval of geluk/pech , Fortuna de godin van de loop van de historie. Alles kan immers gewoon op elk moment totaal veranderen?  Door een natuurramp, een epidemie, een bankroet en een breuk in een verbond of alliantie... Het enige wat telt en echt iets kan doen veranderen is “de macht en de kracht”. De enige en ware tegenstrevers van het toeval, het (on)geluk of het lot…  Het gaat dus helemaal niet om deugdzaamheid! Nee, voorop staan: vitaliteit, stoutmoedigheid en de kracht om de dingen te veranderen en te verkrijgen wat men wil. De grote staatslieden zijn óf virtuozen óf ze zijn helemaal niets…

 

 



Is that so? 

Hij was het zeker!

 

Het komt neer op kracht en list… Zij die hun verlangen naar macht beperken maken nergens lang de dienst uit. Nederigheid, gewoonten en regels bestaan eigenlijk ook niet echt. M’s ideeën lijken op die van filosoof Nietzsche. Hun visies lijken ook bij elke tijd te passen..

 

Die man was een ziener!

En zeker ook bij die van vandaag; met die wanorde, chaos, verdeeldheid, conflicten, die je overal waarneemt… Nergens meer een “way-out” of een oplossing. En evenmin ergens een hulppost of redding. De bendes, fanaten, charlatans, populisten acteren overal en hebben hun duizenden, strijdige belangen. U ziet: Machiavelli’s gedachtegoed is echt ook van deze tijd!

 

 

Poetin de ex-KGB-er, van alle ideologieën en religies, met de orthodoxe patriarch (ook miljonair)

  

 

 

Geschiedenis van het machiavellisme tot in onze dagen.

Hoe verging het deze opmerkelijke zienswijze, in de 500 jaren ná Machiavelli’s dood?  Machiavelli kreeg een nogal negatieve reputatie. Wat niet zonder meer “terecht” is. Maar als je de werkelijkheid zoals hij doet “koel analyseert en die bepaald niet flatteuze zaken van de de mensheid aan de kaak stelt” en ook uittekent wat de politici onder hen doen en laten, dan wordt je al gauw afgeschoten.

 

Uit de kerk gegooid....

Slechte publiciteit?

Al 20 jaar na zijn dood begon de Katholieke Kerk, met haar beschietingen en had het over “de hand van Satan”. Zijn leer was diabolisch, vond Rome en in 1559 ging “De Prins” dan ook op de index. Wat gezien de leer van Rome niet verwonderlijk is. De goddelijke voorzienigheid wordt door M. immers volledig gepasseerd en over het paradijs ook geen woord… En dat die mensen zo slecht zouden zijn, dat gaat er in Rome ook niet in. Al zijn er nogal wat katholieken nu sterk van mening veranderd.

Dat komt er van!

Ook in Frankrijk liep het met M. , -na wat uitgegeven vertalingen-, stevig fout, al in de 16^e eeuw. Toen was ene Petrarca met een heel andere kijk op de mens, namelijk zeer populair. In 1576 verscheen zelfs “De anti-Machiavelli” van de hand van een protestant. Die achtte “De Prins” gewoon een tyranniek boek.  Maar Catherina de Medici, Henri III en Henri IV werden er van verdacht “het machiavellisme als “hun echte Evangelie” te zien.
Daarna, -tijdens de Verlichting-, was Voltaire aan de beurt om de man en zijn geschriften neer te sabelen. Als “absolutistisch en tyranniek”. Het Machiavellisme was zei hij: “Een afschuwelijke visie op politiek” en die schrijver zou “een vriend zijn van het despotisme”. Zowel bij christenen als atheïsten leefde deze idee ook. En zelfs bij monarchisten én bij revolutionairen! Een buitengewone brede score, voor deze harde filosoof!

Mitterand, De Gaulle en ook Chirac waren, volgens insiders, ook “echte florentijnen”…  Mitterand werd vaak gezien als cynisch en calculerend. Zijn verzuchting over zijn mislukte werkgelegenheidspolitiek was ooit: “Nu we alles hebben geprobeerd, concluderen we maar dat het dus niet beter kan…”. En die hoge ww (van meer dan 8%) bleef bestaan, gedurende meer dan 30 jaren in Frankrijk. Nu is die ruim 10%...

Het duurt tot einde 20^e eeuw voor er enige waardering ontstaat voor zijn werk. Een boek van Prof. Pocock uit 1975 (John Hopkins Universiteit van Baltimore), wees op de specifieke situatie in Florence en toonde aan dat die aardig leek op… de politieke wereld die de engelsen en de amerikanen ontwikkelden, nadat “de oude wereld” wegzakte.. .  

De duitse marxist Althusser uit Ulm bewondert nu het denkwerk van Machiavelli en oordeelde in 2009: “M. is helemaal geen utopist! Hij gaat de dingen zeer direct te lijf. Zijn filosofische concepten maken hem tot de grootste materialistische filosoof ooit. Een gelijke van Spinoza die hem ook kende, maar niet zag dat hij de meest scherpe collega was in de filosofie van het materialisme”.

En Kardinaal Mazarin zei het ook en very straigt: “Ik prefereer de wat eenvoudigere aanpak dan wordt ik ook beter gehoorzaamd”.

Als dat waar zou zijn....

Zelfs van Hollande wordt nu soms vermoed dat ook hij Machiaveliaanse trekjes kent. Met enerzijds dat gemoedelijke plattelandsimago en anderzijds zijn uiterst tegenstrijdige manoeuvres.. En ook dat cynisme in zijn sociaal-economische politiek van het moment. …

Het geeft je beter inzicht, als je elke politicus eens analyseert langs “de M-schaal”. Bij Blair, Poetin en ook Merkel zie je dan best een hoge score… De stelling is verdedigbaar, dat politici meer machiavellistisch gaan handelen, naarmate de chaos in de wereld toeneemt. Want dan wordt het: reageren op de korte termijn, puur overleven en boven blijven. Als de enige mogelijke politiek. Immers nú is overleven al het hoogste doel: de korte termijn is wat telt… . Dat belooft dus wat voor de nabije dagen…

 

Herontdekking van filosofen kenmerkt een tijdvak..

Machiavelli en Spinoza staan beide weer in de belangstelling. De mensheid grijpt in tijden van verwarring noodzakelijkerwijze terug op vroegere wijzen en hun denkwerk. En in onze dagen van individualisme en groot materialisme kom je dan al snel bij deze beide uit. Die in hun tijd veel reuring veroorzaakten, maar ook grote invloed uit oefenden op het denkende en handelende deel der naties. Beide werden ook, in meerdere of mindere mate uitgekotst, omdat ze zo haarscherp waarnamen, analyseerden en fileerden. En zware tikken uitdeelden aan gelovige romantici en stille cynische heersers, die volgens hun inzichten handelden, maar dat liever niet wilden erkennen.

 

Huis van Spinoza

Spinoza gaf ook voor mij een passende idee over “God” en religie, de “hogere krachten” en het nut van het menselijk leven. Zijn visie is een vriendelijke, positieve, maar ook gebaseerd op veel realis1me. Zijn overtuiging, dat enkel eeuwige studie van de mens en de natuur én het zonder ophouden willen begrijpen, de mens gelukkig maken kan, spreekt mij zeer aan.

 

 

Zo zie ik het ook!

Machiavelli belicht ook de zeer sterke, zelfs animale, driften in de mens. En toont hoe zij die dorsten naar macht en invloed en hoe ze
die ook vaak verkrijgen.

Daarmee begrijpen we de mens beter. Alsook de relatie tussen een complexe omgeving met veel spelers en een enkele heerser, die niet wil opgeven. M. schetst een mensbeeld dat sterk naar voren komt in tijden van veel chaos en geweld en grote onzekerheid. En waarin “het pure overleven” leading wordt.

De combinatie van beide filosofieën is aantrekkelijk omdat het twee extremen verenigt. Beide gaan uit  van sterk realistisch denken, maar met een tegengesteld “oordeel over de aard van de mens”. Spinoza blijft van mensen houden. Machiavelli ziet de mensen, -maar zonder verwijt lijkt het!-,  vooral als egoïsten en opportunisten.

Voeg daar nog een flinke scheut Darwinisme bij, en dan ontstaat er een cocktail die in veel tijdperken goed smaakt. En die ook toont dat deze smaak zich nog verder zal ontwikkelen… 

Iedereen is dus zijn eigen terrorist?

Dus durf ook de dingen eens “te meten langs de M-schaal” en u gaat veel geopolitiek sneller en beter doorzien. Zoals die arme Obama, die zo fraai speechte over “other and better times to come” en die op zo keiharde wijze het tegendeel moest ervaren…

Natuurlijk is de M-schaal niet de enige maatgevende, maar deze wint sterk aan waarde nu  de omstandigheden snel verslechteren. Dan heeft “de mens” als het ware geen keus meer en moet hij, -om zijn soort te redden-, (tijdelijk?) verworden tot wat M. sterk uitlichtte in het karakter van “die naakte aap”.

 

So: “Don’t make war, make love…” Maar besef ook dat dit soms een tijdje net omgekeerd kan (of ook moet?) verlopen… In afwachting van “those better times to come”..

 PS: ik las op het laatste ogenblik vóór publicatie dat de filosoof Jonathan Israël uit Londen (nu in Princeton) een echte bewonderaar van Spinoza's denkwerk is. Hij zei: "De Big Bang van het rationalisme begon al in de 17e eeuw en dat deed ene Spinoza in het Nederland van zijn dagen". En dat in Amsterdam, -toen het Manhattan van de Gouden Eeuw-, met een ongekende dynamiek, waar de wieg stond van de marraan Spinoza...
Een eerbetoon van kaliber, drie eeuwen later.

 

Maar,

De zon zag onze aardkloot zonder en met ons mensen er op… En bewonderde onze sterkte op vele momenten. Maar moest ook vaker, en met afschuw, onze zwakten zien.
Daarom is deze "MAAR", voor één keer, ook in het teken geplaatst van het blogsubject: machtswellust à la Machiavelli.....
  

De Heilige Catherina van Rusland, hield ook van zon, maar was echt bezeten van de idee van "een nieuw Groot-Rusland". Daarom wordt ze nu ook door Poetin vereerd. Zij was ook de tsarina die het gezelschap van ene Raspoetin zo op prijs stelde. Was hij dan toch meer een filosoof dan een boerenpummel?

 

Raspoetin 

Heilige Catherina van Rusland

Poetin was ooit KGB-er, maar blijkt nu ook zeer gelo-vig en dus russisch-ortho-dox. Dat ontdekten wij (hij ook?) pas ná de val van het goddeloze communisme. Dus moest ook de paus van Rome hem recent, (en om dubbele reden), in audiëntie ontvangen. Ook Rutte kwam,- tijdens het "vriend-schapsjaar Rusland-Nederland" niet langs een aardig gesprekje met "dear Vladimir....".
 

Dat hoort er ook bij = oeucumene!

Toen Vladimir nog : cool" was...

Medvedev is nu premier en ook al zo christelijk-kerkelijk. En niks bang voor een kaarsje en een orthodox gesluierde dame.

Ook al gelovig en niks tegen hoofddoekjes

Dit is natuurlijk niet zomaar wat machiavellisme maar minstens een stevig modern realisme. Angela Merkel kan, -denken steeds meer mensen-, wat dit betreft ook zo bij in het M-rijtje. "Naastenliefde" móet van Jezus Chr. en "tolerantie" moet ook sinds de Verlichting. En, na veel bloed, vonden we ook dat oorlog moest worden vermeden...


Dat maakt de wereld, -zelfs voor de zon, die toch al veel moest zien-, wat verwarrend en ook een wat droevige boel. En kan ons nu niet troosten...

Ga toch maar naar uw zonnige plekje en ben u bewust van dit kleine verdriet van onze koperen ploert… Zoals ene auteur Stijn Streuvels, de vlaamse zon ooit noemde..

 We wensen u natuurlijk weer veel zon toe, waar u ook maar heen bent gegaan.
 

 

 

2 augustus 2014