ALLEDAAGS UIT MARSEILLE EN DE MIDI

DE SAVIM: LE SALON DES VIGNERONS ET DES SAVEURS

We waren er op een zondagmiddag in november, en er stond een rij voor het loket van minstens 2000 wachtenden.  Hét bewijs dat de crisis de Franse ziel nog niet heeft aangetast!  Ook de bijna 400 deelnemers, die “producteur” moeten zijn, uit alle culinair interessante streken van La France waren zeer enthousiast over het 10% hogere bezoekcijfer: alle 4 dagen van deze salon.  Dus ons bezoek begon met hoge verwachtingen en die werden bevestigd. Er was een enorme mensenmenigte die langzaam verder schoof in de immense hal, waarvan de helft stilstond om te proeven, te discussiëren en te kopen bij de stands. Dat eten en drinken een kenmerk is van de Franse cultuur en nog springlevend ook, wordt hier weer eens bewezen. En ook al meer dan 20 jaar tijdens deze Salon. Je moet 8 euro entreegeld lappen en desondanks zagen we oud en jong (zeer opvallend!) genieten van de heerlijke zaken: je ogen worden ruim gekieteld en het ruikt als in het paradijs zelf hier. Een francofiel ziet alles wat hij lekker vindt van de Franse tafel: van cassoulet, tripes, foie gras, canard, cantalkaas tot champagnes en de vele wijnen van Sauternes tot Pomerol. En ook niet te vergeten: die o zo fraaie en smakelijke chocoladeproducten die ik met kilo’s aan kan…  Uiteraard zijn er ook oesters hier en nog wat producenten van glaswerk (uiterst fraai schitterend door de lampjes) en ook het traditionele Franse mes waarvan elke echte Fransman een exemplaar bij zich draagt in een leren etuitje. Natuurlijk staat de coutellier zelf hier op de Salon! Ik maakte heel wat foto’s om het genieten nog eens te kunnen overdoen thuis, om goede vrienden toe te sturen en ook om bij dit geschrijf te doen plakken door editor Theo. Je koopt een leeg glas bij de ingang voor 2 euro en kunt daarmee proeven bij de wijnstands ; de champagnemakers schenken uiteraard in eigen champagneglazen op vertoon van je wijnglas. Hier mogen geen zonden worden bedreven tegen de saveuriale etiquette: ça ne va pas! 

De statistiek vertelt dat hier 70% van het bezoek uit Marseille komt, 20% uit de directe omgeving en 10% van “verder weg”. Ja,  wij waren “sans doute” de enige Nederlanders….

Het bijzondere is altijd als je Fransen observeert in een “culinaire omgeving”  dat smakelijke, gepassioneerde discussiëren over de strelingen van de smaakpapillen! Het is een feest voor zowel de bezoekers onderling als voor de producteurs die hier in zeer hoog aanzien staan en hun wijsheden zijn nog wet. Hier is Chinese namaak een grote vloek en volledig taboe, zelfs in de gedachten. Goed bezien is het een ontroerende uiting van de aanhankelijkheid aan een ware cultuur, aan la bonne patrie ook. Dus een vleugje nationalisme en “protectionisme gemengd met wat melancholie’ is hier niet weg te denken.

Als we na enkele uren genieten vertrekken staat er buiten nog een rij van 150 meter lang om de dag tot een nog groter succes te maken… Ik zette het op de foto als bewijs dat de crisis slechts een oppervlakkig en niet diep snijdend verschijnsel is: Wallstreet en de City hebben geen enkele vat op de Franse ziel. Je zou bijna zeggen: in tegendeel! 

EVEN RIJBEWIJS OMRUILEN…

Het moet als je Frans resident wordt en je (Ned.) rijbewijs verloopt: want Nederland geeft je dan geen verlenging meer, dat zijn Europese regels natuurlijk. Dus toog deze jongen, ruim op tijd, naar de sous-prefecture in Marseille en nam plek in de rij van… 120 personen die al om 7.00 uur 's morgens in de Rue Saint Sebastien stonden. De kantoren openen om 8.15 uur… Ik las een heel artikel uit over de historie van de islam staande op straat.. en gelukkig was er die dag géén  zon, een grote uitzondering hier. Om me heen alle kleuren en naties die daar komen voor “gedoe met de papieren”.  En voor mijn simpele rijbewijs-omruiling kom ik nu al de… derde keer en hoop vurig dat het de laatste is. Dat komt vanwege een aantal redenen waarvan de eerste is: ik liet me de eerste keer wegsturen door te soepel te zijn… De dame achter het loket vond nu al omruilen (4 maanden vóór de verloopdatum!) echt te vroeg… Dat is natuurlijk onzin maar, tegen mijn gewoonte in, liet ik het maar zo en dat in al die jaren voor het éérst!  Ach je wordt ouder, wijzer en minder puntig niet?

Zo kwam het dat ik kort vóór de verloopdatum weer in die rij stond… en na een uurtje of twee-en-een-half kon ik weer voor het loket zitten waarachter een slaperige monsieur mijn papieren bekeek en zei: “Er ontbreekt iets mijnheer en wel de verklaring van geldigheid (!) van het rijbewijs door de Nederlandse autoriteiten”. Het bleek een nieuwe Europese maatregel te zijn die intussen het licht had gezien…. Ik werd wat pissig maar dat hielp dus niets dus naar huis en briefje (mail kon niet!)  aan het de RDW in Veendam… Ik liet de 4,50 euro overmaken die dat kost… Maar die raakte twee weekjes zoek. Toeval, waardoor ik over de geldigheidsdatum van het rijbewijs schoot… Gelukkig had ik wel nog de slimheid om de lokettist te vragen om een papier met stempel dat mijn tweede bezoek bewees. Want ik had nattigheid gevoeld. Na ruim twee weken viel de attestation van de RDW in mijn bus: de Franse Poste had ruim tijd genomen want het was vakantietijd. De verklaring was geruststellend en, in het Engels; ai! Maar optimistisch ging ik weer in die lange rij staan in de Rue Saint Sebastien… En warempel dezelfde slaperige mijnheer was er weer, hij keek en zei: “Die verklaring monsieur, moet vertaald worden in het Frans…”. Toen knapte er iets in mij en ik vertelde eerst dat ik over “het gedoe” contact had gehad met de Nederlandse consul in Marseille… die mij daarvan niets zeiden en die wel al enkele keren in soortgelijke kwesties hadden bemiddeld. Dat was echt waar maar het hielp niets. Ook niet het aanbod dat ik het zelf zou vertalen en ook niet dat het me veel poen zou gaan kosten die vertaling… Ik werd wat boos nu dus riep de lokettist zijn “responsable”, een ferme dame die me erg kortaf behandelde. Dat had ze niet moeten doen natuurlijk. Gelukkig zag ik nog net het op tijd papier dat achter het loket op de muur hing, wat ging over het beledigen of bedreigen van een ambtenaar in functie… 15.000 euro boete en bij bedreiging twee jaar in de petoet. Veel geld én een erg lang verblijf in de beruchte Baumettes. Dus ik verbeet me en ging naar huis en mailde een “officieel toegelaten vertaalbureau” in Marseille . Ze belden me terug en ik kon er meteen heen: vertaling van één pagina kostte me 60 euro… En boter bij de vis dus vooruit betalen en… het duurde een weekje… Het lukte me de mijnheer terug te drukken naar levering in drie dagen… Die verliepen in enige spanning dat begrijpt u…want mijn rijbewijs was intussen ONGELDIG geworden…. En het vervolg van dit verhaaltje? Mijn laatste bezoek leverde resultaat op: de lokettist was tevreden met mijn dure vertaling en beloofde mijn Franse rijbewijs per post op te sturen als ik mijn Nederlandse terstond inleverde… Dat deed ik tegen “recipisse” (verklaring dat je je rijbewijs inleverde in afwachting van… etc.). En net voor ik naar Nederland reisde, enkele weken later, viel mijn Franse rijbewijs in mijn bus… Ik slaakte een zucht van verlichting. Nu ben ik overtuigd van de verdenking dat La France te veel ambtenaren heeft én de Europese regels veelal vergeet… Want in Brussel bij de EU zijn alle Europese talen toegelaten, ook het Frans.

SDB VOOR DE SDF´S

Voor de afstandelijke Frankrijk kenners: SDB= dagelijkse aanduiding van Salle de Bains dus: de badkamer.  Onder een lage palmboom is een drinkwaterfonteintje op het fraaie plein tussen de Universiteit de la Provence in Marseille en het Gare Routière. Ernaast is ook een soort van douchebak, waarin ook een laag fonteintje water spuit, iets om je voeten te wassen. Het is bijna 8 uur en een Afrikaanse man staat fanatiek zijn tanden te poetsen bij dat fonteintje. Hij profiteert van de schaduw van de palmboom en beweegt op een salsa-muziekje uit zijn mobieltje. Ongetwijfeld uitgerust met FM-ontvanger. Zijn toiletspullen staan uitgestald op de rand van de betonnen plantenbak waarin de palmboom is geplant. Hij cleant zichzelf degelijk, het is geen half werk. Het doet hem goed en ik moet denken aan het Surinaamse liedje van vroeger, dat heette,  Don´t worry be happy… Leuk idee zo´n Salle de Bains voor medemensen in de categorie Sans Domicile Fixe (=daklozen). Ik zie hem nooit meer dus ik denk dat hij een wat luxere SDB gevonden heeft. Immers iedereen tracht in de wereld vooruit te komen

MEER DAN 100.000 GRAVEN OP SAINT PIERRE

De meeste van hen waren er eerst op het oude kerkhof Saint Charles, 8 etages onder waar ik nu woon, maar dat werd al in 1850 te klein. Dus alle doden verhuisden naar de plek van 63 hectaren buiten de stad. Allemaal katholiek, protestant, moslim of joods.. Het is vanwege die verhuizing dus toch best een oud kerkhof met vooral mooie grafmonumenten uit de rijke koloniale periode van Marseille. Er is ook een crematorium waar onder meer Nina Simone werd gecremeerd; ze stierf in haar fraaie huis in de Luberon en haar as werd in Afrika uitgestrooid. Edmond Rostand ligt hier ook met de superburgervader (v. Marseille) Gaston Deferre en de schrijvers Maeterlinck en Somerset Maugham ; zij zijn ook bekende gasten hier. Het is kerkhof nr. 3 in grootte in Frankrijk; Père Lachaise in Parijs wint natuurlijk ook hier. Een der pikantste tombes is die waarop een dame op haar doodsbed krachtig wordt omarmd door haar echtgenoot; nogal ongewoon maar best indrukwekkend. Deferre liet op zijn graf een grote kei plaatsen uit de Cevennen, waar hij was geboren: een anti bling-bling monument dus voor deze ras-socialist. Er staat ook een grote tombe waar zes personen een grote plaat tillen waaronder een dame rust op een zwart marmeren ondergrond. Een familie van Armeense komaf kocht dit graf wat al langer onverkoopbaar stond vanwege de hoge prijs. Dus nu rusten er Armenen in deze fraaie tombe; een schitterend monument van Art Decostijl. Waarop ook nog een foutje staat van de beeldhouwer; die kapte in de steen het woord “douceur” waar duidelijk “douleur” werd bedoeld; een lastig te corrigeren vergissing!  De maker is dan ook de beeldhouwer met de merkwaardige naam: Raoul Lamourdedieu… die echt in geen enkel kunstboek te vinden is.

Saint Pierre weerspiegelt de diversiteit van de bevolking met zijn diverse religies. En laat, vooral  in het katholieke deel, het grote verschil in rijkdom zien in deze ooit zeer welvarende stad. Kerkhoven zijn geschiedenisboeken en Saint Pierre maakt daarop geen uitzondering.   

De stad renoveerde het kerkhof recent nog voor 680.000 euro met name het centrale ontvangstgebouw werd opgeknapt. Het kreeg ook gekoelde opslag voor de doden en mogelijkheden om hen te verzorgen voor hun laatste presentatie. Het kerkhof heeft een bodem te verzakt dus regelmatig moeten graven gerepareerd worden en dan moet men vaak lang zoeken om de verantwoordelijke familie te vinden. Er komt nu ook een informatiezuil die het mogelijk maakt om het graf van iemand snel op te zoeken. Want nu is dat vaak een zoekplaatje. Let wel: er zijn hier jaarlijks in de stad 8000 à 8200 doden en twee-derde van hen komen hier enkel heen of “voorbij”. Soms alleen voor de ceremonie van afscheid om daarna elders te worden gecremeerd of ze gaan naar een ziekenhuis te gaan omdat ze hun lichaam schonken  voor de wetenschap. Ga er eens kijken: een bezoek is zeer instructief en confronteert u ook met de eindigheid van het leven dat volgens sommigen wordt vervolgd met een ontmoeting van Saint Pierre aan de hemelpoort…