EEN NIET- ALLEDAAGS “ALLEDAAGS UIT MARSEILLE EN DE MIDI..”

Zaterdagavond 12 januari 2013: Op naar de Vieux Port pour faire la fête!

Op zaterdagavond 12 januari (opening Marseille Culturele Hoofdstad van Europa 2013) stappen we met wat prettige spanning, de deur uit. We willen op het station Saint Charles, naast onze voordeur, in de metro naar de Vieux Port stappen. In de grote hal van het station zien we de eerste symptomen van het grote openingsfeest al: een enorme mensenmassa beweegt zich wat taai, door de immense hal. Op het metroperron zijn het bijna Japanse toestanden, maar we komen er toch in… En in het metrostation Vieux Port moeten we schuifelend voort en de trap op, tot we de werkelijk enorme mensenmassa in de nieuwe Vieux Port zien..  Later horen we dat er bijna 400.000 mensen die avond op stap gingen. Een enorm succes, dat nu ook groots in de kranten wordt gevierd… De New York Times zet Marseille al op plek 2 als bestemming voor 2013; ná Rio de Janeiro…

Le clameur, façon marseillais. 

We kwamen terecht in een enorme mensenmassa op de splinternieuwe twee hectaren van de Vieux Port, dat nu Place de la Fraternité heet. Dat was een profetische naamgeving blijkt die avond. Het is even voor 19.00 uur en allen staan te wachten op “le clameur”:  het geplande grootse openingslawaai dat liefst 5 minuten moet duren… Waarna in de stad het licht een halve minuut uitgaat en dan … weer aan…

Het wordt 19.00 uur: wie begint? De kerkklokken? De scheepshoorns? De autoclaxons (het centrum is al vier uur autovrij)? En dan begint er gewoon een Marseillaan te brullen en iedereen sluit aan; hij vertrouwde het niet meer! Als bij toverslag ontploft vuurwerk op het Fort Saint Nicolas… En dan volgt een werkelijk oorverdovend lawaai: zo was het bedoeld en het lukt dus toch! We schreeuwen allen de longen uit ons lijf… Tot het licht uitgaat en het even stil wordt… Dan weer nieuw vuurwerk, en weer licht aan, maar nu baadt Notre Dame de la Garde op de hoge heuvel in fel blauw licht met laserstralen er omheen. Het Fort Saint Nicolas lijkt in brand te staan en op het water begint een kleurige dans van waterstralen in alle richtingen.. La fête est partie! De blijdschap is echt voelbaar en enorm: het is dus gelukt! Alle pessimisten en sceptici gaan nu voor schut: Marseille dat enorm werkte aan dit evenement geeft zichzelf nu terecht een pluim. De psychologische betekenis hiervan moet je niet onderschatten; dat blijkt de hele avond en nacht en ook de zondag daarna. We hebben de hele avond windstilte (zeer zeldzaam) en ook een prima temperatuur. Kortom “Allumez le feu” dus!
 

La ville en grande fête.

We zijn nu met z’n zessen en worstelen ons, vredig maar resoluut, door de menigte door de Vieux Port , over de Quai du Port richting Fort Saint Jean aan de havenmond. We willen nu zien hoe het geheel van splinternieuwe gebouwen in de oude buurt van de Kathedraal en het Fort er bij nachtverlichting uit zien… Het nieuwe museum MUCEM met zijn buurman het fraaie conferentiecentrum Villa Mediterrannée ’’ (beide omspoeld door de Mare Nostrum sinds enkele dagen!), het nieuwe museum  Regard de Provençe, de splinternieuwe Boulevard du Littoral en de oude havenhal J1 staan nu letterlijk in een “nieuw licht”…

En ik verzeker u , we worden niet teleurgesteld! Zie de foto’s hierbij voor een eerste indruk; c’est vraiment eblouissant!  We weten ook:  morgen mogen we er ín… voor het eerst!  We kijken met duizenden anderen, bijna eerbiedig, naar dit werkelijk adembenemende schouwspel. Het succes is nu niet-ontkenbaar en overduidelijk: de breinen er achter en zeker ook de architecten (Rudy Ciotti uit onze stad ontwierp het MUCEM 20 jaar geleden!), moeten nu toch wel zeer geroerd zijn. Zie de foto’s; woorden verliezen het van de beelden.. Ons gezelschap is echt onder de indruk en om ons heen mengen we ons in enthousiaste gesprekken. De menigte is opgetogen en in grote bewondering voor wat hier is verricht.

Ik ben nu ruim twee jaar dagelijks op deze chantiers met mijn fietsje geweest en zag de worsteling… en de eindsprint van de laatste weken. . en dagen, uren. Ik ken uit eigen ervaring de spanning van grote projecten die jaren duren, en weet een pietsie wat zich hier dagelijks afspeelde. Dit is geen echt geen kleinigheid ook niet wat die honderden miljoenen aan budget betreft.

Rondgang langs de feesten in de stad

We gaan via de nieuwe Boulevard du Littoral, langs de Grand Major (Kathedraal) door Le Panier (de geboortegrond van deze stad 2600 jaar geleden).  De symboliek hier is echt indrukwekkend  voor iemand met wat historisch en ook actualiteits-besef.  Tegenover de christelijke Grand Major en ver  over het water van de Mare Nostrum, staan de moskeeën van de islam in Afrika.  Zoals die prachtige van Casablanca. En het nieuwe museum (MUCEM geheten) is er nu net om te verhalen over “alle beschavingen rond de Middellandse Zee” die de input waren voor het oude Massilia… Het MUCEM zal in juni vol staan met alles wat daarvan kan getuigen en morgen gaan we kijken in de immense havenhal J1 genaamd. Daar is nu (omdat het MUCEM nog niet intern klaar is) een indrukwekkende tentoonstelling ,- opgebouwd in zeecontainers!-, over de regionale historie tot op vandaag te beleven. We luisterden daar al, staande voor een tiental filmschermen, naar huidige bewoners van Beiroet, Istanboel etc. en zagen historisch materiaal van oude steden als Thyrrus, Phocea, Carthago, Troje etc. En we beseften zo dat  er  tegelijk véél en ook zo wéinig is veranderd. Want op hetzelfde moment schoten Franse jets op islamisten in Mali en stierven er al weer honderden…. Hier kan een Wilders echt veel leren, ook over “zijn” wortels. Daarna zou hij ook, en  een stuk wijzer,  naar Den Haag terug komen…. Om het ook zijn PVV, haar achterban en (binnenkort) ook aan zijn Australische publiek te vertellen.  

De kathedraal, de Grand Major, blijkt te vol te zijn, er mag enkel nog iemand in als er ook iemand uit komt. Er is hier nu een concert met 10 koren en orkest en deze grote kerk bevat meer dan duizend mensen. Het speciaal gecomponeerde stuk heet Aoïde en dat verhaalt over de historie van onze stad en zijn regio… Ik zag enkele “oefenvoorstellingen”; het klonk veelbelovend.

Op nu naar de koffie “plus”, want de emoties moeten even verwerkt worden. We vinden onze versnapering bij La Place de Lenche in de Panier:  het werd vin chaud met panini’s..  Et ça nous remonte pas mal.

Op naar het feestende centrum van Marseille.

We gaan vervolgens naar het centrum: naar de kruising van Belsunce en Canebiére, waar we La Parade des Lumières willen zien langs trekken. Die zit vol met symboliek:  het zijn diverse wagens waarop en waaraan technisch is gebouwd en gesleuteld, om ze te veranderen in mysterieuze en gigantische, bewegende en spetterende machines, waartussen mensen bewegen…  Ze zijn gemaakt door de scholen in Noord-Marseille: de armste jeugd van deze stad (dus ook veel Afrikaanse inwoners). Hun kwam de eer toe om op het plein voor een groot winkelcentrum deze parade te starten op weg door de noordelijke wijken, hun wijken. Het was dus de start van het feest! Petje af voor dit gemeentebestuur. Ç’est genial, zegt men dan hier! Ook wij zagen nu het oorverdovende en wervelende schouwspel en het grote enthousiasme over het deel van de parade dat door het stadscentrum trok. Zie de videofilmpjes en overtuig u zelf…      

Ons groepje is best onder de indruk en beseft goed wat we eigenlijk zagen en belééfden : dit is typisch voor deze, onze stad!

Opgewarmd lopen we verder en komen een trommelende band tegen die zeer goed zijn ingespeeld. We schuifelen naar de Vieux Port terug  maar worden door de politie tegengehouden: de Place Etienne d’Orves is zo vol, dat wij het circus aan kabels, op 50 meter hoogte, nu niet kunnen zien. De hoge gebouwen maken het onmogelijk echt veel te zien.  We zien slechts enkele glimpjes van door de lucht suizende witte figuren. En even wat hoog in de lucht zwevende engelachtige, die de mensen bedelven onder duizenden witte veren. Een foto maken is onmogelijk, helaas: te veel muren en te veel tegenlicht. We zagen ze alle vliegen in de krant op zondag. 

Een bezoekje aan de balletdansers van het Marseillaanse Nationale Ballet en een flamenco groep bleek ook niet haalbaar vanwege enorm veel mensen op de pleinen.

We namen, best wat vermoeid maar zeer voldaan, afscheid van elkaar en gingen op zoek naar onze bedjes, na deze uren vol genot. En in afwachting van wat de zondag ons zou gaan brengen.

Terug bij  Saint Charles vallen er enkele regendruppels… Het is een teken dat de goden met ons zijn: en ook allemaal dus. Van Jahweh via Allah tot de God der christenen; want we hebben die hier allemaal, zoals u mogelijk weet. In het MUCEM en de Villa Mediterrannée vertelt men u daar de komende jaren nog veel meer over. Wat zullen ze in de nieuwe islamafdeling van het Louvre in Parijs daar jaloers op ons gaan worden. Immers wij staan met anderhalve voet echt in die historie zo ver van Parijs…

  

Zondag 13 januari: op naar de musea en de eerste actie MP2013

Het regent en dat is hier niet gewoon en we gaan nu met paraplu op weg voor het “binnenwerk”. We nemen de nieuwe buslijn die van voor onze deur loopt via de Boulevard du Littoral naar de Vieux Port en vervolgens naar Le Pharo. Deze lijn 82S toont u in een run alle laatste moois van deze stad, of u nou aanvloog, de TGV nam of de autoroute A7. Een echte aanrader!

Dan zien we het nog “lege” MUCEM en zijn panorama’s

Aangekomen bij het MUCEM zien we al drommen mensen voor de deuren wachten en gelukkig gaan ze al een half uur vroeger open. We stromen binnen in een werkelijk wondere wereld vooral omdat je vanuit de enorme nog lege zalen, door het glas langs de “betonnen bomen” en dwars door “de wanden van zeewier” naar buiten kijkt naar de Mare Nostrum, Fort Saint Jean, de Tour du Roi René, de Grand Major, het regionale museum Regard de Provence en… naar de directe buurman:  de splendide Villa Mediterrannée, het nieuwe conferentiecentrum omspoeld door de zee. Na de tocht binnen gaan we naar buiten via de hangende trappen tussen het gevelglas en de “zeewierwand” naar boven op het dak… We zien een panorama wat je meteen overtuigt: dit gaat een beroemdheid van Marseille worden. Het is mogelijk “hoger” dan het toeristische niveau van Notre Dame de la Garde en de Calanques! Zie de foto’s… en kijk of u het met me eens kunt zijn!

Uiteraard liepen we ook over de lange verbindingsbrug, hoog in de lucht,  tussen Fort St. Jean en het MUCEM-dak en zagen de Italiaanse tuin in aanleg. Nog zo’n brug loopt er van deze tuin naar de stad en tot voor de deur van de Saint Laurentkerk, een oude romaanse Kerk uit de vroegchristelijke tijden net zoals de Saint Victor. Ja, die Marseillanen waren christelijker dan wij in het noorden in die dagen..

Het zicht op de nog niet opengestelde Villa Mediterranée (het conferentiecentrum) vanuit het MUCEM en de tuin van Saint Jean is zeer bijzonder net als het overige zicht op de omgeving: de Grand Major, de Boulevard du Littorral, de hoge Tour CMA-CMG, de hangar J1 en de rade van Marseille en de grote ferries en cruiseboten. Zie de beelden..

 Een hapje en dan hup naar J1 (het artistieke werkhuis  van MP2013)
 We verorberen een broodje met koffie en zien de wachtrij voor het J1 bezoek aangroeien. Dus moeten we snel handelen: er is een enorme belangstelling, ondanks de regen! We klimmen naar de hoogste etage van deze vroegere vertrekhal voor de ferries naar de Maghreb en Corsica. En zien de hal en een groot restaurant: wat al klandizie heeft op deze eerste dag. Dan gaan we onze weg door de ateliers waar iedereen creatief kan zijn onder deskundige leiding. Met foto’s en film en grafiek maken, met tentoonstellingen bezoeken of een dependance van de bekende bibliotheek L’Alcazar.
Voor volwassenen en kinderen..  Natuurlijk is hier ook een kindercrèche.  We kijken fototentoonstellingen en films en gaan dan naar de net geopende expositie “ Des grandes cités de hier aux hommes d’aujourd’hui” ( Over de grote steden van gisteren, naar de mensen van nu). Alles is geplaatst in of op zeecontainers, want hier was ooit de oude industriehaven… Eerbied voor het recente verleden, maar dan wel in een modern containerjasje! Deze tentoonstelling die de steden van voor J.C. en nu laat zien met kaarten, tekeningen, kleding en voorwerpen en teksten en foto’s. En die ook op projectieschermen huidige inwoners aan het woord laat over belangrijke en nu (weer) vaak controversiële onderwerpen. Wie onze westerse cultuur echt wil begrijpen: met zijn joods-christelijke-islamitische wortels, kan hier enorm veel leren. Over gisteren (vanaf 4000 vóór J.C.)  tot op vandaag... Daarna zult u ook volledig begrijpen, waarom ik bij “onze wortels” ook “de islamitische” noemde. Zie het onderdeel Al-Andaluz in deze tentoonstelling. 

Zie ook hier de foto’s voor indrukken over gebouw , activiteiten en panorama’s… Helaas belemmerde de reuze-veerboot uit Tunesië even het zicht op MUCEM en Villa Mediterrannée. Straks wordt hier ook een giga-foto-album gemaakt door iedereen die daaraan wil meedoen… De democratisering van “cultuur” straat hier hoog in het vaandel. Zie ook het programma op www.MP2013.fr .

Op naar LA FRICHE in de wijk Belle de Mai.

Hier werden tot voor 25 jaren sigaren gemaakt en dat meer dan 100 jaar: de SEITA was de (staats)onderneming die dat deed. Toen stopte alles en de gebouwen werden verlaten en werden met de dag slechter… De stad besloot, 10 jaar geleden,  om deze “friche” (betekent; “braakliggend, verlaten land”) tot een filmcentrum en een cultureel centrum te maken. “La Friche” dat we nu bezoeken is dus het moderne, wilde, wat anarchistische culturele centrum. Waar de wereld van overmorgen wordt bedacht en die van nu zware kritiek ondervindt…

Wel 100 verschillende activiteiten/groepen/zalen/kunstateliers en dienstenruimtes zijn er in dit gigantische complex. Vanwege 2013 is er een fraaie nieuwe tentoonstellingshal bij gekomen boven op het dak gebouwd…  En, het dak van wel 80 bij 80 meters is een mega-terras geworden met een fabuleus uitzicht over de stad en zelfs op de zee… U staat hier op de vierde etage.. en dit is La Tour de la Friche. Men spreekt van “toren” omdat het “de anti-toren” moet zijn, voor de 115 meter hoge CMA-CMG toren (dat is de 2^e grootste reder ter wereld), die van hier goed te zien is.

Het “Campement” is hier de naam voor het grote restaurant, Le bec en air, La replique, Intermezzo, Cola production etc. (tientallen namen) zijn hier ook te ontdekken zaken. Zie de foto’s van enkele ateliers, de bibliotheek, tentoonstellingszalen etc…

Hoort u veel geraas dan schiet er óf een trein voorbij óf u bent dicht bij een concert, een manifestatie, een van de theaters, een studio of een Petirama (whatever that may be..).  Natuurlijk is er ook een crèche, een skatebaan, een cabaret en de Villa 2013 (maar dan heel anders).

Wilt u “morgen” een beetje beter begrijpen , dan oefen hier in La Friche vandaag al een beetje. Op een folder staat: “La Friche: la fabrique artistique, un lieu de vie et de culture de Marseille”.

Het einde van twee dolle dagen vol moois.

Het is 17.00 uur als we La Friche verlaten, te voet. We wonen maar tien minuutjes verder. We zijn moe en nogal onder de indruk. Hier komen visies en vele jaren van hard werken tot leven en tot hun recht. Het openingsweekend is voorbij: een eclatant succes. De kranten, zelfs die uit Parijs, staan bol van de complimenten. Radio en TV idem… 

Nu is de beurt aan u: we verwachten dit jaar 10 miljoen bezoekers: twee miljoen meer dan “normaal”. Want we hadden al 1 miljoen cruisegasten en 2 miljoen ferrie-reizigers… De TGV stopt in ons centrum, het vliegveld is op 15 minuten per snelbus…  en de A7 komt tot in de stad. En metro, tramway, bussen en boten zijn er ook voor U. En hotelkamers werden nerveus nog bijgebouwd… Want u moet toch ook even slapen?

Wees dus niet bang voor de bereikbaarheid van al de hierboven genoemde plekken. Er is nog veel meer moois in deze bruisende stad, die zich dapper verweert tegen weer een crisis…

Er zijn ook speciale bus- en tramverbindingen met adembenemend fraaie routes. We hebben ook de zeer fraaie tram, twee bootverbindingen (één naar de stranden en één naar het Mucem!), enkele toeristentreintjes, ook (huur)fietsen, elektrische auto’s, een veerpont over de Vieux Port en zelfs een elektrische bus die om de haven rijdt… Meer kunnen we u niet bieden…

Dus “au revoir à Marseille” en als u ook wat afval ergens zou zien: dat komt door de mistral. Dat is de tol voor 2800 uur zon per jaar; hij blaast de wolken ver weg…

Een mens kan niet alles hebben , nietwaar?

Leon, januari 2013