LEER WEER LEVEN MET: MEER ONVREDE, ONRUST EN ONVEILIGHEID…

Er valt niet aan te ontkomen, want: “vluchten kan niet meer…”. In onze permissieve wereld met zijn internet, TV en andere media, migratiestromen en reismogelijkheden, is wegkijken nu wel echt voorbij. Ook al probeer je dat wel te geloven, de ontwikkelingen zullen echt niet langs je heen gaan. Wij zijn er allemaal,onontkoombaar, zelf een deel van geworden.

Ach, het is gewoon een beetje wennen aan wat veranderingen    

Ook al zie ik best wat in de zegswijze: “een mens went op den duur aan alles, zelfs aan hangen…” (een wat platte beschrijving van de evolutietheorie van ene Darwin), toch geloof ik dat het verstandig is dat we ons realiseren dat een (tijdelijke?) verandering van het sociale klimaat en een zekere verruwing en verharding in het dagelijkse leven aanstaande is.

De een zegt dan: “Ik zal het wel zien”. En die hij/zij heeft gelijk. Een ander zegt: “Ik anticipeer toch maar liever een beetje” en ook die heeft geen ongelijk. Iedereen zijn eigen filosofietje, natuurlijk..

Hoe ging dat met onze ouders en grootouders?

Bedenk dat onze (groot)ouders ook heel moeilijke, maar vooral veel bétere tijden beleefden. Het ging eigenlijk omgekeerd vergeleken bij wat er nu gebeurt: de veranderingen waren voor hun veelal positief. Het ging in stijgende lijn omhoog, na WOII! Daarom zijn ook wij, -als hun (klein)kinderen-, bijna allen opgegroeid in overwegend positieve tijden, waarin de welvaart snel toenam. Dus het omgekeerde meemaken is, vrees ik, nogal wat anders. Iets dat we helemaal niet kennen uit eigen ervaring en dus kan het ons best flink gaan raken….

Alles gaat nu sneller en ook heftiger

Neem maar rustig aan dat het deze keer bepaald niet gaat om wat langzame, trendmatige en overwegend plezierige veranderingen. Nee, snelle, (trend)breukachtige en ook nogal eens onprettige veranderingen zijn al gaande en zullen nog voor vele jaren ons deel zijn. Dus dat vereist een heel andere houding om redelijk verder te gaan.

Het gaat veel verder dan die vaak genoemde “hufterigheid, botheid en onverschilligheid  en ook dan “die korte lontjes”, waar we al meer dan 10 jaar over horen klagen. Het was een wat lullige uiting van onverschilligheid en doorgeschoten egocentrisme. Maar wat ons nu wacht, lijkt het meer serieuze werk.

Bij de periodieke “geluks-enquête” van het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau Nederland) kwam steevast te voorschijn dat de Nederlanders:  zich “persoonlijk” meestal gelukkig achtten, maar ook dat ze tegelijk bezorgd waren “over hun landgenoten) als geheel”. Dus over hun omgeving  en “vooral over de anderen”: een fraaie, puur Nederlandse, paradox. 

Waar moet je wat morgen betreft, dan zo ongeveer aan denken?

Nee, ik zie voor morgen niet al meteen vechtpartijen op straat, tussen demonstranten en politie en à la Griekenland , Spanje en Portugal. Ook geen taferelen à la Arabische revoluties in de Maghreb en zeker niet de uiterst gewelddadige chaos van nu in Syrië. Nee, daar zijn we nog niet dichtbij en daar komen we ook niet zomaar terecht. Maar veel meer stakingen, demonstraties van een grimmiger soort, bedrijfsbezettingen en/of gijzelingen van managers, dat ligt toch wel in de lijn der verwachtingen. Ook zijn felle botsingen van politieke aard zoals van extreem-rechts contra extreem-links, niet meer uit te sluiten. Nu ik dit schrijf lees ik van grote sociale demonstraties in Z-Europa, zelfs nu ook in Portugal! Dat , net als de buren, van immigratieland in een zucht een emigratieland werd; duizenden werkeloze jongeren vertrekken naar Brazilië, Angola en Duitsland… En de investeringen in Angola veranderden nu in massale investeringen van Angola c.s. in Portugal. Waar de Chinezen dat ook al met verve doen… En dat is écht wennen verzeker ik U!

Ook zullen we, in ons dagelijkse leven, worden geraakt door ingrijpende verminderingen in inkomen (zie de 5 miljoen gepensioneerde die al een lager pensioen moeten verwachten in Nederland) nadat ze al jaren heen inflatiecorrectie kregen. Ook de toenames  in de lastensfeer (vooral in de sfeer van gezondheids- en ouderdomszorg: zie de politieke struikelpartijen van de nieuwe coalitie. Ook op energie- en transportkosten-gebied, de woonlasten, de verzekeringen etc. : steeds vaker worden er  “eigen bijdragen” en/of “eigen risico’s” ingevoerd.

Daarmee wordt het meer “vaste deel van onze uitgaven”, (waaraan je dus alleen door ferme ingrepen (verkopen, verhuizen etc.) iets wezenlijks kunt bijstellen), wordt steeds groter. Denk dus aan: wonen (all-in: huur/hypotheek/energie/services), verzekeringen (ziekte, zorg, schade-risico’s, WA etc.). Dat neigt nu al gauw naar een aandeel van zo’n 60% (en méér) van ons totale uitgavenbudget. Zonder transportuitgaven is het leven ook nauwelijks mogelijk en een auto of openbaar vervoer zijn ook al gauw goed voor tussen de 15 en 20% van je budget. Ergo resteren er vaak ca 20-25% voor de dagelijkse uitgaven voor voeding, kleding en ontspanning…

En op dit “variabele deel” moet er door veel mensen dus nu ook bezuinigd gaan worden: omdat hun inkomsten verder dalen én hun uitgaven (vaste deel) verder stijgen. Tot je zelfs fors moet gaan ingrijpen in dat vaste deel en dus, -bijvoorbeeld-, moet verhuizen naar een andere plek, ja zelfs naar een ander land. Zie die arme geïmmigreerde Engelsen in Frankrijk nu… Maar dat zijn nu ook al echte drama’s voor Franse oudjes, waarvan het gemiddelde pensioen ca 1200 euro is nu…(!).  En daar zit nu ook niets aan te komen van een verhoging:  dus de eerste betoging in Parijs van Franse gepensioneerden hadden we recent ook al…

En iedereen weet nu ook van die torenhoge WW-cijfers (> 25% gem. en >40% bij de jeugd!) in Griekenland, Spanje, Portugal en Parijs meldt nu ook al bijna 10% en verdere stijging..  Ook al is Berlijn er niet echt luid over maar er leven ca 20 miljoen Duitsers (!!) onder de minimumgrens…. Parijs telt er ook al ca 9 miljoen en verder zuidelijk moet je denken aan tientallen procenten. De giga-inkomensverschillen én de echte armoede zijn in West-Europa echt duidelijk terug van ca. 50 jaar weg geweest.

We gaan een wezenlijke terugval beleven   

Dus: dalende inkomens en stijgende kosten van levensonderhoud met alle gevolgen van dien. Dus ook meer misdaad, want armoede leidt tot meer “gewelddadige inkomenscorrectie = diefstal en roof en geweld, mag je vermoeden. En dat gecombineerd met ook minder budget van de overheid, dus ook voor “de kleine veiligheid” (niet die van het terrorisme maar wel die van de grote defensie). Dat leidt tot minder preventie/bescherming en ook minder bestrijding van die “kleinere criminaliteit”. Weer geen leuk vooruitzicht dus.

Zal het in Frankrijk eerder onrustig worden dan in Nederland? Wel, er zijn redenen om dat aan te nemen. Ook omdat de Fransen lang gespaard bleven voor hervormingen en bezuinigingen en die dus nú versneld en forser gaan komen. Óok omdat er na 30 jaren WW van boven de 8% (!) er nogal wat explosieve concentraties van armen zijn ontstaan (zie vooral rond Parijs, Lyon en ook  Marseille). Anderzijds mag je ook minder protesten tegen kernenergie, luchtvervuiling  en transport en opslag van nucleair afval verwachten... We hadden hier al in enkele weken stakingen in de luchtvaart, de gevangenissen, de crèches, etc. en natuurlijk de nodige demonstraties (en bezettingen) vanwege ontslagen en bedrijfssluitingen. Het is al weer dagelijks nieuws nu.

Zie nu ook nog die recente dreigingen van terroristische aanslagen: in Frankrijk groeit de angst daarvoor weer eens flink, mede gezien de laatste arrestaties en van wat daarbij is gevonden en gebleken… Dat draagt dus ook niet echt bij aan een wat rustigere boel.

Die andere leefwereld die we om ons heen gaan zien

Ik doel allereerst op dagelijkse fenomenen die we (weer) gaan tegenkomen en  die de meeste van ons geheel ontwend en vergeten zijn. Bedelende mensen, zwervers in grote ellende, mensen die zoekend in vuilnisbakken, wachtrijen bij voedselbanken en daaronder ook steeds meer oudere mensen.. etc. Ook tweedehands-winkels, rommelmarkten, kringloopwinkels e.d. zullen nog nadrukkelijker in het stadsbeeld verschijnen en nu ook voor een veel breder publiek. De “low-cost” zal algemeen worden, wat simpelweg ook betekent dat we achteruit gaan, van een wereld van luxe en perfectie naar een armere wereld met veel eenvoud en zelfs gebrek.

Lagere overheidsuitgaven en –omvang betekent veelal ook minder politie en toezichthoudend personeel en ook minder publieke diensten als hygiene en goede wegen, trottoirs en groenvoorzieningen en goed onderhouden overheidsgebouwen en -voorzieningen (sportvelden, zwembaden, etc.). Een zekere verpaupering dreigt dus: zie nu al, -maar daar vooral om vergrijzingsredenen-, de leegloop en de leegstand en ook de sloop (!) in het zuidoosten van Limburg en in het noorden van Nederland. En mogelijk zag u ook die troosteloze foto’s van Detroit in de crisis. Ook zullen de uitgaven voor de zorg gaan verminderen: denk aan bejaarden- en verzorgingstehuizen, ziekenhuizen, scholen, voorzieningen en ook voor service- en commerciële centra, theaters, bibliotheken en sportaccommodaties. Ik weet nu ook wat met “kangoeroe-huizen” in Nederland wordt bedoeld: ze zijn er al en de planning zegt “nog méér”. Google even als u nog onwetend bent over deze nieuwste oplossing voor de “: zorgproblemen”…en, praat dan ook eens serieus met uw kinderen!  

De overheidsinkomsten gaan flink dalen, de financiering wordt voor de overheid ook steeds moeilijker en belastingen heffen:  zal ook beperkt moeten worden, vanwege dalende inkomens bij de burgers.

De altijd al bestaande “onderscheiding tussen rijk en arm” zal dus overal veel scherper en zichtbaarder, maar nu ook echt voelbaar gaan worden..

Marseille heeft nogal wat kenmerken van deze “veranderende” wereld

Ik woon in deze miljoenenstad die zo’n 20 jaar geleden uit een periode van zware achteruitgang kwam: vanwege het totaal verdwijnen van haar industriële havenfunctie en alles wat daarbij hoorde. De verpaupering werd enorm en de armoede werd reëel voor ca 40% van de bevolking. Nu veert deze stad op een enorme manier op, dwars tegen de crisis in, met de grootste stadsvernieuwingsprojecten onderhanden van heel Europa! Daarbij komt dat de stad Marseille in 2013 Culturele Hoofdstad van Europa zal zijn. Maar hier zie je dus, vooral in de armere wijken, taferelen, die over enige tijd gemeengoed zullen zijn in vele Europese steden.    

Maar wij mensen zijn “aanpassingen” toch gewend?

Ik denk echt, dat wij mensen ons gemakkelijker en sneller aanpassen dan we ons mogelijk nu realiseren. De mens heeft zich immers ontelbare keren eerder moeten aanpassen aan heel andere omstandigheden. En hoe!

Denk aan de oorlogen en WOII in het bijzonder aan: bezetting en vervolging, vernietiging en grove onveiligheid gedurende zo’n kleine 10 jaar. Met daarna alweer dat “Wirtschaftswunder” in Duitsland en die razend snelle welvaartsgroei vanaf de 50-er jaren ook in Nederland. Met TV, auto’s, al die apparaten, die eigen huizen en dat vele reizen? En ook aan al die technologische veranderingen, computers/automatisering, internet en die massale communicatiemogelijkheden  en veel andere leefgewoonten van de laatste jaren. En die waren toch niet echt een groot probleem? Zie nu ook onze sterk veranderde jeugd. 

Die halve eeuw van vóór WOII, was bepaald ook geen makkie, met die smerige WOI, die enorme crisis van de 20-er en 30-er jaren, het nazisme/fascisme in Duitsland, Italië en Japan en zeker WOII zelf. Dat vroeg toch ook enorme offers en van de meeste…?

Mensen zijn vooral “overlevers”, die evolutie van miljoenen jaren is het onweerlegbare bewijs daarvan. Zie ook wat we nu meemaken in de EU en met de euro: de eigenlijk enorme verrassing op dit gebied lijkt nu al “weer dagelijks en gewoon”. Terwijl iedereen weet dat eenieder, die deze ontwikkeling zou hebben aangekondigd, zeg zo’n vijf jaar geleden, meteen voor knettergek zou zijn versleten. 

Wat is nu  goede raad voor hen die wel wat willen anticiperen?

1.      Zorg dat u een realistisch beeld bepaalt van uw eigen financiële situatie voor de komende tien jaren. Een vuistregel voor een wat oudere, gepensioneerde van Nederlandse komaf is denk ik: reken op een daling van uw koopkracht in de orde van 25%. Uitgaande van forse beperkingen in inkomen, het niet meer verkrijgen van prijscompensaties en het zien stijgen van diverse prijzen en kosten. Daarbij is natuurlijk uw leefpatroon en ook uw leefplek van groot belang: dat kan aanzienlijk verschil uitmaken. Stedelijk of landelijk wonen en in een duurder of goedkoper land of stad is nu ook weer van belang… In veel westerse landen zijn er nu al flinke problemen bij gepensioneerden omdat hun pensioen jaren was “bevroren” en dus bij een inflatie van ca. 2% in 10 jaar al meer dan 20% koopkrachtverlies betekende… Het vaste deel van uw uitgavenbudget zal blijven stijgen richting 60-70% dus uw speelruimte om “gemakkelijk  te bezuinigen” zal fors gaan krimpen.

2.  Beveilig uw vermogen. De risico’s van vermogensverlies gaan nog verder toenemen. Als u nu al beleggers obligatieleningen ziet geven voor zelfs negatieve rente, dan weet u dat experts al meer denken aan behoud van vermogen (of niet teveel verliezen) dan aan een positief rendement. We zien het nu al met de OG-prijzen: steeds meer mensen hebben al een hypotheek die boven de waarde van hun huis ligt. Heeft u spaargeld dan kijk uit met de eurozone-ontwikkelingen: een split-up zou verrassend  kunnen uitwerken als uw inkomen uit een noordelijk land komt en u woont en belegd in een zuidelijk land. Want bij een split-up zou het zuidelijke land wel eens kunnen gaan devalueren. Dus uw huis daar zakt fors in waarde omgerekend in noordelijke valuta.. En idem uw spaartegoeden en andere beleggingen. Maar uw koopkracht zou ook fors stijgen met die gunstige valutaverhoudingen: denk aan uw inkomen in harde n-euro’s en uw uitgaven in (lagere) z-euro’s… Zo’n 15 à 20% devaluatie zou zomaar kunnen.

3.      Dus ook: zet ook uw geld in het noorden… dat doen nu al duizenden mensen en instellingen vooral uit de zuidelijke eurolanden! Geen Griek of Spanjaard met geld heeft nu nog wat op zijn lokale bank, dat hoorde u al! En u kunt ook nu uw huis “verkopen” bijvoorbeeld door de weg van de “viager” te bewandelen. U “casht” nú uw OG-bezit, maar blijft er wel in wonen zo lang u leeft.. Of u verhuurt het aan derden. Deze “pensioen-aanvulling” (uitkering ineens plus maandelijkse uitkering), is in Frankrijk een bekende aanpak die kortgeleden nog stevig werd gemoderniseerd.    

4.      Bereidt u mentaal wat voor en dat dus langs twee assen zou ik zeggen. Besef allereerst dat de armen van deze wereld, (er zijn nu nog ca. 800 miljoen mensen met honger), in aantal verminderen. Dat gaat zo al een 15-tal jaren gelukkig. “We” groeien in welvaartsniveau dus globaal gezien “meer naar elkaar toe”. Dus een flink deel van onze  medemensen wordt ook echt gelukkiger. Wat ook een troost kan zijn… want:  “geld maakt niet gelukkig doch armoede maakt wel ongelukkig”. Reken ook op andere “straatbeelden en nieuwsbeelden”. Het leven om ons heen zal rauwer en harder worden, sociale conflicten zullen dagelijkse kost worden en idem de politieke tegenstellingen en strijd. Vraag je ook af of je hulp zou kunnen geven aan “verongelukkende medemensen” in je eigen omgeving. De beleving van “echt ongeluk” doet de waardering voor wat je zelf (nog) hebt toenemen.

De mens heeft, gelukkig, veel incasseringsvermogen.

Wat we dus vooral tegemoet  gaan is (opnieuw) een fors beroep op een van onze sterkste kanten: uithuilen, aanpassen en opnieuw beginnen! En je zou zelfs mogen vermoeden dat “dit samen opnieuw moeten beginnen” vooral ook veel positieve zaken zal opleveren. Want die “dwang/noodzaak” tot overleven, die druk ook op de solidariteit en het elkaar weer helpen, zou wel eens kunnen oproepen wat vele ook als zeer positief ervoeren en voelden in de periode direct ná WOII. Dat was een wereld waarin we het weer eens werden over waar we heen moesten en ook over “dat iedereen daaraan moest bijdragen…”.  Dat moet je toch als zeer positief aanmerken?

Ik heb zelfs het sterke vermoeden dat heel wat medemensen daar zelfs een beetje naar terug verlangen… Zo gezien zou ons dus ook veel pósitiefs kunnen wachten, naast al dat negatieve. En het is aan ons om daar weer opnieuw een ander evenwicht te vinden.

Zo gezien zijn we enerzijds op weg naar veel verandering en narigheid en lijden maar ook naar een nieuwe kans op een mooie wereld waarin we weer graag zullen leven. Dus is er weer eens niets nieuws onder de zon… het betere is weer eens dat wat volgt op wat niet echt deugde. Dus moeten we weer eens die cyclus volmaken van uithuilen en… opnieuw beginnen. Wat moeten onze (klein)kinderen anders met onze wereld? Het kan toch niet verder gewoon zo blijven? Met een jeugd-WW van 25 à 50% in Europa??? U dacht toch ook niet dat het zo wel verder kon?

Dus uw ultieme verdediging tegen de moeilijkheden die aankomen is, dat u een en ander moet plaatsen in historisch perspectief bijvoorbeeld  van het leven van uw familieleden, vóór u. En ook van de wetenschap dat u, -iemand van de neo-babyboomgeneratie-, onder gelukkig gesternte werd geboren en lang in een zeer goede tijd mocht beleven… U hoeft echt geen boeddhist te worden maar een beetje die kant uit denken kan zeker geen kwaad!  En solidariteit helpt en troost ook dat zit ook diep in “het dier dat mens is geworden”. So: don’t worry, keep smiling and think of better times coming. En nog iets: onze jongeren zullen zo’n attitude van hun grootouders op prijs stellen waardoor we mogelijk óók “die intergeneratie-fricties” kunnen voorkomen! 

     

Maar,

          die zon krijgt bij dit alles een nog betere positie, want zij is een waar tegengif tegen al die narigheid. Zij zal ook niets nalaten om onze pijnen wat te verzachten. Ze zag deze veranderingen al zo vaak eerder en weet dus dat al het nare ook weer over zal gaan. Zij kan dus ook een beetje als ons voorbeeld functioneren. Niet voor niets bestaat de uitdrukking : “Het zonnetje in huis zijn”!

Laten we daar dus ook onze kansen zien: er valt waarschijnlijk meer te helpen dan ooit in de jaren die gaan komen. Dat moet u dus voor ogen houden als de zonnige zijde van ons perspectief. Dus ga weer even in de zonnewarmte en laat alles nog eens tot u doordringen.

Wat komt zal  echt niet enkel ongeluk zijn en het is de kunst om te zoeken naar “the sunny side of the street”. Dus kijk gewoon even omhoog als het moeilijk is en laat u wat optillen naar een meer “sunny mood”. Dat kan de zon op elk gewenst moment voor u blijven doen.

 Ik wens u dus weer veel mooi weertje toe! 

 

17 november  2012