-Schets van een complex decor in
“de EU-achtertuin”
Met
het neerknallen van Bin Laden was voor de meesten onder ons ook Al-Qaida dood.
Al begrepen we wel dat de onderliggende oorzaken van de radicale islam nu echt
niet waren verdampt. De onderlinge strijd in de islam, de grote ontevredenheid,
de enorme armoede en werkeloosheid onder jongeren, én het vele geld dat er is
om jeugd te rekruteren en te eten te geven, dat alles is natuurlijk ook niets
veranderd. Daarom zien we nu de club die zich Al-Aqmi noemt in de Sahel zo
succesvol opereren: een amalgaam van
radicalen uit vele landen (dus ook veel westerse landen!) als Canada,
Frankrijk en Nederland worden nu weer genoemd. In Mali maar ook bij de aanval op
de 
Algerijnse gas plant…
Algerijnse gas plant…
De Arabische revoluties leidden tot grote tweespalt in die landen. Nadat de
dictatoren in redelijke eensgezindheid
waren verjaagd, bleek dat er een scherpe scheidslijn was in die maatschappijen.
De moderne steden waren voor de scheiding van kerk en staat en een gemodereerde
islam, maar het onontwikkelde platteland, was voor het echte ouderwetse geloof
en de samenleving van hun voorouders. Dus toen men ging stemmen, -dé grote
overwinning van de democratie-, bleken de conservatieven redelijk ruim in de
meerderheid te zijn.
Zij
waren dan ook vele jaren door de moslim broederschappen geholpen, in hun grote
armoede. Vooral daarom kregen ze nu (terecht!) veel stemmen. Je kunt die
moslimbroederschap het beste zien als een politieke beweging op religieuze
grondslag, wat we in Nederland zagen/zien bij partijen als het CDA, de CU en de
SGP en in Duitsland kun je in deze de CDU en de CSU noemen.
De
islam is vaak de enige “bindende factor” in deze zeer gebrekkig ontwikkelde
landen; er is niets anders dat breed bindt. Politieke partijen waren er niet en
mochten er niet zijn.. Na de revoluties zagen we dan ook vaak meer dan honderd
(!) partijtjes opkomen als paddenstoelen in een herfstbos.. Geen wonder als elk
politiek organiseren eerder ontbrak omdat het ook niet mocht.
Het
westen keek er naar… en beschermde vooral ijverig zijn economische en politieke
belangen (olie+gas: Algerije + Nigeria), goud en diamanten en uranium (Niger),
en er was ook die positie van Israël (Egypte/VS).
Tegen
dit complexe decor moeten we nu het “verrassende (?)” gebeuren in Mali en
Algerije plaatsen. Het is dus weer eens niks eenvoudig. De Sahel is geworden
tot een soort van “centraal slagveld”, waarop nu wereldwijde politieke verschillen
worden uitgevochten, waar machten doen aan stevige krachtmetingen en de grote
belangen van diverse soort worden verworven en verdedigd.
-Wat “lokale” geschiedenis: een
gigantisch historisch circus
De
Sahel en de omringende landen hebben elk, na het verkrijgen van hun
zelfstandigheid een eigen geschiedenis. We zagen: door ex-kolonialen
“aangestelde machthebbers” vaak gevolgd door vele staatsgrepen. Die vaak werden
uitgevoerd door militairen, die op dictatoriale wijze het geheel van stammen in
zo’n kunstmatig gevormde staat/land eigenzinnig “bestuurden”.
Verdeel en heers
De
aloude werkwijze was zeer in zwang: Verdeel en heers. Zie Kadhaffi, Ben Ali,
Mubarak c.s., Bouteflika, de koning van Marokko. Zij alle hielden het spel (vaak
door het westen gesteund) soms lang vol. Zie die vele onbekende mannen die maar
even op het toneel bleven en de elkaar afzettende legerofficieren. In landen
als Mali, Niger, Mauretanië, Tsjaad, Ivoorkust, Somalië etc. Allemaal staten in
wording, met vaak zeer zwakke regiems en, nauwelijks aanwezige of functionerende
“instituties”.
De getrainde legers
Er
waren nogal eens legers die men niet politiek de baas bleef; die werden vaak opgeleid
door westerse landen… Zie bijvoorbeeld de enorme (ook financiële) steun aan het Egyptische leger (m.n. door de VS) en de training en andere hulp aan het leger in Mali (óók al door de VS!).
Een kenmerk was ook de grote armoede, het ontbreken van werk voor de talrijke
jeugdigen en het niet hebben van enig perspectief.
Mali’s interne spanningen
Het
land begon zijn autonomie met veel idealisme en veel externe hulp: het is nog
het armste land ter wereld. Deze ideële opzet lukte nauwelijks en er ontstonden
meer en meer grote interne problemen. De touaregs in het noorden vormden ook een
afscheidingsbeweging en bevochten de machthebbers in Bakamo, de hoofdstad.
Mogelijk ook daartoe aangezet door radicale elementen? Deze autochtonen zijn vanouds
handelaren en transporteurs (spreken van smokkelaars van contrabande mag u
ook!) en ook goede vechters. Moslims ook, maar bepaald geen islamfanaten. Op één
stam na (die ook een grote rol speelde in de recente narigheid). Nog in maart
2012 was er een laatste staatsgreep: de huidige interim-president, (hij die
Parijs te hulp riep dus!) is gewoon een “ordinaire” putsjist dus.
De jihadisten gordel
Van
Mauretanië in het westen, via Somalië tot aan de Rode Zee ontstond er een ware
gordel van jihadisme, die bedoeld is als de basis voor een Afrikaans kalifaat.
Een splitsing van Afrika in tweeën ook. En een grens islam-christendom. De
motoren hierin waren Somalië, Soedan en eerder ook Mauretanië. Algerije nam
heel lang de echte centrale plaats in: daar telde men tussen 2001 en 2012 1100
van de in totaal 1288 jihadistische incidenten in de regio. De regering van
Algerije onderdrukte de politieke-islamistische beweging FIS met veel geweld.
Nadat deze aardig won in de verkiezingen van 1992, werd er zeer fors door het
leger tegen hun opgetreden. Het land
telde in die tijden liefst 150.000 doden, een ware traumatische periode die
daar nu nog veel schrik oproept. Het was een ware, “vuile” burgeroorlog!
De ideale mix
Dit
alles is dé ideale mix voor terroristische bewegingen als Al-Qaida (zie
Afghanistan met zijn Taliban en ook Pakistan) die de aloude religie (het enige
bindmiddel dat boven de stammen kan staan!), ook als voertuig namen voor hun
strijd. Om het eeuwige “eigene” te propageren en gericht tegen dat verfoeilijke
westen. Dat zich te sterk manifesteerde en hun maatschappij veranderde. Het
zijn conservatieven, die vechten tegen modernisering en verandering, die nu
geïmporteerd wordt door de vroegere kolonialen (die intussen echte nieuwlichters
werden).
-De smeerolie van het terrorisme:
dollars, drugs, wapens en gijzelaars
Terroristen
moeten kunnen leven, vechten en zich verbergen en verplaatsen, het zijn guerrilla-achtige clubs in vaak onherbergzaam onontsloten gebied. Waar geen
bestuur en controle is en nauwelijks moderne verbindingen of
communicatiemiddelen. En waar een “goede visvijver” is voor het rekruteren van “kanonnenvlees”:
dus jongeren die wat moeten met hun leven en die daar wel voor willen vechten.
Dus moet er veel geld op tafel komen.
De voedingsbronnen
Geld
komt er uit twee bronnen: een groep van Arabische landen als “subsidiegevers”
en “eigen” illegale activiteiten als de handel in drugs en wapens, de smokkel
van sigaretten en de ontvoeringen (gijzelaars+losgeld). Ook het westen weet
hier alles van: na WOII en tijdens de Koude Oorlog gaven de ex-geallieerden
veel islamgroepen geld omdat deze religieuze clubs te porren waren tegen de
“goddeloze communisten” (want Rusland was in Noord-Afrika zeer actief toen). Veel
later, gaven ook de VS de taliban in Afghanistan geld voor hun opstand tegen de russen. Bin
Laden was een van de VS-subsidie-ontvangers toen!
De rol van de Saoudi’s
De Saoudi’s die in de islamwereld graag de soennitische vlag willen dragen geven
dus geld aan terroristen met sterk conservatieve (wahabitische) islamopvattingen..
Immers zij zijn de echte conservatieve met burka’s en een rijverbod voor
vrouwen. En goede vrienden met hun wapenleveranciers o.m. de VS, die graag daar
olie tapten. Daarmee houdt ze
“groeperingen” dus “af” van banden met de sjiieten, zoals met Iran, de
aartsvijand van Saoudi-Arabië c.s. . We hebben hier ook de Emiraten waaronder
Qatar, die zich letterlijk bedrukt voelen tussen die soennieten en die sjiieten
(hun buren Iran en de Saoudi’s c.s.). Dus ook zij geven de terroristen dus geld
om ook vriendjes te winnen en posities te vestigen of te behouden.
De drugsbusiness
We
weten dat Afghanistan opiumleverancier no 1 ter wereld is; deze export naar het
gulzige westen brengt hun veel geld op. De Sahel is al jaren het doorvoergebied
van drugs uit Latijns Amerika (m.n. Columbia) voor de westerse markt… Idem voor
wapens en sigaretten…
Zo
mengt zich ook de wereldmaffia er in : de grote drugs-, wapen- en
contrabande-handelaren uit Zuid-Amerika, de VS en Europa zijn partners van de
terroristen. Die voor het transport van hun duistere goederen zorg dragen.
De ontvoeringen
Het producten-/dienstenpakket wordt nog gecompleteerd met de afdeling: ontvoeringen
en handel in gijzelaars (en in complete schepen, zie Somalië).
Zo
houden zich de echt niet onhandige terroristen dus prima in leven. En soms weet
je niet meer of ze punt één maffioso zijn óf punt één islam-missionarissen! Of
beide.
-En toen was ook Mali aan de
beurt
Mali
ligt is het hart van de Sahel, onherbergzaam, straatarm, uiterst zwak politiek
en omringd met andere relatief zwakke staten (Mauretanië, Niger, Tsjaad,
Burkina) en niet ver van wat olie en gas (vnl Libië, Algerije), goud en
diamanten en ook uranium (Niger). Het is islamitisch sinds vele eeuwen, met
zelfs een fier islamverleden zoals dat van Timboektoe. Het zit vol met concurrerende touaregstammen (die
in het noorden) vechten om autonomie) en het werd de verzamelplaats van de
resterende rebellen en de wapens van ex-Kadaffi: die hun veel gaf in de laatste
dagen van zijn regiem, want ook hij wilde hierheen vluchten.
Malistan in wording
Mali
was en is de ideale plek voor het beginnen van dat nieuwe Afghanistan of
Waziristan: men sprak al vaker van Malistan..
Een echt kalifaat met een extreem soort islam en een wrede versie van de
sharia. Dus werd eerst de regering daar gedestabiliseerd.. en toen werden
legerofficieren die slecht werden betaald en die corrupt werden op de korrel
genomen. Die pikten al alle de soldij in, verkochten ook (privé) hun wapens en
liepen uiteindelijk ook voor geld over… Hun soldaten die al lang geen cent meer
zagen, doelloos achter latend. De training van dit leger door de amerikanen,
die dit als speerpunt namen in hun nieuwste Afrika-politiek van “softe
inmenging”, mislukte dan ook compleet.
De mislukte VS-aanpak
De
VS had al langer ruzie over de te volgen politiek vooral met de Fransen… Die
graag wat manschappen en materieel daar wilden stationeren. Want er zijn zo’n
30.000 Fransen in deze regio en zeker zo’n 6000 in Mali. En met hun Franse bedrijven.
Ook de uraniumwinning in Niger (Areva)
moet genoemd worden. Want hier gaat het om de “Franse kern-olie”.
Obama
liep vast op een Amerikaanse wet die hulp aan een putschist verbiedt! Immers dan
is er per definitie sprake van “het helpen van een niet-democratisch gekozen”
regering…
-Het verloop van de Mali-aktie
Hollande
was een week vóór de terroristische opmars in Mali, op verzoeningsbezoek in
Algerije zijn oude kolonie. Naar nu blijkt, óók om te praten over het stoppen
van de rebellen in Mali, die daar een waar sharia-schrikbewind hadden
geïnstalleerd, in het noorden. Ze kwamen hier in 2003 met goed 25 mannen en
moesten toen zelfs om eten bedelen bij de lokale bevolking. In de loop der
jaren beurden ze echter zo’n 50 miljoen dollar met gijzelingen en ook wisten ze
zo’n 75 ton cocaïne per jaar door te voeren. Nu is Mali eigenlijk ook gewoon een
narco-staat! De Libië-actie zorgde er ook nog voor dat ze veel wapens kregen. Deels
omdat ze daar meevochten tegen Kadaffi en deels omdat ze die kochten of stalen,
na diens val.. Kadaffi had een groot wapenarsenaal daar kwamen we laat achter.
Al stond er veel stil omdat we een boycot tegen hem uitvaardigden. Immers ook
hij was ooit een echte een terrorist.
Toen
merkten we dat Al-Aqmi ging samenwerken met de touaregs (altijd al
smokkelaars), die al jaren om onafhankelijkheid streden in het noorden van Mali.
Zo kregen we die ongelofelijke mix van banditisme en religieus fanatisme die je
ook bij de taliban vindt! Dat werd de
grondslag voor de ellende van nu…. Niemand greep in en de regering zat constant
in crises hier. Het Al-Qaida-restant
plus de oude radicalen uit Algerije ontwikkelden een ware strategie op lange termijn
om hier een soort van Waziristan in Afrika te stichten.
Een actie was al in voorbereiding
De Franse geheime dienst en het leger waren zich al maanden op een actie aan het
voorbereiden… En hadden ook al een
flinke diplomatieke aanvaring met de VS achter de rug over “de
Sahelproblematiek”. De VS wilden dat de Fransen de verzoeningsactie
ontkoppelden van de militaire actie. En de laatste ook beperken tot een
opleidingsinspanning gericht op het Malinese leger dat daarna steun zou moeten
krijgen van VN-troepen. Dat was conform de nieuwe Afrika-politiek van Obama (zie
boven) en die van het (militaire) Africa-command. Washington wilde, nu nog meer
dan in Libië, op afstand blijven en zich niet in nieuwe oorlogsavonturen
storten…
De rebellen en hun bliksemactie
O,
welk een vergissing! Want alsof de rebellen het wisten: ze trokken plotseling
snel op richting hoofdstad Bamako. En Parijs moest wel ingrijpen en meteen.
Daarbij kwam een van de 5 bases in de regio,
in Tsjaad, goed van pas: enkele honderden mannen met materieel en enkele Mirages
waren daar nog steeds. En er was ook nog het nodige op de Franse basis (!) Djibouti
en in Qatar.. Dus Hollande stapte er, met de actie die men Serval doopte, fluks
in. Zonder veel overleg met wie dan ook…
Let
wel: de president ad-interim van Mali (een putschist), had wel om steun gevraagd
en de VN gaf ook haar zegen: en dat was bepaald niet niks! Parijs benadrukt en
herhaalt dat dagelijks dat Serval er is om het Malinese leger te steunen.. het
is niet andersom dus, zoals in Irak!
Hollande rekende op steun van derden
Parijs
rekende op steun: zeker van de VN en de Afrikaans Unie en de groep van
West-Afrikaanse landen. En natuurlijk ook van Europese partners én ook op Washington… Maar dat viel flink tegen eerst: Europa deed
zeer slapjes. Cameron en Merkel spreken over logistieke en medische steun… De
VS enkel over intelligence (satellietviewing en drones). Moskou bood transport
aan.. wat ook een beetje op pesterij leek. Poetin en Hollande hadden eerder
namelijk ruzie gekregen over van alles maar ook over een nieuwe giga-orthodoxe
kerk in Parijs! Maar Hollande had van
Bouteflika (waar hij net op bezoek was geweest met een verzoeningsmissie!) wel
permissie gekregen om door het Algerijnse luchtruim te vliegen. Later bleek dat
Parijs al een tijdje met Algiers over een echte actie bezig was in … Mali!
-En toen was er die grote Algerijnse klapper
Het
was toeval zei men, die verrassende overval op die grote gas site in oost-Algerije.
Later bleek de leiding daarvan te bestaan uit bekende Algerijnse jihadisten en
die namen honderden mensen gevangen. De meeste waren Algerijnen maar er waren
ook veel buitenlanders bij. Immers de site werd gerund door BP (Engeland) en
Statoil (Noorwegen). Later hoorden we ook van Japanners en een enkele Franse
(er werkte ook een Frans cateringsbedrijf).
De enorme oorvijg voor Algiers
Algiers
stond zwaar voor schut: de plant deed 18% van zijn gasexport en “men” beweerde
altijd die jihadi’s wel in de tang te hebben… Dat speelde flink mee bij de te
maken keuzes: zonder enig overleg (officieel dan..) ging het leger er vol tegen
aan. Men bevrijdde meer dan 600 Algerijnen en wat buitenlanders. Maar men
doodde tientallen terroristen en gijzelaars; ook in vluchtconvooien van de
terroristen buiten de plant. De wereld keek toe.. vanuit Algiers: niemand van
de pers mocht er bij zijn en informatie kwam mondjesmaat. Het gewonde Algiers
ruimde met veel wraakgevoelens en woede en zeker ook om “een voorbeeld te stellen”
zonder pardon alles op.
De wereld was verbijsterd
De
wereldpolitiek was zeer ontzet maar zweeg toch maar… Ook omdat men net nog
Hollande niet echt wilde helpen natuurlijk! Na een ruime week was het voorbij
en zagen we de doden afleveren… De jihadisten zwoeren via internet wraak op
iedereen en beloofden ook aanslagen in Frankrijk. Intussen zijn er dan ook al
reisverboden naar Noord-Nigeria (Parijs) en Libië (Londen). Slim als men is onder
terroristen, werd er ook een verband gelegd met Mali. Maar dat bleek wat al te
doorzichtig. Deze zeer goed georganiseerde aanval moest al veel eerder zijn
voorbereid. Dus vóór de Mali-terroristen optrokken en Hollande ingreep… Of was
het toch anders en toch de reden van de plotselinge zuidelijke opmars van de rebellen?
Let wel: geografisch praten we hier over zeer grote afstanden tussen de twee
acties… (In Amenas ligt n.l. bij Tunesië, duizenden km’s ver weg). Maar
psychologisch was de afstand weer een paar millimetertjes…
Ook
was er (zegt men) geen verband met de bevrijdingspoging van de Franse gijzelaar
in Somalië (lid Fr. Geheime dienst, al drie jaar vastgehouden), die met
VS-steun werd uitgevoerd. En die jammerlijk mislukte. Gijzelaar dood, piloot
dood.. en ook een dozijn terroristen. De reden? Wel, de gijzelaar zou er zeer
slecht aan toe zijn geweest...
-Na dit alles liep het met Serval,
in Mali, wat beter
Toen
de Fransen al bijna 2500 man hadden aangevoerd, (waaronder een deel
Vreemdelingenlegioen) en met veel kunst en vliegwerk snel optrokken (met “voorop”
het Malinese leger), kwamen er mondjesmaat enkele honderden troepen uit de
buurlanden aan.. Die vooral dienden om heroverde gebieden te beveiligen.
West-Afrika beloofde meer mannen, de Afrikaanse Unie wilde ook wel zei ze. Maar
het grote probleem was logistiek (en geld?). Toen besloot Obama tot logistieke
steun: reuzetransporters en vliegtuigen voor tanken in de lucht. De AU beloofde
zelfs 6000 man met VN-hulp… Na een goede week werden ook grotere steden in het
noorden als Goa en Timboektoe bevrijd: zonder dat er een schot viel door de
tegenstanders. Dit was een te grote overmacht; zij sparen nu mensen en middelen
en trekken zich terug in de bergen. In Timboektoe, “de parel van de woestijn”,
historisch importante stad van de islam, bleken oeroude moskeeën, mausolea en
ook een beroemde oude bibliotheek (met werken uit de 13e eeuw) te
zijn verwoest door de rebellen. Werelderfgoed met Unesco-status! Het is het
visitekaartje van deze islamtak die de gematigde islam “van hier”, uit de
bloeiperiode van de 14 tot de 16e eeuw, sterk afwijst. Dat is een
verkeerde islam-interpretatie dus. Gevolg: een soort beeldenstorm.
Ook
waren er intussen lynchpartijen door soldaten van het Malinese leger. Zij die
meewerkten met de rebellen werden nu wraakzuchtig, wreed, afgeslacht.. Het
internationale gerechtshof is nu al in de alarmstand. Op internet zijn ook al vreselijke
beelden te zien: Oog om oog, tand om
tand… Hollande c.s. zitten er zwaar mee in de maag.
De
steun kwam later echt goed los: de EU gaf 50 miljoen voor transport en medische
hulp. Het IMF bood nog veel meer aan. Japan deed zelfs 120 miljoen, de VS nog
71, Frankrijk 47, Duitsland 15 (!)… en GB beloofde 240 soldaten. De AU zelfs
ook 50 en West-Afrika 10… De donoren kwam zo tot 355 miljoen euro. Te weinig
zei Ouattara van Ivoorkust: er moet ruim 700 miljoen op tafel.
Soldaten
uit de buurlanden druppelden binnen. Afisma (militaire unit AU) moet
uiteindelijk 5500 man groot worden; waarvan veel uit Tsjaad. Ze kwamen
vooralsnog veel te langzaam, toen de Fransen over grote afstanden gingen vechten
en dus logistieke problemen zouden kunnen krijgen. En mogelijk ook aanvallers in
de rug?
Steeds
duidelijker werd dat er ook voor bestendige vrede in N-Mali veel politiek
overleg nodig was. Met die Toearegs die autonoom willen zijn vooral. Goed plan
natuurlijk: maar het mislukte al vele jaren tot nu toe…
Intussen
lijkt bijltjesdag in Mali te zijn aangebroken: huizen in Timboektoe werden
geplunderd en collaborateurs werden opgepakt en kregen klappen. Te zien op
France24 (satelliet) en Aljazeera. Soldate trachten te hinderen maar niet
fanatiek zeker niet als men in de huizen veel zware munitie vindt die er is
verstopt. Op internet circuleren wrede (niet-bevestigde) video’s over
lynchpartijen en de Franse premier vroeg om waarnemers van het Rode Kruis, … en
snel! We gaan nog veel meer horen over Mali en de Sahel en Serval terwijl de
opmars naar het noorden dagelijks vordert…
Tot
zover Mali tot nu: einde januari, er
komt nog veel meer.
-Wat gaat het met het land Mali
en Serval worden?
Dat
is de hamvraag natuurlijk. Vooralsnog liep Serval razendsnel en de ene na de
andere grotere stad en hun vliegvelden werden heroverd. Algerije bleef nog wat
stil na de schok, maar Bouteflika moet nu iets ondernemen: de rebellen maakte
een grote fout met die aanval eigenlijk want dat deed de tegenstander prompt
ontwaken. Nu gaan de grenzen van Algerije en ook Mauritanië met Mali dicht. En
Algiers zal het eens zijn met een uitgebreide internationale Aktie aan zijn
zuidgrens.. Ook won Parijs een sterkere band met Algiers.
Obama
begon met een essentiële vraag aan Hollande die hem om steun vroeg: “Beste
François, wat is uw exitstrategie voor de actie Serval in Mali?” En het
antwoord beviel hem niks, of was er geen antwoord? Het bericht komt uit de Huntington
Post. Als het juist is dan is niet zo best.
Want
als Serval “af is”, het Malinese leger weer wat op de been en duizenden Afrikaanse troepen onder (ook onder VN-vlag) er zijn gestationeerd, kan
Frankrijk dan gewoon inpakken en wegwezen? Blijft het daar met anderen om Mali
te trainen? Blijft er nog wat materieel om bij uitglijders snel in te kunnen
grijpen?
Hoe
lang zal de Afrikaanse hulp duren? Blijft iedereen helpen en is er genoeg geld?
Wat gebeurt er bij eventuele nieuwe incidenten? Waar gaan die jihadisten heen?
Wie pakt ze en maakt ze “onschadelijk”? En wat zullen de Arabische staten en hun
Liga daar van vinden?
Wat
blijft Europa en de VS doen? Wat wordt dat als er in Syrië iets ernstig fout
gaat? Of tussen Israël en Iran?
Frankrijk
blijft geïnteresseerd in Mali om vele redenen. De Fransen (en hun bedrijven) in
dit land, de nabijheid van de uraniumwinning in buurland Niger en mogelijk nog
iets. Het zou namelijk best kunnen dat er ook interessante zaken zitten in
Mali’s bodem. Dus er zit hier ook een beetje “een Libisch luchtje” aan de Franse vriendschap. Daar was het de olie en hier zou dat ook zo kunnen zijn..
Dus moet er snel in die bodem gesnuffeld worden door Total en andere.
Het
onafhankelijke franse Institut relations internationales et strategiques gaf
een interessante analyse van “morgen in Mali”: “Het vechten in Noord-Mali in de
woestijn dat betekent snel en hard toeslaan en ook van ver indien nodig.
Berustend op uitstekende intelligence en mobiele kracht met veel vuurkracht.
Wat enkel de Fransen en, in wat mindere mate, de soldaten uit Tsjaad kunnen
realiseren. Dus para’s en Vreemdelingenlegioen en in voldoende omvang”.
Heel
veel vragen en gedachten dus. Ook veel samenhangen, veel belangen van diverse
soort en diverse “partners”. Wat ook een goede relatie eist van Frankrijk met de
regeerders in Mali, , maar ook met de EU-partners en zeker ook de VS…
Dit
alles zal mede gezien de Franse aarzelingen met zijn broodnodige economische
hervormingen,(zie de oplopende wrijving met Berlijn, Londen en Washington),
niet vanzelf goed zal gaan… Nu al wordt er gesmoesd over Parijs dat naarstig
zoekt naar excuses om zijn 3% tekort voor 2013 niet te gaan halen. Zo’n oorlog
is dan ook best duur én ook voor de veiligheid van de hele EU, ja zelfs de
wereld!
-De geopolitieke context rond dit
alles
Allereerst zijn er die algemene lessen van
Somalië, Libanon (vooral voor de VS en al lang geleden), toen kwamen die van Irak,
Afghanistan er bij. Veel recenter hadden we nog die in Libië (interventie
EU-landen en VS op achtergrond). Nog recenter, ook nog die van Benghazi-klapper
voor de amerikanen (overval op ambassade).
Men
leerde heel veel over die guerrilla-achtige conflicten tegen islamfanaten. Die
zich graag mengen onder de bevolking, waardoor er ook veel burgerdoden vallen. Met
ook een groot risico van militaire slachtoffers: de bermbommen in Afghanistan
en Irak bijvoorbeeld. De VS leerden en werden voor vele “de grote Satan”. Dan
is er ook nog die ellendige economische crisis, waar we in terecht kwamen door
die financiële klapper in de VS. Zij waren daarvan toch de lont!
De VS-aanpak ná Bush
Bush
was toen vooral flink (en naïef), dus Obama werd veel omzichtiger. Denk aan zijn
“leadership from behind” bij de Libische interventie! Nu bouwt hij (ná Irak) in Afghanistan ook af
en voert hij nu een “stille drone-oorlog” in Pakistan, Jemen, Somalië en
elders.
Er
zijn nu ook die Arabische revolutielanden en dat afgrijselijke drama in Syrië.
Waar Rusland en China tot voor kort alle initiatief frustreerden. Niemand in de
VS en Europa denkt er ook maar een seconde denkt aan daar militair op te gaan treden.
Zo akelig dicht bij het explosieve MO en.. wispelturig Israël!
Het
vredesoverleg rond Israël komt niks verder en de Israëlische politiek werd (en
wordt?) steeds maar radicaler. Iran
blijft een groot en gevaarlijk zorgenkind al is het nu wat stiller omdat vriend
Assad aan de verliezende hand is.
Erdogan van Turkije leerde ook wat
Zie
ook de turken: die ferm van leer trokken in het begin van de Syrische burgeroorlog.
Na veel vluchtelingen en Koerdisch gerommel vroegen ze (als NATO-lid)
anti-raketsystemen van Duitsland en Nederland. Ze werden veel rustiger met die
vele duizenden vluchtelingen en die onzekerheid over de gevolgen van een
naderende val van Assad. Wat ook veel Koerdische perikelen zal oproepen.
De onrust in de Arabische revolutielanden
en de jihadisten
Zie
ook de grote onrust in Egypte, waar Morsi fors aanpakt maar ook sterk tegenspel
krijgt: een uiterst labiele situatie, waar nu de noodtoestand no bijkomt en
vele doden in gevechten met de politie. De oppositie tegen hem is snel
groeiend…
Libië
is ook verre van “op goede koers” en zelfs in Tunesië verloopt het allemaal zeer
taai.
Bij
de Mali-crisis waren en zijn er ook veel “stille” buren: Marokko, Mauritanië,
Tunesië, Libië en eerst ook Algerije. De uitzonderingen erop zijn Tsjaad,
Nigeria, Ivoorkust, Senegal, Burkina; zij willen Mali helpen.
Ook
in de Arabische landen etc. wil niemand nu gedonder. Elk land heeft immers zijn
eigen jihadisten, en ook veel armen en ontevredenen. Ze weten dat de
scheidslijn tussen gematigd (moslim broederschap) en fanaat/revolutionair, slechts
flinterdun is. Zie Egypte nu weer..
Dan
zijn er in Afrika ook nog: Boko Haram (de islamisten in oost-Nigeria), de MLNA
(noord-Mali) en de shebabs (Somalië).
De
wapen smokkelroute blijft er ook: die van Libië—Niger—Mali maar ook die via
Darfour (Soedan)--Niger naar Mali. Idem die drugsroutes: van de westelijke kust
(aanvoerpunt vanuit Z-Amerika) naar Marokko (Marakkech)—Mali—Libië-- Algerije
en ook Egypte.
Wie
doet daar iets aan en kán je er wel echt wat aan doen?
De EU en Brussel: krachteloosheid
De
EU en Brussel interesseert zich maar bar weinig voor Afrika; nog minder dan
voor het MO. Ook ligt men niet echt wakker van Europese veiligheidskwesties met
haar wat slaperige Subcommissie Defensie en Veiligheid… De club van Ashton
lijkt ook nogal amateuristisch, maar die wordt ook niks geholpen door de grote
EU-landen. In tegendeel denk men vaak!
De
regionale interesses liggen binnen de EU nogal verschillend, niet zo vreemd
gezien de geografie van het geheel. Frankrijk als eerste en daarna Engeland en
in mindere mate Duitsland (en een beetje ook Italië, Spanje, Portugal, België
en Nederland) kijkt vooral zuidwaarts. Richting Afrika + MO. Anderen (Zoals
Duitsland, Polen etc.) hebben veel meer belangstelling voor het oosten
(Oekraïne, Kaukasus en Centraal Azië) en vinden dat zuiden te ver weg…
Militair
kunnen ook enkel de Fransen, de Engelsen en de Duitsers echt wat uitrichten.. Wat
is er eigenlijk over van dat mooie plan voor een Europese interventie-macht?
De
slechte verhoudingen tussen Berlijn, Parijs en Londen zijn de oorzaak van de
volledige stilstand rond dit onderwerp..
Even
een blik op de militaire power in de EU (in vergelijking tot de VS) is ook
leerzaam:
Frankrijk
heeft: een budget van 59 miljard dollar, 296.000 manschappen, 273 gevechts-vliegtuigen
en 7300 pantservoertuigen (en 4 oude drones…,de Franse drone-ontwikkeling werd
een echt echec). De Engelsen doen: 63 miljard budget, 224.000 man, 222
vliegers, 5500 voertuigen (en 10 drones). De Duitsers: een budget van 44
miljard, 148.000 mannen, 423 vliegers en 2200 voertuigen (en 9 drones). Samen dus zo’n 380 miljard dollar aan budget.
Frankrijk heeft best veel mannen en materieel! Over de andere landen in de EU
hoef je militair gezien niet erg lang te praten: daar is en wordt enkel stevig
gesnoeid..
De
VS doet in zijn eentje 739 miljard…zij hebben 1,4 miljoen mannen, 3300 vliegers
en 27.000 voertuigen. En 679 drones… Een totaal ander leger dus eigenlijk… En,
nota bene, de EU heeft wel 100 miljoen méér inwoners dan de VS, begrijpt u? Dit
laat iets interessants zien over de verschillen in Total power tussen EU en VS!
De
jarenlange herrie over een nieuw groot Europees transportvliegtuig van EADS
(Airbus) leidde er toe dat er nú in de EU nog steeds veel te weinig
transportcapaciteit is en ook niet genoeg tankvliegtuigen… Was zo eerder in
Libië en nu dus ook weer in Mali…
Frankrijk
is overigens best aardig aanwezig gebleven in Afrika, ziehier: Gabon
(Libreville 900 man), Senegal (Dakar 350), Ivoorkust (Abidjan 450) en Tsjaad
(N’Djamena 950), CAR (600), Djibouti (1900). Totaal meer dan 5000 man, plus materieel en jagers. (Het
waren er vroeger ooit 30.000!). Koloniale restanten, maar ook omdat er vele Fransen en bedrijven (ca 30.000) hier actief zijn.
- Wat
doen we morgen met de lessen van gisteren?
De lessen
Het
westen leerde vele lessen en wilde best wat meer naar de achtergrond in het MO
en Afrika. Het zette ook forser in op de Arabische Liga en de Afrikaanse Unie
en op regionale verbanden. Iedereen moest zijn eigen problemen in de buurt maar
meer zelf oplossen.
De
VS wilde hoogstens wat meer hoog vanuit de luchten kijken, wat drones laten
vliegen en ook wat andere “intelligence”
leveren.
Weer neo-kolonialisme?
Diverse
landen, verder weg op de wereld, spraken van “neo-kolonialistische trekjes” bij
die Fransen actie die in Mali begon! Onder
meer ene Dilma uit Brazilië! Uit Beijing en Moskou werd nog weinig gehoord…
behalve dan dat transport aanbod van Poetin.
Algerije en de AU zijn nu geforceerd
Algerije
moet, -al is het met tegenzin-, nu uit zijn isolement komen. Ook de Afrikaanse
Unie en andere Afrikaanse verbanden moeten alerter worden op de radicale
perikelen. Idem de Arabische Liga: er moet minstens over die steun aan de jihadisten worden nagedacht.
Brussel moet leren “zuid” te kijken
En
wat leert Brussel hier nu van en ook de afzonderlijke EU-landen? Zien ze hoe
gevaarlijk het intussen werd aan onze zuidgrens? Ook in onze markten van
(over)morgen. Krijgt het onderwerp van de “Europese defensiemacht” nu weer
serieuze aandacht?
Wat zeggen de Nato en de VN?
Wat
moet die Nato en de VN hiermee? Want dit deel van Afrika wordt een nieuw internationaal
slagveld, een plek van confrontatie van beschavingen, machtsconstellaties en
ook religieuze geschillen.
Moet Washington niet ook wat om?
Last
but not least: begrijpt Washington nu dat met Bin Laden vermoorden het probleem
niet blijkt te zijn opgelost? Dat er een verband is nu tussen de Afrikaanse en
de MO-jihadisten? Zal het dan ook zijn Africa-command (hoofdkwartier in
Duitsland) wat fermer inzetten? Ondanks het gegeven dat Azië en zijn onrust
veel meer gaat blijven vragen?
En Nederland dan?
Het
duizelt u, net als mij? U voelt ook enig medelijden met Hollande, Obama en ook met
Rutte? U ziet ook in dat we goed moeten oppassen want het gaat ons echt aan,
daar in die zandbak? En u bent met mij eens dat het eens temeer erg jammer is
dat we in die EU zo slecht samen kunnen werken?
Kortom:
zal
deze kordate actie van Hollande iets op de langere termijn verbeteren? Gaat hij
als held de toekomst in? Of gaat Serval de opmaat worden voor wat de Fransen
“un bourbier” (een hel) noemen, dus één grote foute boel? Zal dit ook leiden
tot ruzie met Brussel over de afgesproken Franse begrotingstekorten: want
Serval kost heel veel geld…?
-Filosofische epiloog
Wij,
lezers van het wereldnieuws kijken toe, weten (gelukkig?) lang niet alles en
hopen maar dat onze diplomaten en andere ambtenaren, onze bestuurders (regering
en kamerleden) en onze politici en partijen nog een beetje kunnen zien waar wij
in zijn gemoeid. Willens en niet-willens dus.
De
wereld lijkt opeen grote hete pan met veel ingrediënten, waaronder een gasvlam
brandt. En een hoop handen vechten om de gaskraan vast te kunnen pakken…
Moet
je er (nog) bezorgder, banger van worden? Ik denk van niet, want het grootste
verschil met vroeger is eigenlijk alleen dat we het nu allemaal zelf zien en weten
én dat narigheid ons wat sneller kan bereiken. Omdat we kunnen vliegen, omdat
er raketten zijn, omdat er snelle migratie mogelijk is en omdat we onderling
steeds meer kopen en verkopen. Ook omdat
onze media en het internet en andere communicatiesystemen wereldwijd opereren
en elkaar voeden. Dat alles kan niemand zo even veranderen, ook dat is zeker.
Dus
is er eigenlijk geen keus: het hoort bij onze wereld en bij ons. En vluchten
kan niet meer: zelfs op Mars kun je niet leven!
Wat
mogelijk helpt is een vergelijking van ónze wereld met die van de voetreizen of
de postkoets en van wat er tussen die uitersten allemaal door onze voorouders
werd overleefd.
Denk
gewoon even met mijn familie-historie mee: ik denk aan de levensperiode van
mijn grootouders in het besef dat mijn ouders in 2012 100 jaar geleden werden
geboren. En dus mijn grootouders iets van 140 jaar geleden het daglicht zagen.
Mijn kleinkinderen halen , hoop ik, zeker wel de 95 jaar en daar zal ik
hopelijk nog 15 jaar of zo van meemaken. Dus ga ik mogelijk iets meer dan 150
jaren “bijna overzien” voor ik deze wereld verlaat. Si Dieu le veut.
Als
ik daar rustig wat over mijmer wordt veel van dat verwarrende snel vertrouwder.
En als ik dan mijn kantoorglobe wat ronddraai wordt ik nog bedaarder… Want daar
komen er de komende 75 jaar nog even 2 miljard medemensen bij dus…
Gaan we nu in Den Haag en elders
gewoon en vooral en alleen door met wat soebatten over “hier en daar wat
afpakken en elders weer wat terug geven”?
Gaat onze parlementaire familie nou
ook eens wat meer rondkijken en vooral ook een beetje verder? Dat zou voor mij
ook gerust stellend werken… En het relativeert dat geklooi op de vierkante
millimeter ook wat.
Maar,
de zon is een goede bekende in de
Sahel en gaf er zelfs wat teveel van zijn warmte af. Ze zag de uitbundige
begroeiing van dit gebied, heel vroeger, en weet nog hoe het veranderde in die
grote zandbak van nu. Waarna bijna niemand er nog enige interesse in had, tot
kort geleden. Ze hoorde ook van die Duitse investeerders die de hele zandbak
vol met zonnepanelen wilde zetten om dan de opgewekte energie met lange kabels
naar Europa te transporteren. Waarmee we van de Sahel even afhankelijk zouden
worden als nu het geval is met die olie uit het MO. Dat zou daar dan ook
eindelijk meer welvaart brengen en zo de armoede verminderen die een grote
kwade factor is achter de huidige radicalisering. Want bij armoede en geringe
opleiding, daar zit de grote pijn immers.
Dus
de zon leverde haar aandeel aan een betere wereld in de Sahel! Enkel omdat wij
het te lang niet eens werden onderling, omdat sommige zich ook pas voor dit
gebied interesseerden, toen er olie, gas, goud,diamanten en uranium werd
gevonden. Én tot die radicale stouteriken van elders hier onrust kwamen brengen, deden wij hier zeer weinig of niet
zo heel veel.
Nu
is dat in twee klappen voorbij en vechten we er zelfs al om hen te helpen
overleven. Nadat we er lang enkel wat voordelen behaalden en vertrokken toen
dat wat te lastig werd…
Weer
bleek de wereld dus klein en onze historie weer zeer verplichtend. De tijd dat
we konden wegkijken is definitief voorbij. De ontwikkelingen die we deels zelf
initieerden roepen ons nu tot onvermijdbare acties op. Ja, zelfs tot
bloedvergieten: ons bloed en dat van “anderen”.
Hierover
even door mijmeren, in uw luie stoel, al wandelend of op een terrasje buiten
geeft meer inzicht en begrip. Dat kan onze levensmoed weer opvijzelen en ook
onze belangstelling voor onze zuiderburen stimuleren.
Vanaf
het dak van het nieuwe museum, het MUCEM, of vanuit de grote havenhangar J1
genoemd, -beide aan de Boulevard du Littoral naast de Vieux Port-, kun je over
het water van de Mare Nostrum uitkijken. Al wat hierboven aan de orde kwam is
maar luttele vlieguren hier vandaan en iets meer vaaruren. Een klein reisje, op
een wereld waar men nu zelfs in 78 dagen met enkel de wind rondom varen kan,
met die super zeilboten van de Vendee Globe Solitaire.
Het
doet je beseffen hoe dicht we bij elkaar kwamen en hoeveel we van elkaar
afhankelijk werden. Omdat we nooit stil konden zitten, nieuwsgierig waren en op
zoek gingen naar verrassingen en leuke dingen. En daarom werd het zo als we op
vandaag meemaken.
Laten
we dus stoppen met fingerpointing en zoeken naar “wie het allemaal heeft gedaan”.
We waren het voornamelijk immers zelf! Besef dat en berust in wat er van kwam, en
versaag nu niet!
Ik
wens u, bij alles wat u bedenkt of doet, en waar u ook bent of heengaat, weer veel mooi weertje toe!
2 februari 2013
Geen opmerkingen:
Een reactie posten