Merkel won in Duitsland met
overmacht… Een wonder? Nee , het wonder was al eerder geschiedt. En wel door Peter
Hartz,
Hartz stelde, met “zijn” club van
15 anderen, in opdracht van de wanhopige regering, een gedurfd, ja zelfs zeer gewaagd
plan op. In die dagen heette Duitsland in de EU echt “de zieke man van Europa”!
Met zijn WW van 10%, dus met zo’n 4 miljoen werkelozen… Het plan hielp
fenomenaal, want Duitsland heeft nu een WW van 5.5% en heeft een overschot in
zijn sociale zekerheidskassen. En nu heeft de EU een gem. WW van 11% en een
jeugd-WW op weg naar 25%... Hoog tijd dus om Peter’s aanpak en zijn ideeën nog eens
onder de loep te nemen.
U weet ook dat zelfs Hollande recent
in Duitsland, Schröders aanpak prees… Zonder Peter H. maar één keer te noemen.
Maar ook zonder dit, was zijn Franse PS-partij
al zeer verbijsterd!
Velen vinden Hartz IV: een staaltje economische toverij
Was
Peter H. een wizard, een tovenaar? Immers
hij kwam op dat “knappe” plan voor de
socialist Schröder. Toen die, na vele pogingen, niet meer wist hoe Duitsland te
redden. Maar hij had (gelukkig) wel van doen met een land waarin de vakbonden
en werkgevers altijd al nauw samenwerkten. En had daarbij nog het ongelofelijke
geluk dat die beide partners echt begrepen (en ook geloofden dus) wát er in de
wereld stond te gebeuren! En zij hadden vervolgens de euvele (politieke) moed om
niet wéér eens “de kool en de geit” te sparen. Door dit alles overleefde dus de
Duitse geit.. Én hoe!
Het ongelofelijke plan Hartz
IV-plan voor Schröder c.s.
Het
plan van de groep Hartz voor Schröder c.s., werd uiteindelijk gegoten in 4
wetten en heet daarom nu nog Hartz “IV”. Ziehier die wetten:
Wet I eiste van de WW-er die een werk-aanbod
weigerde een verklaring in detail. Daarzonder werd zijn WW-uitkering
geweigerd…Wet II maakte mini-jobs mogelijk. Kleine baantjes zonder aftrek van
sociale lasten, die geen opbouw van WW en pensioenrechten gaven. Wet III was een
grondige hervorming van de Duitse arbeidsbureaus. En Wet IV drukte het WW-recht
omlaag van 26 naar 12 maanden (18 voor 55+-ers). Daarna was er nog slechts
recht op de minimumuitkering van 382 euro (voor een vrijgezel). Én: daarbij kwam
de verplichting om “ein-euro-jobs” (=1 euro/uur) te doen. Klussen dus met
maatschappelijk nut.
Dit
betekende in het “sociaal verwende” land natuurlijk een ware aardverschuiving.
Het was een echt “shockplan”, dat paste bij een echte noodsituatie. Het werd in
een klap nauwelijks nog “interessant” om “gewoon” voor een WW-uitkering te
kiezen! De basisidee was: laat niemand meer in de WW komen en zorg dat
hij/zij aan het werk blijft en dus een sociaal leven behoudt. Ook al kost
dit enorme offers van alle betrokkenen. Men weet dus dat er weer een baan komt
als men zich maar plooit/omschoolt én serieus naar werk zoekt! Iemand met drie
mini-jobs was zo sociaal gewoon beter af dan een WW-er die thuis zat...
Veel
“klein zwart werk” werd ook in een klap “gewit”, waardoor de onderontwikkelde Duitse dienstensector bijtrok en er kwam een grote economische souplesse.
Natuurlijk paste men goed op dat bedrijven niet overgingen op opsplitsing van
gewone jobs in meerdere mini-jobs..
Het verschil arm-rijk nam echter sterk
toe
Let
wel: de regering verzwaarde sommige zaken uit het plan zelfs nog: zoals het
verlagen van het sociale minimum van de voorgestelde 500 euro naar 400…
Hierdoor werd ook met een dreun een nogal grote kloof geschapen tussen “rijk en
arm” en Duitsland. Men schoot naar 16% armen maar ook naar (nú dus) 5,5% WW! Vergelijk
nu Frankrijk met 14% armen…. maar mét ook 11% ww! Die kloof kwam er overigens
ook omdat men op hetzelfde moment de belastingen verlaagde voor de rijken. Want,
zei Hartz, de investeringen moesten snel omhoog om banen te krijgen. Pas nú
gaat er, -zo belooft de nieuw te kiezen Merkel nu in Duitsland-, een
minimumsalaris komen van 7,50 euro/uur of een variant per sector...
Duitsland ging “om”, maar wel bij
een (nog) hoge groei in de wereld
Peter
zegt het nú heel duidelijk: zo’n plan heeft wel een goed mondiaal economisch klimaat nodig om te kunnen slagen. En dat
was er toen ook, om Duitsland heen. Het duurde wel tot 2006 voor de groei
terugkwam in het eigen land. In de crisis die er voor iedereen volgde, bewees
Duitsland welke grote voordelen die hervormingen gaven bij het herstel. Eén
blik op de handelsbalans is erg overtuigend… meer dan 100 miljard beter dan in
buurland Frankrijk. Een gigantisch verschil dus. Maar, er moet hiervoor óók
voor voldoende innovatie en concurrentievermogen worden gezorgd. Want vooral daar
moeten men het verschil maken met landen als Brazilië en China! In Duitsland
zijn er bijvoorbeeld 250.000 middenbedrijven die exporteren. Frankrijk heeft nog niet de helft daarvan en
dat is al vele jaren zo. Daar zit dus ook een historisch verschil!
Moeten andere landen het dus ook
zo doen?
Hartz
is daar zelf zeer voorzichtig mee; natuurlijk ook om “tactische redenen”. En omdat
hij weet dat er grote verschillen bestaan met andere landen én omdat er nu ook een
brede recessie heerst… Natuurlijk is hij ook “positief” over grote broer
Frankrijk, dat volgens hem de industrie en de know-how heeft om ook uit het dal
te kruipen…”Áls de politieke wil daartoe er ook maar breed is”, zegt hij wel fijntjes.
Daarbij dacht hij minstens aan de beroerde verhoudingen tussen werkgevers en
syndics in dat buurland.
Maar
hij zegt ook, klip en klaar: De Fransen
weten pertinent dat hun sociale model niet houdbaar is in de veranderde wereld…
En voegt er aan toe dat ook hij een
zeer sociale samenleving met veel voorzieningen ook liever zou zien. Maar die
zijn enkel met geleend geld te betalen en dat wordt duur en ook politiek-economisch
zeer gevaarlijk. De wakkere lezer, weet nu wel genoeg..
Zal een te lang aarzelend
Frankrijk, de euro doen gaan kraken?
Het
antwoord van Hartz is zeer politiek: Frankrijk zal zijn hervormingen “natuurlijk”
ook gaan aanpakken… Én, zegt hij: intussen moeten beide landen voorop gaan in
een Europese aanpak om de veel te grote jeugdwerkeloosheid te bestrijden. En
ook: er is een groot Europees programma nodig wat ook de internationale
arbeidsmobiliteit moet bevorderen. Er moet gerichte vorming komen, taalonderwijs
en aandacht voor culturele verschillen, om de jongeren te bewegen om “in andere landen te gaan werken”. De
landen waar “hun” wel jobs te vinden zijn. Dat moet worden gesteund met een
groot Europees digitaal infosysteem, voor werk-aanbod, vacatures en
mogelijkheden. Dat moet met alle huidige digitale mogelijkheden en met de “digitale
handigheid” bij jongeren echt kunnen lukken.
Zeer
pikant om dit uit de mond van een Duitse
ex-industrieel te horen. Die ook alles weet over de gigantische
vergrijzings- en ontgroeningsproblemen in Duitsland én de immigratie nu van
honderdduizenden jongeren uit Z-Europa… Berlijn komt er nu al jaarlijks 500.000
ingenieurs te kort: wat gigantisch is!
En er moeten ook “Europese opleidingstitels”
komen
Een
opleidingstitel is een (een toekomstig) recht op opleidingshulp voor jongeren.
Ze worden uitgegeven door fondsen en daarvoor staan de overheden garant. Zo’n
titel zouden, (bijvoorbeeld zegt P.H.), ouderen dan voor hun (klein)kids kunnen
kopen. Om zo opleiding en vorming van de jeugd te vergemakkelijken door het
opgepotte geld goed in te zetten. Die titels moeten dus ook een “gewoon”
financieel product worden. Dit alles om dat krediet los te krijgen voor
noodzakelijke opleidingen voor jongeren…
met ook garanties voor de banken.
Een
fraai plan dat beoogt het geld van de “rijkere” ouderen los te peuteren voor de
opleiding en vorming van de broodnodige jeugd? Ongetwijfeld… Maar men moet in
de EU overal ook overgaan op “partiële WW”, beveelt hij aan. Omdat dit bedrijven
mogelijk maakt om soepel te reageren op de grote economische veranderingen.
Een
wat verkapt betoog voor “arbeidsmarkt flexibiliteit” en “ruimere opleidings- en
vormingsmogelijkheden”. Wat overigens nu ook te horen is in alle Europese
landen.
Hartz bleef nogal stil na zijn
stuntjaren
Peter
H. bleef zeer op de achtergrond na zijn opzienbarend optreden in 2004 e.v.. Ook
weet hij dat zijn naam gemengde gevoelens oproept. Want die werd vastgekit aan
een ook nogal “omstreden” plan… Dat in Duitsland echter grote wonderen bewerkstelligde.
Mede omdat daar het in de juiste politieke verhoudingen viel én ook in de veranderde,
zeer zorgelijke, economische omstandigheden van die tijd.
Nee. Peter H. was een echte
“change agent”, een ware “veranderingskundige”
Het
verhaal is te knap en doet (te)veel denken aan : “das
Peter
H. was bij VW voorheen vooral succesvol in HRM (Human Resource Management): in de
personeelssector dus. Hij was een rasechte veranderingsdeskundige en een
agoog/agoloog van hoog niveau. Hij wist als geen ander dat: -economie een vooral
sociaal systeem is waarin “menselijk gedrag” een toprol speelt én dat
“verandering” van sociale systemen vol zitten met “trucjes” of, beter gezegd,
incentives, motivatietechnieken. En zeker ook met “wijzen op de grote
aanstormende bedreigingen” en op de overlevingsangst dus…
Daarnaast
verzamelde hij veel macro-economische en geopolitieke kennis om zich heen en
mensen met internationale industriële ervaring. Duitsland was al lang een groot
exporteur van technologisch hoogwaardige producten/diensten via een groot
aantal grote maar zeker ook vele middelgrote
exporterende bedrijven. Die zaten in wereldmarkten en zagen en voelden
wat daar gebeurde met name in die “aanstormende landen”.
Peter
H. kreeg zo een zeer “degelijke en scherpe toekomstanalyse op tafel” en kon
deze overtuigend voorleggen aan de “sociale partners en de politici”. Dus: de
analyse van de situatie “nu en straks” klopte heel goed! En was overtuigend.
“Iedereen” zag dus dezelfde “aanstormende dreiging”…
Hij
verkreeg ook het juiste inzicht in de Duitse historie, de zich afspelende
sociale “ontsporing” en hij had een feilloos gevoel voor de “typisch Duitse
waarden”. Hij wist alles van het “christelijk-calvinistische denken” en van die
“Gutbürgerliche Werten” en speelde ook daarop in.
Kortom
Hartz IV was vooral en op de eerste plaats een plan gebaseerd op een “perfecte
sociale veranderingsstrategie”. Das gute Volksempfinden werd veel eer
aangedaan: arbeidsethos, anti-verspillingsethos en die afkeer van “schulden
maken”. De herinnering aan de verschrikkingen WOII en en zeker ook “die Gehorsam”,
moeten hier zeker nog aan worden toegevoegd.. Best ook veel
“christelijk-sociale elementen” dus.
Daarbij
kon natuurlijk ook niet worden voorbij gegaan aan de “stille Duitse idee van
“eine grosze Nation te zijn”. Een land dat dus een “hoge plek in de rij der
volkeren best waardeerde”.
Dat
was de mix die Peter H. brouwde in zijn “commissie van 15 mensen uit alle
sectoren van de samenleving”. De uiterst succesvolle veranderingen en de
internationale hoogvliegerei in het VW-concern en de internationale glorie van
“die Deutsche Maschinenbau” deden zeker ook mee. Duitsland was industrieel al
lang een echt “veranderingsland” en “sterk internationaal gericht” en ook
“ervaren over de hele industriële breedte”.
Voor
dát Duitsland (dat toen in groot gevaar was) en met déze visie op zijn sterke
en zwakke kanten en met zijn niet geringe ervaring, maakten Peter H. c.s. dus al
hun “wonderplan”.
Dat
ook paste bij de stevige overlegtraditie tussen sociale partners en bij de
politieke macht van het moment (SPD/Groenen). Want “rechts” kan zo’n
ingrijpende sociale veranderingen niet gedaan krijgen: omdat de vakbonden en
hun achterban “rechts” daarbij nooit voldoende zouden kunnen vertrouwen.
Natuurlijk verloor Schröder de verkiezingen en moest hij ook uit de politiek
naar het grote bedrijfsleven en.. in het buitenland.. En gelukkig kwam er ná
hem een breed CDU/CSU kabinet (met
liberaal/groen randje), met ook een “handige moeder der natie” in de rol van
Bundeskanzlerin Merkel.
Dit was dus het hele “Duitse
geheim”!
Dit
lijkt mij “het grote geheim” van het Duitse succes. Want het verkopen van
“sterk verminderende sociale rechten” en “achteruitgang in koopkracht” en “wie
niet werkt zal ook niet eten”: dat is geen kleinigheid en vereist een nationale
topprestatie.
En
daarbij heb je een verrekt slimme coach en een verrekt handige politicus van de
juiste kleur nodig. Pikant is dat zowel Hartz en Schröder uit armere
verhoudingen stammen en dat Merkel een Oost-Duitse dominees dochter is… Maar
dit “voordeel” kan ik “wetenschappelijk”echt niet hard maken..
Overigens
wordt er nu overal veel kritischer gesproken dan eerder het geval was. Omdat er
steeds meer twijfel ontstond aan dat “bezuinigen bij een inflatie en een
terugvallende groei”.. Veel economen van naam waarschuwen nu dus ook voor nú
fors bezuinigen. Maar economen zijn geen politici in een verward Europa: want
de Duitse politici hebben niks geen zin in weer een Z-Europa dat zegt: “Straks
gaan we wel echt bezuinigen”… Daarvoor
hebben Schäubele en Merkel geen enkel begrip samen met een aardige meerderheid
in de bevolking. Dus dat gaat niks worden, er is te veel wantrouwen. En net nu
heeft ook Griekenland wéér nieuw geld nodig… En spreken vele over
“schuldenkwijtschelding” aan Z-Europa. Mogelijk gaat Berlijn daar wel overstag
ná de door de CDU/CSU gewonnen verkiezingen?
Deze
hele analyse maakte mij wel duidelijk waarom Frankrijk zo’n moeite heeft om
“zijn” veranderingsweg te vinden.
Hollande moet het dus anders voor elkaar krijgen maar ook met een soortgelijke
analyse als basis… Zou hij nu ook zoeken naar “zijn” Peter H.? Even dachten
vele dat de grote Louis Gallois het zou zijn: de ex-EADS, ex-EDF baas.. Maar
hij lijkt zijn echte clubje (nog?) niet te hebben gevonden want zijn “rapport” leeft kennelijk in stilte
voort?
Hollande
heeft nu in zijn aanpak, toch een echte ommezwaai gemaakt, lijkt het. En dat was
niet lang nadat hij ene Schröder in Duitsland openlijk had geprezen…
Nu
haalde die “Bundesmutter” haar verkiezingen eind
Deze
Duitse uitslag is van groot belang voor het EU-pad dat volgen zal. Want boven
ons aller hoofd hangt nog steeds die grote dreiging, namelijk dat de euro gaat
klappen… Het zal heel sterk af gaan hangen van wat Parijs klaar gaat maken…
Daar zagen Hollande met Moscovici al weer “herstel” maar dat wel bij nog
verdere uit de hand lopen van de staatsschulden! En dus lijkt het weer op
gefinancierde groei die weer neigt naar “uitgesmeerde financiering”. Want dat
is wat er gebeurt als de BCE straks ook veel Franse obligaties inkoopt boven op
de bijna 100 miljard aan obligaties die deze ECB nu al heeft. Onze Europese ECB
dus en niet die van een paar particuliere of buitenlandse investeerders die bij
gebrek aan wat beters, “beleggen” in obligaties in de landen van de euro. Tegen
een rente die de ECB vooralsnog laag hield en op onze gezamenlijke rekening.
Merkel
de gids voor politieke leiders in Europa (en elders) gaat nu haar derde periode
in… Wie snapt het en doet het haar na? En wie durft eerst de zelfmoordrol van
Schröder te spelen die aan dat succes vooral zal moeten gaan. Want dat is wat
het volk eigenlijk oproept in zijn nogal domme en egoïstische kijk op de
huidige wereld. De aanpak van het populisme eist eerst en vooral: politieke
“harakiristen” en martelaren
Maar,
de zon was op vele plaatsen in Europa deze
zomer een beetje aan het overdrijven, leek het. Meteorologen wezen echter ook
op de warme luchtstromingen uit het zuiden, waar de zon altijd al minder
voorzichtig was. Sommigen spreken van alweer een streek van Al-Qaida hier..
Een
enkele keer zijn nu ook wij 's avonds even blij als de
Maar:
airco, ventilatoren en een slimme strategie met ramen, deuren luiken en
zonneweringen zijn nu echt vereist. De zomer top was er weer van half juli tot
half augustus. Maar wij zijn gehard door 15 jaren wonen vóór de Mont Ventoux…
Daar is zoals u hoort te weten, Carpentras dichtbij: en dat is de stad met de
hoogste temperaturen van Frankrijk (en in Februari vaak ook 's nachts, de
laagste!). Maar toen waren we nog echt jong natuurlijk en daarom zijn we nu
extra-blij met die 3 à 5 graden minder in Marseille bij de grote plas. Na bijna
18 jaren in de mediterrane zon weten we een beetje
Marseille
was zelf ook even op vakantie, de stad was even bijna zuiver toeristisch. Ons
restte hier enkel het horecapersoneel en zij die poetsen, opruimen en hulp
verlenen. Er is was ook veel minder
verkeer en een stille vroege ochtend. Maar levendige terrassen tot laat op de
avond, die bleven.
Ook
MP2013 ging even twee tandjes lager draaien… Na een echt miljoenenrecord aan
bezoekers! Het kon ook niet zonder wat rust op dat super tempo doorgaan. Natuurlijk
bleef alles maar wat mooi en interessant en was (en is) er natuurlijk volop te
doen voor U!
Dus
heeft u behoefte aan “Cultuur à la Marseillaise”, stap dan in de “TGV Culture”,
stap op Saint Charles over in de bus waarop staat “Transporteur de culture”
(echt waar!) en kom naar de “capitale culturelle”.
In
afwachting van uw komst wensen we u veel mooi weertje toe, waar u ook maar bent!
28 september 2013
Geen opmerkingen:
Een reactie posten