EINDELIJK: NOOIT MEER EEN OLIECRISIS!

Olie zat en ook een overvloed aan gas? Jazeker, zeggen experts, de fossiele brandstoffen zijn weer helemaal terug!

Wij, dé generatie van de oliecrises.

Shell New Technology Center Amsterdam

Wie weet niet van al die oliecrises van onze generatie: er is een bibliotheek over vol geschreven en we hadden ooit zelfs autoloze zondagen. We werden steeds geplaagd met stijgende energie-prijzen en in de politiek was en is ook er veel gedoe over duurzame energie-productie. En pas op: de wereldeconomie groeit gestaag en dat geeft een enorme druk op de energievoorziening, al is het nu door de crisis even wat stilletjes. Als het aantrekt: ai, ai dan begint het gedonder weer……. Zo zou mijn verhaal nu ook moeten klinken, maar…

Het wonder van het schaliegas (en de –olie)

We horen nu grootse verhalen over het, -vooralsnog  voornamelijk Amerikaanse-, wonder, van het schaliegas. En van de schalie-olie want beide zitten opgesloten in het gesteente diep onder ons. Dus je moet met enig geweld dat gesteente kraken om het zwarte goud te bevrijden. Via een nieuwe techniek, waarbij je op diepte horizontaal boort en dan via hydraulische fracturatie (=gesteente kraken m.b.v. water plus toevoegingen, onder forse druk). Eerder lazen we ook al nogal “stinkende” verhaaltjes, over het teerzand (bitumineuze zand) van Alberta (Canada). Waarvan de oliewinning, (inderdaad) een soort van milieuramp blijkt te zijn.

De VS produceren nu al weer 6,2 miljoen barrel olie per dag

Teerzanden Alberta Canada

(!) een opzwieper van 24% t.o.v. de 5 miljoen van 2008. Als je de wettelijk opgelegde verbruikslimieten van toekomstige auto’s erbij betrekt, zal de VS in 2030 zelfs olie-exporteur worden. Realiseert u zich, dat de VS al in 2016(!!) méér olie/gas zullen  produceren dan Saoudi-Arabië! En dat ze dan ook al, op 20% na, import-onafhankelijk zullen zijn…

De hele oude energieprent gaat danig op zijn kop

Dus het wordt , midden in de grote crisis, hoog tijd om de energiezaken even goed te herbezien! Immers,  enkele jaren geleden heette het nog:  de VS zijn zonder een drupje olie in 2025.. De mens is ook een technologisch ijverende bij: na diep exploiteren op zee (> 5000 meter!) kan hij nu ook op diepte horizontaal boren op land en komt zo weer bij “andere” olie en gas uit… Een leerzame les voor pessimisten en angsthaasjes, die vergeten zijn hoe vaak de mens door zijn slimheid en zwoegen steeds opnieuw grootse uitvindingen deed… Al moet je ook begrijpen dat het erg fout kan gaan: zie nu de 4,5 miljard schadevergoeding die BP nu moet lappen voor zijn foute boel in de Golf van Mexico. Dat geeft veel reden tot het wantrouwen van die “olie-techneuten”. Opnieuw blijkt dat het vooral gaat om “evenwichtigheid en veiligheid” en om “serieus toezicht”, waarvoor onze overheden moeten zorgen bij grote technologische innovaties. Wantrouwen is hierbij, -als tijdens alle voorbije eeuwen ook het geval was-,  weer eens dé grote remmende factor voor de vooruitgang..  

De contouren van een nieuwe mondiale energieprent

In Frankrijk, dat (net als Polen), lijkt te stikken van het schaliegas (gaz de schiste), brak net (weer) een politieke rel uit over het door Hollande herbekrachtigde verbod, dat Sarkozy uitvaardigde net vóór de Franse verkiezingen. Maar, exploitatie daarvan zou Frankrijk wel eens kunnen redden uit zijn grote economische malaise! Dat zeggen nu industriëlen en sommige politieke adviseurs, hardop! Maar, de Verts (de Groenen) zitten nu ook in de regering… en die zijn mordicus (sommigen zeggen: blind!), tegen elke exploitatie. De testboringen werden zelfs al totaal gestopt..

Edoch: president  Hollande voegde er recent aan toe (let op!): “zo lang dat exploiteren zou moeten gaan via de huidige methodiek van hydraulische fracturatie…” Daar klinkt een “achterdeurtje” door dus. Gelukkig maar?

U wist al van die herhaalde grote olievondsten op grote diepte in zee, off-shore (en ook op land!), die de afgelopen tien jaar het oliebeeld al flink op de kop zetten. En dat geheel nieuwe olielanden te voorschijn toverden,  als Brazilië, Rusland en ook West-Afrika. Die ontdekkingen,-wel van duurdere olie dus-, deden al concluderen dat we nog wel voor nog één hele eeuw , (als je alles samen telde), genoeg olie hadden en dat voor ons allemaal!

En nu horen we dus de verhalen over het schaliegas/-olie (het is beter om te spreken van “niet-conventionele fossiele brandstoffen= ncfb’s). De voorraden zijn nog lang niet helemaal in kaart gebracht, maar er moet veel zitten op onze aarde.

De VS startte met razende snelheid de exploitatie en in W-Europa (minstens in Frankrijk en Polen), zijn al zeer stevige voorraden gevonden.  De “reserveteller” voor het schaliegas staat nu wereldwijd al op 380.000 miljard m3 (en dat is 150 jaar huidig gasverbruik).

Nu horen we al zeggen: er is genoeg voor iedereen en wel zeker voor twéé eeuwen… Wat toch verrekt goed nieuws is voor de kortere termijn, niet?

Al gooit het ook  roet in het eten van hen die zweren bij  duurzame energieproductie. Zie Duitsland, vol met zonnepanelen, giga-windmolens  en straks vol met stilgelegde kerncentrales (?). Maar ook met vuile kolencentrales… net als Nederland. En zie ook Japan dat ook af wil van zijn half-verzopen kerncentrales. En Frankrijk, waar Hollande terug wil naar 50% kernstroom (dat is nu bijna 70%) en dus moet hij ook oude centrales  sluiten en niet door EPR’s vervangen. Pikant is hierbij dat het afbreken van die te oude kerncentrales enorm  duur is… En natuurlijk ook, dat de nieuwe EPR-kerncentrale EPR, niks goedkoop blijkt te zijn. Die kreeg herhaaldelijk dan ook een nogal foute pers: de bouw van de twee EPR’s, een in Finland én een in Frankrijk, gaat dan ook zeer moeizaam.

Hydro-energie

Voor de volledigheid moeten hier ook nog de geothermische energie en de hydro-energie genoemd worden… En natuurlijk mag ook de kernfusie niet in de rij ontbreken, zeker nu de bouw van de grote (internationale!) kernfusiereactor in Caderache bij Marseille snel vordert… Of die grote belofte voor duurzaamheid op wereldschaal waar

Kernfusiecentrale Caderache

wordt, weten we pas rond 2050 zeggen, de experts. Het is vooral een kwestie van het vinden van de juiste materialen voor deze zeer hete “kunstzon”.

Dit alles stellen we nu vast, terwijl er ca 400 kerncentrales op de wereld draaien en er ook 400 in planning/aanbouw zijn , vooral in China en India.

Het nieuwe “energieplaatje” lijkt daarmee sterk op het “klimaat-veranderingsplaatje”, waarin nu ook geen verklaring is voor de afkalvende Noordpool én de áángroeiende (!) zuidpool én een zich weer vernauwend ozongat..!

Hoe nu te handelen in deze gigantische dynamiek op energiegebied?

Er is dus grote verwarring in zowel energie- en klimaatlanden de politici krijgen er grijze haren van… Ook de groene partijen weten niet wat ze nu moeten denken;  hun nogal grote (ideologische) starheid breekt hen nu echt op. De kansen die er nu weer aanwezig blijken,- midden in de economische crisis-,  moeten nog wat beter doordringen tot de volkeren. Frankrijk geeft nu 75 miljard jaarlijks uit aan gas uit Rusland… Dat is 1/3 van het te bezuinigen deel van de Franse uitgaven, volgens experts. En in de Franse bodem zou nu nog 5000 miljard m3 schaliegas zitten genoeg voor de Franse consumptie van een hele eeuw..

Hou u vast, er is nog meer ontdekt: er zijn enorme methaangasvoorraden in onze oceanen. Dat gas wordt door ijverige bacteriën geproduceerd op diepte en dat vormt met water-moleculen samen vaste bestanddelen.

Die bestanddelen zijn met seismografische methodes erg goed op te sporen : er bestaat dan ook nu al een wereldkaart over de aanwezigheid van dit methaanhoudende spul in de oceanen. Natuurlijk waren de amerikanen, -deze keer samen met de wanhopige Japanners-, er wéér snel bij. Hun gezamenlijke eerste experimenten met winning van dit oceaangas waren zeer hoopgevend en de Amerikaanse staatssecretaris van Energie verklaarde zelfs: “ dat dit, wat de VS betreft genoeg zou zijn voor meer dan duizend jaar…”!  Let wel: dat zal ook nogal duur kunnen worden maar we weten intussen dat duur een erg relatief begrip is gebleken bij schaarste. Kijk maar op de pomp bij het tanken!

De VS zijn nu al, op 20% na, onafhankelijk (een mooi politiek voordeeltje!) van de import van gas en olie door dit schaliegas en als dat na vele jaren op is (ook door export!) dan is er dus ook nog dat methaan uit de oceaan. Dat komt schitterend uit toch? En ook niet alleen voor de VS toch? Want ook Frankrijk ligt aan een oceaan.

Overigens is er ook nog voor een eeuw of zo aan kolen in de VS die daar nu nog zat van weg stoken en zeer veel CO2 produceren daarbij. De machtige kolenlobby in de VS is er de schuld van dat de ontwikkeling van duurzame energie hier nogal achterbleef, behalve in Californië.

Tenslotte ook nog dit: het aantal onderzoekers en ontwikkelaars  op energiegebied is door de raketachtige opkomst van Azië, ook op R&D-gebied-, enorm veel groter dan ooit tevoren. Azië leidt nu al jaarlijks meer ingenieurs op dan de VS en Europa samen… U begrijpt dat dit leidt tot die (nu al merkbare) flitsend snelle technologische verandering op allerlei gebieden: van elektronica, robotisering tot communicatie en dus ook energie-gebied. Lastig ja, maar dat een last noemen, -wat je wel eens hoort van klagende “ontkoppelde” mensen-, is echter wel wat al te maf. 

Het is niet alles goud wat blinkt, ook hier.

Er zijn natuurlijk ook, (en als altijd bij nieuwe technologieën het geval was), de nodige  punten van zorg en voorzichtigheid! Ziehier enkele:

-In Texas c.s. leven er ca 30 mensen op een km2; in Nieuw-Mexico 6 en in Pennsylvanië 2,5. Dat is wat heel anders dan het UK met zijn 247, Duitsland met zijn 231 en Frankrijk met zijn 112 inwoners per km2. Dus even studeren op dit verschil, op de exploitatie-technologie en de  milieu-aspecten etc. is niet overdreven. Maar ook dat is toch vooral positief:  zeker in een land met veel knappe koppen (de Franse ingenieurs) en met ook nog een voorbeeld  (ook in foute boel!) als de VS nu al zijn!

Herinner u nu ook even, dat ooit (165 miljoen jaar geleden!), de oostkust van de VS vast zat aan de Franse westkust! Een grapje:  maar niet voor geofysici.

-Er wordt bij de huidige hydraulische fracturatie erg veel water verbruikt, dat natuurlijk weer moet worden schoongemaakt. Dat zou een prima job zijn voor de experts zoals de Franse  Suez, Veolia en Sauer die daar ook een nieuwe business van kunnen maken mét ook weer nieuwe werkgelegenheid in Europa. Verder kun je ook de techniek best aanpassen en minder water verbruiken en mogelijk kan het zelfs zonder water op den duur (zie hierbeneden). Het lijkt zelfs mogelijk met CO2..

Mijnschade Heerlerbaan tegenover ons huis - Theo

-Die fracturatie kan ook (lichte) aardbevingen veroorzaken. Daar is al ervaring mee in de VS: de bevingen waren van een kracht van 2 à 3 op de schaal van Richter en meestal eenmalig voor zover nu te zien. Herinner u nu ook dat bij steenkoolwinning in heel Europa (vaak ook op grote diepte), nogal wat “mijnschade” voorkwam en –komt. Als je bent geboren, zoals ik, in Zuid-Limburg, dat vroeger een groot kolenwingebied was, weet ja alles van mijnschade en de daar veel voorkomende “schadevergoedingen”. Daar heeft  mijn vader zich ook jaren mee bezig gehouden. Je moet natuurlijk toegeven dat aardbevingen en aardbewegingen nogal angstige gevoelens oproepen. Maar je moet ook durven zeggen: in het leven bestaat risico “nul” nooit… Het hoort bij elke vooruitgang! Hierbij is het altijd goed om op te merken dat het aantal doden door het verkeer nu al weer lager is dan door drugs, of alcoholgebruik en ook door zelfmoord! .  

-De wettelijke situatie is in Europa ook heel anders dan in de VS. Dat speelde bij het hoge tempo van schalie-exploitatie in de VS,  een enorme rol. De ondergrond is namelijk bij “ons” staatseigendom en in de VS particuliere eigendom! Dus je moet je ook afvragen of verandering daarvan de snelheid van de aanpak niet zeer dient. Dit ligt lastig in Europa, maar in de VS werkte het sterk positief en leverde snel nog wat miljonairs op én zeer snel opererende olieboeren die daar een waar eldorado vonden. In Europa zouden ook andere wegen kunnen worden bewandeld. Bijvoorbeeld: geef de grondeigenaar 5% van de exploitatiewinst, de lokale overheid ook 5% etc. En de staat int echt wel “haar”  btw en winstbelasting, toch?

Nog wat relevante aspecten/overwegingen

En er is natuurlijk nog veel meer te zeggen over deze ontwikkeling! Ziehier nog enkele.

-Dat schaliegas leverde in de VS duizenden banen op en miljarden aan uitgavenverlaging. En dat kan dus in Frankrijk ook: een cadeau voor Hollande dus die nu niet moet remmen maar gas moet geven in de ontwikkeling van andere schalie-exploitatiemethoden! Zie de VS! In de VS werden so far 80.000 putten geslagen in 19 staten en er vonden daar meer dan een miljoen mensen werk. En de VS is voor zeker een eeuw energie-onafhankelijk!  

-Er moet nu dus echt geluisterd worden naar de olie-techneuten, ook al is dat even moeilijk na de BP-klapper (Golf v. Mexico) die het bedrijf nu 4,5 miljard boete kost! Want men weet ook al van varianten: je kunt de hydraulische fracturatie ook doen met veel minder water en veel minder gevaarlijke (zelfs afbreekbare) chemicaliën. Ook zou je CO2-gas kunnen gebruiken i.p.v. water óf thermische methoden kunnen gebruiken (rotsverhitting) óf breuken maken met kleine dynamiet-ladingen. Aan de slag dus met experimenteren!

-Maar ook voor de groenen en de CO2-adepten kan het feest worden met deze ontdekkingen: Europa kan zijn uitstoot met een factor drie (!) verminderen omdat verbranding van schaliegas minder CO2 produceert dan het nog forse gebruik van steenkool nu. In elk geval in Duitsland en ook bij die (nieuwe!) Nederlandse kolencentrales. Weer een gelukkige bijkomstigheid  dus.

-En wat dacht u van halvering van de gasprijs, ook in Europa? Zie de VS waar dat echt is gebeurd. Geen slecht nieuws voor ons consumenten, dus ook voor Frankrijk waar de gasprijs verdubbelde in 10 jaar en er nu 75 miljard per jaar aan Poetin moet worden betaald voor zijn gas…

Het (energie en geopolitieke) macroplaatje tot ca 2035

Er zal duidelijk zijn dat er nu scherp moet worden gedacht op kortere én langere termijn in de energievoorziening. Zeker voor landen met eigen bodemschatten! Op één paard zetten moet ook niet maar wel op “enkele” goede paarden. Dat is nooit zonder risico maar dat moet je niet tegen houden. Zonder overdrijving staat de toekomst van een land of regio qua welvaart en vooruitgang hier op het spel. En dat dit ook HÉT Europese samenwerkingspunt van de eeuw is (de EU heeft 27 staten) behoeft eigenlijk geen betoog: zie de VS met zijn 51 staten.

-De olieproductie

Nu 85 miljoen barrel per dag “conventioneel” en ca 5 “niet-conventioneel= nieuw”; dat loopt gemakkelijk op tot 100 miljoen conventioneel in 2035 en 12 miljoen “niet-conventioneel”.

-Gasproductie

Nu 3200 miljard m3 in totaal waarvan 200 miljard “niet-conventioneel” nu. Wordt in 2035 4791 met een deel van ca 700 miljard “niet-conventioneel” in 2035.

-Energieconsumptie in 2035

Olie en bio 29%; steenkool 27%, convent. +niet-conv. gas 23%; duurzaam 14% en nucleair 7%...

Dit plaatje moét u echt wakker schudden! Het kan nog veel mooier zijn als de methodiek van winning van schalie-energie beter en schoner wordt door technologische ontwikkeling.

Het is goed hierbij te weten dat gas zeer veel wordt gebruikt bij verwarming van gebouwen en huizen en daarom een groot aandeel heeft in het huidige energieverbruik. En denk er ook aan dat elektriciteitsproductie steeds vaker gebeurt m.b.v. gas ( vaak in afwisseling met olie, om prijstechnische redenen). Dus die elektrische auto’s, scooters en fietsen blijven gewoon even interessant als voorheen. Al zal er ook een effect van een verlengd gebruik van verbrandingsmotoren kunnen optreden. That’s all in the game…

 

U voelt het:  het werd en wordt nu voorlopig (of bijna eeuwig?) een compleet gekkenhuis in energieland, in de landelijke en ook in globale politieke sferen.

Denk bijvoorbeeld aan de toekomstige positie van de olielanden in het MO naast die nieuwe oliereuzen in opkomst… Geopolitieke kantelingen zijn er dus ook bij de vleet in aantocht. En U en ik weten wat olie aanrichtte in het verleden en nu gaan we wéér meemaken wat grote verschuivingen in de “olieboeren-wereld” aan spanningen zal gaan veroorzaken. Denk ook aan de strop voor de huidige gasleveranciers die massief investeerden: Algerije met zijn vloeibaar gas in tankers, de nieuwe zuidelijke gaspipeline uit Azerbeidjan (South Stream), Rusland de vers opgestane gasboer (met zijn gaspipeline North Stream) en denk ook aan Qatar en Iran beide gasmagnaten van formaat…

Nee, niet alles gebeurt meteen morgen, maar wel overmorgen dus… En we zien nu hoe snel die amerikanen dat flikten met hun schaliegas: zes jaar waren daar genoeg voor een ware energie-revolutie!  

So: “Yes, we all can!”

Dit was veel complex, maar ook goed nieuws en voor vele generaties “to come”. Weg met die kramp dus en hup aan de R&D en de verdere ontwikkeling.

En dat kan:  want we deden dit al eerder en het leverde ons enorm veel op. Je moet ook beseffen dat de energieproductie veel meer geografisch gespreid  kan worden in de toekomst. Wat ook een zorg minder is in onze conflict-achtige wereld. Want schaarse en slecht verdeelde zaken, zijn altijd een bron geweest voor veel ruzie, oorlog, doden, vluchtelingen en armen… Zie Irak, Libië, Nigeria, Soedan, Niger, in de RD Congo (Kivu) en de aankomende herrie bij de Noordpool en in de Chinese Zee..

Dit is ook echt anti-crisis/nieuws, ook voor Europa,  en dus ook een kans voor meer samenwerking in de EU en voor behoud van wat er nog is…. Ook voor behoud van sociale vrede:  we kunnen die miljoenen (25 miljoen al in Europa!) werkelozen zowel in de R&D, in de technologie en in het exploitatiewerk een hoop banen gaan bieden. In de VS waren  80.000 putten goed voor 1  miljoen banen en alles tezamen was goed voor  12 miljoen barrel olie per dag. En met 5000 miljard m3 gas in voorraad (genoeg voor 150 jaar,  dus 30 miljard m3 per jaar) schep je ook een enorm stuk werkgelegenheid .

Dus morgen of overmorgen kan het beter met ons allen gaan. Dat vereist politieke moed en risico´s nemen. Maar, dat doen de meeste politici alleen als… ze ´voldoende’ kiezers hebben die dat ook willen.

Uiteindelijk zijn we het weer vooral zelf, die een “goede politiek” mogelijk moeten maken. Zo werkt een democratie nu eenmaal.

Wie weet, helpt deze blog ook daar ook een paar millimetertjes bij…

Maar,

onze zon heeft geen enkel energieprobleem ze is zelf energie en geeft bijna alles gewoon gratis aan ons. En zij is het nu ook, die ons in belangrijke mate kan redden in de grote “overgangsperiode” waarin we nu energetisch gesproken nu zijn aangekomen. Zij schudt nu al regelmatig het wijze hoofd al ze toekijkt en zal dat nog veel vaker moeten doen. Zou zij weten of Caderache, haar evenknie op aarde, het over een halve eeuw gaat halen? In elk geval zal ze trots zijn om dan het voorbeeld te mogen zijn geweest voor een globale oplossing van het o zo spannende en ook gevaarlijke energieprobleem op onze aarde.

De zon heeft al vele monumenten gehad op aarde en werd ook al als een echte god aanbeden. Ze is verering dus gewend en het steeg haar nooit eerder naar haar hoofd.

Mede daardoor kan ik u dus nu weer een zonnebadje aanbevelen, ook om dat wat de blog u tracht bieden nog eens te herkauwen in de warme stralen…

Ik wens u dus, ook nu vlak voor de winter aanstormt, weer veel mooi weertje!

24 nov. 2012

ALLEDAAGS UIT MARSEILLE EN DE MIDI

DE SAVIM: LE SALON DES VIGNERONS ET DES SAVEURS

We waren er op een zondagmiddag in november, en er stond een rij voor het loket van minstens 2000 wachtenden.  Hét bewijs dat de crisis de Franse ziel nog niet heeft aangetast!  Ook de bijna 400 deelnemers, die “producteur” moeten zijn, uit alle culinair interessante streken van La France waren zeer enthousiast over het 10% hogere bezoekcijfer: alle 4 dagen van deze salon.  Dus ons bezoek begon met hoge verwachtingen en die werden bevestigd. Er was een enorme mensenmenigte die langzaam verder schoof in de immense hal, waarvan de helft stilstond om te proeven, te discussiëren en te kopen bij de stands. Dat eten en drinken een kenmerk is van de Franse cultuur en nog springlevend ook, wordt hier weer eens bewezen. En ook al meer dan 20 jaar tijdens deze Salon. Je moet 8 euro entreegeld lappen en desondanks zagen we oud en jong (zeer opvallend!) genieten van de heerlijke zaken: je ogen worden ruim gekieteld en het ruikt als in het paradijs zelf hier. Een francofiel ziet alles wat hij lekker vindt van de Franse tafel: van cassoulet, tripes, foie gras, canard, cantalkaas tot champagnes en de vele wijnen van Sauternes tot Pomerol. En ook niet te vergeten: die o zo fraaie en smakelijke chocoladeproducten die ik met kilo’s aan kan…  Uiteraard zijn er ook oesters hier en nog wat producenten van glaswerk (uiterst fraai schitterend door de lampjes) en ook het traditionele Franse mes waarvan elke echte Fransman een exemplaar bij zich draagt in een leren etuitje. Natuurlijk staat de coutellier zelf hier op de Salon! Ik maakte heel wat foto’s om het genieten nog eens te kunnen overdoen thuis, om goede vrienden toe te sturen en ook om bij dit geschrijf te doen plakken door editor Theo. Je koopt een leeg glas bij de ingang voor 2 euro en kunt daarmee proeven bij de wijnstands ; de champagnemakers schenken uiteraard in eigen champagneglazen op vertoon van je wijnglas. Hier mogen geen zonden worden bedreven tegen de saveuriale etiquette: ça ne va pas! 

De statistiek vertelt dat hier 70% van het bezoek uit Marseille komt, 20% uit de directe omgeving en 10% van “verder weg”. Ja,  wij waren “sans doute” de enige Nederlanders….

Het bijzondere is altijd als je Fransen observeert in een “culinaire omgeving”  dat smakelijke, gepassioneerde discussiëren over de strelingen van de smaakpapillen! Het is een feest voor zowel de bezoekers onderling als voor de producteurs die hier in zeer hoog aanzien staan en hun wijsheden zijn nog wet. Hier is Chinese namaak een grote vloek en volledig taboe, zelfs in de gedachten. Goed bezien is het een ontroerende uiting van de aanhankelijkheid aan een ware cultuur, aan la bonne patrie ook. Dus een vleugje nationalisme en “protectionisme gemengd met wat melancholie’ is hier niet weg te denken.

Als we na enkele uren genieten vertrekken staat er buiten nog een rij van 150 meter lang om de dag tot een nog groter succes te maken… Ik zette het op de foto als bewijs dat de crisis slechts een oppervlakkig en niet diep snijdend verschijnsel is: Wallstreet en de City hebben geen enkele vat op de Franse ziel. Je zou bijna zeggen: in tegendeel! 

EVEN RIJBEWIJS OMRUILEN…

Het moet als je Frans resident wordt en je (Ned.) rijbewijs verloopt: want Nederland geeft je dan geen verlenging meer, dat zijn Europese regels natuurlijk. Dus toog deze jongen, ruim op tijd, naar de sous-prefecture in Marseille en nam plek in de rij van… 120 personen die al om 7.00 uur 's morgens in de Rue Saint Sebastien stonden. De kantoren openen om 8.15 uur… Ik las een heel artikel uit over de historie van de islam staande op straat.. en gelukkig was er die dag géén  zon, een grote uitzondering hier. Om me heen alle kleuren en naties die daar komen voor “gedoe met de papieren”.  En voor mijn simpele rijbewijs-omruiling kom ik nu al de… derde keer en hoop vurig dat het de laatste is. Dat komt vanwege een aantal redenen waarvan de eerste is: ik liet me de eerste keer wegsturen door te soepel te zijn… De dame achter het loket vond nu al omruilen (4 maanden vóór de verloopdatum!) echt te vroeg… Dat is natuurlijk onzin maar, tegen mijn gewoonte in, liet ik het maar zo en dat in al die jaren voor het éérst!  Ach je wordt ouder, wijzer en minder puntig niet?

Zo kwam het dat ik kort vóór de verloopdatum weer in die rij stond… en na een uurtje of twee-en-een-half kon ik weer voor het loket zitten waarachter een slaperige monsieur mijn papieren bekeek en zei: “Er ontbreekt iets mijnheer en wel de verklaring van geldigheid (!) van het rijbewijs door de Nederlandse autoriteiten”. Het bleek een nieuwe Europese maatregel te zijn die intussen het licht had gezien…. Ik werd wat pissig maar dat hielp dus niets dus naar huis en briefje (mail kon niet!)  aan het de RDW in Veendam… Ik liet de 4,50 euro overmaken die dat kost… Maar die raakte twee weekjes zoek. Toeval, waardoor ik over de geldigheidsdatum van het rijbewijs schoot… Gelukkig had ik wel nog de slimheid om de lokettist te vragen om een papier met stempel dat mijn tweede bezoek bewees. Want ik had nattigheid gevoeld. Na ruim twee weken viel de attestation van de RDW in mijn bus: de Franse Poste had ruim tijd genomen want het was vakantietijd. De verklaring was geruststellend en, in het Engels; ai! Maar optimistisch ging ik weer in die lange rij staan in de Rue Saint Sebastien… En warempel dezelfde slaperige mijnheer was er weer, hij keek en zei: “Die verklaring monsieur, moet vertaald worden in het Frans…”. Toen knapte er iets in mij en ik vertelde eerst dat ik over “het gedoe” contact had gehad met de Nederlandse consul in Marseille… die mij daarvan niets zeiden en die wel al enkele keren in soortgelijke kwesties hadden bemiddeld. Dat was echt waar maar het hielp niets. Ook niet het aanbod dat ik het zelf zou vertalen en ook niet dat het me veel poen zou gaan kosten die vertaling… Ik werd wat boos nu dus riep de lokettist zijn “responsable”, een ferme dame die me erg kortaf behandelde. Dat had ze niet moeten doen natuurlijk. Gelukkig zag ik nog net het op tijd papier dat achter het loket op de muur hing, wat ging over het beledigen of bedreigen van een ambtenaar in functie… 15.000 euro boete en bij bedreiging twee jaar in de petoet. Veel geld én een erg lang verblijf in de beruchte Baumettes. Dus ik verbeet me en ging naar huis en mailde een “officieel toegelaten vertaalbureau” in Marseille . Ze belden me terug en ik kon er meteen heen: vertaling van één pagina kostte me 60 euro… En boter bij de vis dus vooruit betalen en… het duurde een weekje… Het lukte me de mijnheer terug te drukken naar levering in drie dagen… Die verliepen in enige spanning dat begrijpt u…want mijn rijbewijs was intussen ONGELDIG geworden…. En het vervolg van dit verhaaltje? Mijn laatste bezoek leverde resultaat op: de lokettist was tevreden met mijn dure vertaling en beloofde mijn Franse rijbewijs per post op te sturen als ik mijn Nederlandse terstond inleverde… Dat deed ik tegen “recipisse” (verklaring dat je je rijbewijs inleverde in afwachting van… etc.). En net voor ik naar Nederland reisde, enkele weken later, viel mijn Franse rijbewijs in mijn bus… Ik slaakte een zucht van verlichting. Nu ben ik overtuigd van de verdenking dat La France te veel ambtenaren heeft én de Europese regels veelal vergeet… Want in Brussel bij de EU zijn alle Europese talen toegelaten, ook het Frans.

SDB VOOR DE SDF´S

Voor de afstandelijke Frankrijk kenners: SDB= dagelijkse aanduiding van Salle de Bains dus: de badkamer.  Onder een lage palmboom is een drinkwaterfonteintje op het fraaie plein tussen de Universiteit de la Provence in Marseille en het Gare Routière. Ernaast is ook een soort van douchebak, waarin ook een laag fonteintje water spuit, iets om je voeten te wassen. Het is bijna 8 uur en een Afrikaanse man staat fanatiek zijn tanden te poetsen bij dat fonteintje. Hij profiteert van de schaduw van de palmboom en beweegt op een salsa-muziekje uit zijn mobieltje. Ongetwijfeld uitgerust met FM-ontvanger. Zijn toiletspullen staan uitgestald op de rand van de betonnen plantenbak waarin de palmboom is geplant. Hij cleant zichzelf degelijk, het is geen half werk. Het doet hem goed en ik moet denken aan het Surinaamse liedje van vroeger, dat heette,  Don´t worry be happy… Leuk idee zo´n Salle de Bains voor medemensen in de categorie Sans Domicile Fixe (=daklozen). Ik zie hem nooit meer dus ik denk dat hij een wat luxere SDB gevonden heeft. Immers iedereen tracht in de wereld vooruit te komen

MEER DAN 100.000 GRAVEN OP SAINT PIERRE

De meeste van hen waren er eerst op het oude kerkhof Saint Charles, 8 etages onder waar ik nu woon, maar dat werd al in 1850 te klein. Dus alle doden verhuisden naar de plek van 63 hectaren buiten de stad. Allemaal katholiek, protestant, moslim of joods.. Het is vanwege die verhuizing dus toch best een oud kerkhof met vooral mooie grafmonumenten uit de rijke koloniale periode van Marseille. Er is ook een crematorium waar onder meer Nina Simone werd gecremeerd; ze stierf in haar fraaie huis in de Luberon en haar as werd in Afrika uitgestrooid. Edmond Rostand ligt hier ook met de superburgervader (v. Marseille) Gaston Deferre en de schrijvers Maeterlinck en Somerset Maugham ; zij zijn ook bekende gasten hier. Het is kerkhof nr. 3 in grootte in Frankrijk; Père Lachaise in Parijs wint natuurlijk ook hier. Een der pikantste tombes is die waarop een dame op haar doodsbed krachtig wordt omarmd door haar echtgenoot; nogal ongewoon maar best indrukwekkend. Deferre liet op zijn graf een grote kei plaatsen uit de Cevennen, waar hij was geboren: een anti bling-bling monument dus voor deze ras-socialist. Er staat ook een grote tombe waar zes personen een grote plaat tillen waaronder een dame rust op een zwart marmeren ondergrond. Een familie van Armeense komaf kocht dit graf wat al langer onverkoopbaar stond vanwege de hoge prijs. Dus nu rusten er Armenen in deze fraaie tombe; een schitterend monument van Art Decostijl. Waarop ook nog een foutje staat van de beeldhouwer; die kapte in de steen het woord “douceur” waar duidelijk “douleur” werd bedoeld; een lastig te corrigeren vergissing!  De maker is dan ook de beeldhouwer met de merkwaardige naam: Raoul Lamourdedieu… die echt in geen enkel kunstboek te vinden is.

Saint Pierre weerspiegelt de diversiteit van de bevolking met zijn diverse religies. En laat, vooral  in het katholieke deel, het grote verschil in rijkdom zien in deze ooit zeer welvarende stad. Kerkhoven zijn geschiedenisboeken en Saint Pierre maakt daarop geen uitzondering.   

De stad renoveerde het kerkhof recent nog voor 680.000 euro met name het centrale ontvangstgebouw werd opgeknapt. Het kreeg ook gekoelde opslag voor de doden en mogelijkheden om hen te verzorgen voor hun laatste presentatie. Het kerkhof heeft een bodem te verzakt dus regelmatig moeten graven gerepareerd worden en dan moet men vaak lang zoeken om de verantwoordelijke familie te vinden. Er komt nu ook een informatiezuil die het mogelijk maakt om het graf van iemand snel op te zoeken. Want nu is dat vaak een zoekplaatje. Let wel: er zijn hier jaarlijks in de stad 8000 à 8200 doden en twee-derde van hen komen hier enkel heen of “voorbij”. Soms alleen voor de ceremonie van afscheid om daarna elders te worden gecremeerd of ze gaan naar een ziekenhuis te gaan omdat ze hun lichaam schonken  voor de wetenschap. Ga er eens kijken: een bezoek is zeer instructief en confronteert u ook met de eindigheid van het leven dat volgens sommigen wordt vervolgd met een ontmoeting van Saint Pierre aan de hemelpoort…

Leon op L! radio over het proces Sarcosi

 klik hier om te beluisteren

LEER WEER LEVEN MET: MEER ONVREDE, ONRUST EN ONVEILIGHEID…

Er valt niet aan te ontkomen, want: “vluchten kan niet meer…”. In onze permissieve wereld met zijn internet, TV en andere media, migratiestromen en reismogelijkheden, is wegkijken nu wel echt voorbij. Ook al probeer je dat wel te geloven, de ontwikkelingen zullen echt niet langs je heen gaan. Wij zijn er allemaal,onontkoombaar, zelf een deel van geworden.

Ach, het is gewoon een beetje wennen aan wat veranderingen    

Ook al zie ik best wat in de zegswijze: “een mens went op den duur aan alles, zelfs aan hangen…” (een wat platte beschrijving van de evolutietheorie van ene Darwin), toch geloof ik dat het verstandig is dat we ons realiseren dat een (tijdelijke?) verandering van het sociale klimaat en een zekere verruwing en verharding in het dagelijkse leven aanstaande is.

De een zegt dan: “Ik zal het wel zien”. En die hij/zij heeft gelijk. Een ander zegt: “Ik anticipeer toch maar liever een beetje” en ook die heeft geen ongelijk. Iedereen zijn eigen filosofietje, natuurlijk..

Hoe ging dat met onze ouders en grootouders?

Bedenk dat onze (groot)ouders ook heel moeilijke, maar vooral veel bétere tijden beleefden. Het ging eigenlijk omgekeerd vergeleken bij wat er nu gebeurt: de veranderingen waren voor hun veelal positief. Het ging in stijgende lijn omhoog, na WOII! Daarom zijn ook wij, -als hun (klein)kinderen-, bijna allen opgegroeid in overwegend positieve tijden, waarin de welvaart snel toenam. Dus het omgekeerde meemaken is, vrees ik, nogal wat anders. Iets dat we helemaal niet kennen uit eigen ervaring en dus kan het ons best flink gaan raken….

Alles gaat nu sneller en ook heftiger

Neem maar rustig aan dat het deze keer bepaald niet gaat om wat langzame, trendmatige en overwegend plezierige veranderingen. Nee, snelle, (trend)breukachtige en ook nogal eens onprettige veranderingen zijn al gaande en zullen nog voor vele jaren ons deel zijn. Dus dat vereist een heel andere houding om redelijk verder te gaan.

Het gaat veel verder dan die vaak genoemde “hufterigheid, botheid en onverschilligheid  en ook dan “die korte lontjes”, waar we al meer dan 10 jaar over horen klagen. Het was een wat lullige uiting van onverschilligheid en doorgeschoten egocentrisme. Maar wat ons nu wacht, lijkt het meer serieuze werk.

Bij de periodieke “geluks-enquête” van het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau Nederland) kwam steevast te voorschijn dat de Nederlanders:  zich “persoonlijk” meestal gelukkig achtten, maar ook dat ze tegelijk bezorgd waren “over hun landgenoten) als geheel”. Dus over hun omgeving  en “vooral over de anderen”: een fraaie, puur Nederlandse, paradox. 

Waar moet je wat morgen betreft, dan zo ongeveer aan denken?

Nee, ik zie voor morgen niet al meteen vechtpartijen op straat, tussen demonstranten en politie en à la Griekenland , Spanje en Portugal. Ook geen taferelen à la Arabische revoluties in de Maghreb en zeker niet de uiterst gewelddadige chaos van nu in Syrië. Nee, daar zijn we nog niet dichtbij en daar komen we ook niet zomaar terecht. Maar veel meer stakingen, demonstraties van een grimmiger soort, bedrijfsbezettingen en/of gijzelingen van managers, dat ligt toch wel in de lijn der verwachtingen. Ook zijn felle botsingen van politieke aard zoals van extreem-rechts contra extreem-links, niet meer uit te sluiten. Nu ik dit schrijf lees ik van grote sociale demonstraties in Z-Europa, zelfs nu ook in Portugal! Dat , net als de buren, van immigratieland in een zucht een emigratieland werd; duizenden werkeloze jongeren vertrekken naar Brazilië, Angola en Duitsland… En de investeringen in Angola veranderden nu in massale investeringen van Angola c.s. in Portugal. Waar de Chinezen dat ook al met verve doen… En dat is écht wennen verzeker ik U!

Ook zullen we, in ons dagelijkse leven, worden geraakt door ingrijpende verminderingen in inkomen (zie de 5 miljoen gepensioneerde die al een lager pensioen moeten verwachten in Nederland) nadat ze al jaren heen inflatiecorrectie kregen. Ook de toenames  in de lastensfeer (vooral in de sfeer van gezondheids- en ouderdomszorg: zie de politieke struikelpartijen van de nieuwe coalitie. Ook op energie- en transportkosten-gebied, de woonlasten, de verzekeringen etc. : steeds vaker worden er  “eigen bijdragen” en/of “eigen risico’s” ingevoerd.

Daarmee wordt het meer “vaste deel van onze uitgaven”, (waaraan je dus alleen door ferme ingrepen (verkopen, verhuizen etc.) iets wezenlijks kunt bijstellen), wordt steeds groter. Denk dus aan: wonen (all-in: huur/hypotheek/energie/services), verzekeringen (ziekte, zorg, schade-risico’s, WA etc.). Dat neigt nu al gauw naar een aandeel van zo’n 60% (en méér) van ons totale uitgavenbudget. Zonder transportuitgaven is het leven ook nauwelijks mogelijk en een auto of openbaar vervoer zijn ook al gauw goed voor tussen de 15 en 20% van je budget. Ergo resteren er vaak ca 20-25% voor de dagelijkse uitgaven voor voeding, kleding en ontspanning…

En op dit “variabele deel” moet er door veel mensen dus nu ook bezuinigd gaan worden: omdat hun inkomsten verder dalen én hun uitgaven (vaste deel) verder stijgen. Tot je zelfs fors moet gaan ingrijpen in dat vaste deel en dus, -bijvoorbeeld-, moet verhuizen naar een andere plek, ja zelfs naar een ander land. Zie die arme geïmmigreerde Engelsen in Frankrijk nu… Maar dat zijn nu ook al echte drama’s voor Franse oudjes, waarvan het gemiddelde pensioen ca 1200 euro is nu…(!).  En daar zit nu ook niets aan te komen van een verhoging:  dus de eerste betoging in Parijs van Franse gepensioneerden hadden we recent ook al…

En iedereen weet nu ook van die torenhoge WW-cijfers (> 25% gem. en >40% bij de jeugd!) in Griekenland, Spanje, Portugal en Parijs meldt nu ook al bijna 10% en verdere stijging..  Ook al is Berlijn er niet echt luid over maar er leven ca 20 miljoen Duitsers (!!) onder de minimumgrens…. Parijs telt er ook al ca 9 miljoen en verder zuidelijk moet je denken aan tientallen procenten. De giga-inkomensverschillen én de echte armoede zijn in West-Europa echt duidelijk terug van ca. 50 jaar weg geweest.

We gaan een wezenlijke terugval beleven   

Dus: dalende inkomens en stijgende kosten van levensonderhoud met alle gevolgen van dien. Dus ook meer misdaad, want armoede leidt tot meer “gewelddadige inkomenscorrectie = diefstal en roof en geweld, mag je vermoeden. En dat gecombineerd met ook minder budget van de overheid, dus ook voor “de kleine veiligheid” (niet die van het terrorisme maar wel die van de grote defensie). Dat leidt tot minder preventie/bescherming en ook minder bestrijding van die “kleinere criminaliteit”. Weer geen leuk vooruitzicht dus.

Zal het in Frankrijk eerder onrustig worden dan in Nederland? Wel, er zijn redenen om dat aan te nemen. Ook omdat de Fransen lang gespaard bleven voor hervormingen en bezuinigingen en die dus nú versneld en forser gaan komen. Óok omdat er na 30 jaren WW van boven de 8% (!) er nogal wat explosieve concentraties van armen zijn ontstaan (zie vooral rond Parijs, Lyon en ook  Marseille). Anderzijds mag je ook minder protesten tegen kernenergie, luchtvervuiling  en transport en opslag van nucleair afval verwachten... We hadden hier al in enkele weken stakingen in de luchtvaart, de gevangenissen, de crèches, etc. en natuurlijk de nodige demonstraties (en bezettingen) vanwege ontslagen en bedrijfssluitingen. Het is al weer dagelijks nieuws nu.

Zie nu ook nog die recente dreigingen van terroristische aanslagen: in Frankrijk groeit de angst daarvoor weer eens flink, mede gezien de laatste arrestaties en van wat daarbij is gevonden en gebleken… Dat draagt dus ook niet echt bij aan een wat rustigere boel.

Die andere leefwereld die we om ons heen gaan zien

Ik doel allereerst op dagelijkse fenomenen die we (weer) gaan tegenkomen en  die de meeste van ons geheel ontwend en vergeten zijn. Bedelende mensen, zwervers in grote ellende, mensen die zoekend in vuilnisbakken, wachtrijen bij voedselbanken en daaronder ook steeds meer oudere mensen.. etc. Ook tweedehands-winkels, rommelmarkten, kringloopwinkels e.d. zullen nog nadrukkelijker in het stadsbeeld verschijnen en nu ook voor een veel breder publiek. De “low-cost” zal algemeen worden, wat simpelweg ook betekent dat we achteruit gaan, van een wereld van luxe en perfectie naar een armere wereld met veel eenvoud en zelfs gebrek.

Lagere overheidsuitgaven en –omvang betekent veelal ook minder politie en toezichthoudend personeel en ook minder publieke diensten als hygiene en goede wegen, trottoirs en groenvoorzieningen en goed onderhouden overheidsgebouwen en -voorzieningen (sportvelden, zwembaden, etc.). Een zekere verpaupering dreigt dus: zie nu al, -maar daar vooral om vergrijzingsredenen-, de leegloop en de leegstand en ook de sloop (!) in het zuidoosten van Limburg en in het noorden van Nederland. En mogelijk zag u ook die troosteloze foto’s van Detroit in de crisis. Ook zullen de uitgaven voor de zorg gaan verminderen: denk aan bejaarden- en verzorgingstehuizen, ziekenhuizen, scholen, voorzieningen en ook voor service- en commerciële centra, theaters, bibliotheken en sportaccommodaties. Ik weet nu ook wat met “kangoeroe-huizen” in Nederland wordt bedoeld: ze zijn er al en de planning zegt “nog méér”. Google even als u nog onwetend bent over deze nieuwste oplossing voor de “: zorgproblemen”…en, praat dan ook eens serieus met uw kinderen!  

De overheidsinkomsten gaan flink dalen, de financiering wordt voor de overheid ook steeds moeilijker en belastingen heffen:  zal ook beperkt moeten worden, vanwege dalende inkomens bij de burgers.

De altijd al bestaande “onderscheiding tussen rijk en arm” zal dus overal veel scherper en zichtbaarder, maar nu ook echt voelbaar gaan worden..

Marseille heeft nogal wat kenmerken van deze “veranderende” wereld

Ik woon in deze miljoenenstad die zo’n 20 jaar geleden uit een periode van zware achteruitgang kwam: vanwege het totaal verdwijnen van haar industriële havenfunctie en alles wat daarbij hoorde. De verpaupering werd enorm en de armoede werd reëel voor ca 40% van de bevolking. Nu veert deze stad op een enorme manier op, dwars tegen de crisis in, met de grootste stadsvernieuwingsprojecten onderhanden van heel Europa! Daarbij komt dat de stad Marseille in 2013 Culturele Hoofdstad van Europa zal zijn. Maar hier zie je dus, vooral in de armere wijken, taferelen, die over enige tijd gemeengoed zullen zijn in vele Europese steden.    

Maar wij mensen zijn “aanpassingen” toch gewend?

Ik denk echt, dat wij mensen ons gemakkelijker en sneller aanpassen dan we ons mogelijk nu realiseren. De mens heeft zich immers ontelbare keren eerder moeten aanpassen aan heel andere omstandigheden. En hoe!

Denk aan de oorlogen en WOII in het bijzonder aan: bezetting en vervolging, vernietiging en grove onveiligheid gedurende zo’n kleine 10 jaar. Met daarna alweer dat “Wirtschaftswunder” in Duitsland en die razend snelle welvaartsgroei vanaf de 50-er jaren ook in Nederland. Met TV, auto’s, al die apparaten, die eigen huizen en dat vele reizen? En ook aan al die technologische veranderingen, computers/automatisering, internet en die massale communicatiemogelijkheden  en veel andere leefgewoonten van de laatste jaren. En die waren toch niet echt een groot probleem? Zie nu ook onze sterk veranderde jeugd. 

Die halve eeuw van vóór WOII, was bepaald ook geen makkie, met die smerige WOI, die enorme crisis van de 20-er en 30-er jaren, het nazisme/fascisme in Duitsland, Italië en Japan en zeker WOII zelf. Dat vroeg toch ook enorme offers en van de meeste…?

Mensen zijn vooral “overlevers”, die evolutie van miljoenen jaren is het onweerlegbare bewijs daarvan. Zie ook wat we nu meemaken in de EU en met de euro: de eigenlijk enorme verrassing op dit gebied lijkt nu al “weer dagelijks en gewoon”. Terwijl iedereen weet dat eenieder, die deze ontwikkeling zou hebben aangekondigd, zeg zo’n vijf jaar geleden, meteen voor knettergek zou zijn versleten. 

Wat is nu  goede raad voor hen die wel wat willen anticiperen?

1.      Zorg dat u een realistisch beeld bepaalt van uw eigen financiële situatie voor de komende tien jaren. Een vuistregel voor een wat oudere, gepensioneerde van Nederlandse komaf is denk ik: reken op een daling van uw koopkracht in de orde van 25%. Uitgaande van forse beperkingen in inkomen, het niet meer verkrijgen van prijscompensaties en het zien stijgen van diverse prijzen en kosten. Daarbij is natuurlijk uw leefpatroon en ook uw leefplek van groot belang: dat kan aanzienlijk verschil uitmaken. Stedelijk of landelijk wonen en in een duurder of goedkoper land of stad is nu ook weer van belang… In veel westerse landen zijn er nu al flinke problemen bij gepensioneerden omdat hun pensioen jaren was “bevroren” en dus bij een inflatie van ca. 2% in 10 jaar al meer dan 20% koopkrachtverlies betekende… Het vaste deel van uw uitgavenbudget zal blijven stijgen richting 60-70% dus uw speelruimte om “gemakkelijk  te bezuinigen” zal fors gaan krimpen.

2.  Beveilig uw vermogen. De risico’s van vermogensverlies gaan nog verder toenemen. Als u nu al beleggers obligatieleningen ziet geven voor zelfs negatieve rente, dan weet u dat experts al meer denken aan behoud van vermogen (of niet teveel verliezen) dan aan een positief rendement. We zien het nu al met de OG-prijzen: steeds meer mensen hebben al een hypotheek die boven de waarde van hun huis ligt. Heeft u spaargeld dan kijk uit met de eurozone-ontwikkelingen: een split-up zou verrassend  kunnen uitwerken als uw inkomen uit een noordelijk land komt en u woont en belegd in een zuidelijk land. Want bij een split-up zou het zuidelijke land wel eens kunnen gaan devalueren. Dus uw huis daar zakt fors in waarde omgerekend in noordelijke valuta.. En idem uw spaartegoeden en andere beleggingen. Maar uw koopkracht zou ook fors stijgen met die gunstige valutaverhoudingen: denk aan uw inkomen in harde n-euro’s en uw uitgaven in (lagere) z-euro’s… Zo’n 15 à 20% devaluatie zou zomaar kunnen.

3.      Dus ook: zet ook uw geld in het noorden… dat doen nu al duizenden mensen en instellingen vooral uit de zuidelijke eurolanden! Geen Griek of Spanjaard met geld heeft nu nog wat op zijn lokale bank, dat hoorde u al! En u kunt ook nu uw huis “verkopen” bijvoorbeeld door de weg van de “viager” te bewandelen. U “casht” nú uw OG-bezit, maar blijft er wel in wonen zo lang u leeft.. Of u verhuurt het aan derden. Deze “pensioen-aanvulling” (uitkering ineens plus maandelijkse uitkering), is in Frankrijk een bekende aanpak die kortgeleden nog stevig werd gemoderniseerd.    

4.      Bereidt u mentaal wat voor en dat dus langs twee assen zou ik zeggen. Besef allereerst dat de armen van deze wereld, (er zijn nu nog ca. 800 miljoen mensen met honger), in aantal verminderen. Dat gaat zo al een 15-tal jaren gelukkig. “We” groeien in welvaartsniveau dus globaal gezien “meer naar elkaar toe”. Dus een flink deel van onze  medemensen wordt ook echt gelukkiger. Wat ook een troost kan zijn… want:  “geld maakt niet gelukkig doch armoede maakt wel ongelukkig”. Reken ook op andere “straatbeelden en nieuwsbeelden”. Het leven om ons heen zal rauwer en harder worden, sociale conflicten zullen dagelijkse kost worden en idem de politieke tegenstellingen en strijd. Vraag je ook af of je hulp zou kunnen geven aan “verongelukkende medemensen” in je eigen omgeving. De beleving van “echt ongeluk” doet de waardering voor wat je zelf (nog) hebt toenemen.

De mens heeft, gelukkig, veel incasseringsvermogen.

Wat we dus vooral tegemoet  gaan is (opnieuw) een fors beroep op een van onze sterkste kanten: uithuilen, aanpassen en opnieuw beginnen! En je zou zelfs mogen vermoeden dat “dit samen opnieuw moeten beginnen” vooral ook veel positieve zaken zal opleveren. Want die “dwang/noodzaak” tot overleven, die druk ook op de solidariteit en het elkaar weer helpen, zou wel eens kunnen oproepen wat vele ook als zeer positief ervoeren en voelden in de periode direct ná WOII. Dat was een wereld waarin we het weer eens werden over waar we heen moesten en ook over “dat iedereen daaraan moest bijdragen…”.  Dat moet je toch als zeer positief aanmerken?

Ik heb zelfs het sterke vermoeden dat heel wat medemensen daar zelfs een beetje naar terug verlangen… Zo gezien zou ons dus ook veel pósitiefs kunnen wachten, naast al dat negatieve. En het is aan ons om daar weer opnieuw een ander evenwicht te vinden.

Zo gezien zijn we enerzijds op weg naar veel verandering en narigheid en lijden maar ook naar een nieuwe kans op een mooie wereld waarin we weer graag zullen leven. Dus is er weer eens niets nieuws onder de zon… het betere is weer eens dat wat volgt op wat niet echt deugde. Dus moeten we weer eens die cyclus volmaken van uithuilen en… opnieuw beginnen. Wat moeten onze (klein)kinderen anders met onze wereld? Het kan toch niet verder gewoon zo blijven? Met een jeugd-WW van 25 à 50% in Europa??? U dacht toch ook niet dat het zo wel verder kon?

Dus uw ultieme verdediging tegen de moeilijkheden die aankomen is, dat u een en ander moet plaatsen in historisch perspectief bijvoorbeeld  van het leven van uw familieleden, vóór u. En ook van de wetenschap dat u, -iemand van de neo-babyboomgeneratie-, onder gelukkig gesternte werd geboren en lang in een zeer goede tijd mocht beleven… U hoeft echt geen boeddhist te worden maar een beetje die kant uit denken kan zeker geen kwaad!  En solidariteit helpt en troost ook dat zit ook diep in “het dier dat mens is geworden”. So: don’t worry, keep smiling and think of better times coming. En nog iets: onze jongeren zullen zo’n attitude van hun grootouders op prijs stellen waardoor we mogelijk óók “die intergeneratie-fricties” kunnen voorkomen! 

     

Maar,

          die zon krijgt bij dit alles een nog betere positie, want zij is een waar tegengif tegen al die narigheid. Zij zal ook niets nalaten om onze pijnen wat te verzachten. Ze zag deze veranderingen al zo vaak eerder en weet dus dat al het nare ook weer over zal gaan. Zij kan dus ook een beetje als ons voorbeeld functioneren. Niet voor niets bestaat de uitdrukking : “Het zonnetje in huis zijn”!

Laten we daar dus ook onze kansen zien: er valt waarschijnlijk meer te helpen dan ooit in de jaren die gaan komen. Dat moet u dus voor ogen houden als de zonnige zijde van ons perspectief. Dus ga weer even in de zonnewarmte en laat alles nog eens tot u doordringen.

Wat komt zal  echt niet enkel ongeluk zijn en het is de kunst om te zoeken naar “the sunny side of the street”. Dus kijk gewoon even omhoog als het moeilijk is en laat u wat optillen naar een meer “sunny mood”. Dat kan de zon op elk gewenst moment voor u blijven doen.

 Ik wens u dus weer veel mooi weertje toe! 

 

17 november  2012