VECHTEN OP LEVEN EN DOOD: ERFLATERS EN ERFGENAMEN.

Iedereen kent wel een apart verhaal over “erfenissen”, dichtbij of buiten de eigen kring. En wie zich interesseert voor “de spelonken van de menselijke geest” kan daar vaak zijn hart echt ophalen! Het vertrek van een “geliefde” blijkt nogal eens oude ressentimenten op te roepen en ook “het vereffenen van oude rekeningen”. Soms zelfs al vóór de overledene is gecremeerd of begraven… Maar ook wel eens vele jaren na zijn verscheiden.

Als de diepste sentimenten worden beroerd, dan zijn de grote drama’s met schok-kende scènes niet uit te sluiten. Hoe groter de erfenis, -in waarde óf in roem-, hoe gemener het gevecht kan worden.
En let wel: deze perikelen zijn niet beperkt tot een enkele “rang of stand”. Niet zelden is het gevecht ook van nogal  bedenkelijk niveau. Het vernislaagje dat “beschaving” heet blijkt flinter-dunnetjes…   

Een bloemlezing uit de eigen erva-
ringen

De leukste nalatenschap, was die van mijn schoonvader. Hij ging vaak met de familieleden op kroegentocht en iedereen had daaraan zeer plezierige herinneringen. Hoe verrast en ontroerd waren wij, toen we na zijn verscheiden een glaasje pakten in de vertrouwde kroeg. Waar de overledene veel had gekaart en genoten. Toen we bij vertrek wilden afrekenen zei de kroegbaas, -die ons ook goed kende-, dat er niet hoefde te worden betaald. Schoonpapa had een klein tegoed achtergelaten. En: deze  kroegbaas was een echte man van eer. Een bijzonder idee voor erflaters, die nog wat echte post-vitale originaliteit zoeken!

Als jeugdige woonde ik de begrafenis van de vader van een schoolvriend bij. Ik had de overledene goed gekend ook tijdens zijn lange ziekbed. De kennismaking met andere uit deze grote, vermogende familie, werd voor mij de eerste confrontatie met torenhoge emoties ná iemands dood.

Ondanks het snelle ingrijpen van een priester-familielid, -die zelfs een handgemeen moest voor-komen-, vertrokken diver-se familieleden. Zeer verstoord, en nog vóór de overledene zijn laatste rustplaats vond. Alles kwam door hernieuwde onenigheid, en het ging weer over geld en goed. Deze mix van diepe droefheid en ontzetting, -vooral ook voor mijn vriend-, werd voor ons beide een belangrijke levenservaring.

 
Een franse vriendin verzorgde haar zieke moeder tot de laatste snik. Ook al waren de onderlinge verhoudin-gen niet echt “terrible” geweest. Na de nogal merk-waardige begrafenis in het kleine dorpje, begon ze het ouderlijke huis op te ruimen en gereed te maken voor de verkoop. Tot de notaris uit de familie haar moest vertellen, dat niet zij de erfgename van het huis

was: maar een verre neef, die ze nauwelijks kende. Het werd de schok van haar leven en zeker niet alleen vanwege het financiële aspect! Wij kregen dit niet op rij:  deze goed verzorgde begrafe-nis en dat wrede vervolg.

Twee keren hoorde ik  verhalen van doden, die lang na hun begrafenis werden opgegraven en naar een ander graf werden verplaatst. Op basis van een rechterlijke uitspraak en na jarenlange juridische strijd in de familie. De doden gingen alsnog van het ene naar het andere familiegraf. Een laatste genoegdoening, werd zo nog zelfs over de grafplek heen uitgevochten. Dat zij rustten in vrede!

Vroegere familie, -die ook een duitse tak had-, ontving bericht van het overlijden van een verre oom. Hij was een ijverige, ongehuwde man, met een eigen bedrijfje. En had steeds een “vermogende indruk” gemaakt. De duitse notaris kreeg desgevraagd te horen, dat men ook in Nederland best in de erfenis was geïnteresseerd. Bij voorlezing van het testament, nà de reis naar Oldenburg, bleek tot ieders grote schrik, dat de oom alleen veel schulden naliet… De familie moest dus jarenlang daaraan af betalen... Men had nooit gehoord van het fraaie begrip ”benificiair erven”. Of was het een foutje van de notaris?

Diepgaande meningsverschillen, -die nooit eerder goed werden vereffend-, kunnen de verhoudingen in een hele generatie, en zelfs tot lang na de dood van iemand, diepgaand verstoren. Onbegrijpelijk voor de jongeren in de familie, maar desondanks toch niet overbrugbaar door de betrokken volwassenen. Het blijft daarna niet zelden een ingrijpend geheel van verstoorde verhoudingen. Dat pas eindigt met de dood van de allerlaatste direct betrokkene.

Sommige verhalen worden publiekelijk bekend, omdat ze bij een beroemde persoon hoorden. Sommige kregen zelfs nationale betekenis… Dat gebeurde in families van grote kunstenaars met veel nagelaten werk en in de geslachten van beroemde politieke figuren.                

In Frankrijk stierf een dame na haar 110^e verjaardag. Ze overleefde ruim de notaris die haar woning “in viager” had genomen. Dus hij kocht, toen ze 70 was haar huis, liet haar het levenslange woonrecht en betaalde haar maandelijks daarvoor een pensioen. De notaris overleed zelf 25 jaren vóór deze dame uit Arles. Dus zijn erfgenamen betaalden daardoor vele jaren ook nog haar pensioen. En verkregen at the end de intussen totaal uitgeleefde woning.. Een zeer slecht gelopen gokje op iemands leven! Maar er zijn nog mooiere verhalen..

Het laatste hemd van Napoleon Bonaparte

 

 

 Napoleon werd de tweede keer goed opgeborgen op het eiland Sint Helena, waar hij op 5 mei 1821 stierf. Daarbij was ook ene Achilles Archambault aanwezig, een arme wees uit Parijs, die de paarden van de ex-keizer verzorgde. Hij hield ook het hoofd van de overleden keizer vast bij het maken van diens dodenmasker; nadat hij hem ook had zien sterven.

 U kunt hem zien op diverse schilderijen die de stervende Napoleon uitbeelden. Hij erft van hem een kleiner bedrag, dat hem echter wel in staat stelt een huisje te kopen in Val-d’Oise. Ook kreeg hij een wandelstok, een lok van de keizer, handschoenen en ook nog een hemd van dik katoen… Dat had, zei hij, Napoleon aan tijdens zijn doodsstrijd.

Die Achilles huwde met ene Marie Marandat en die erfde van hem dat hemd na zijn dood. Zij huwde daarna met ene Montecatini op Corsica, waardoor dat hemd terecht kwam in het dorpje Urtaca ten zuiden van Bastia. Zo ging dit hemd via overerving over het mooie eiland.  En kwam zo terecht bij de (ook) beroemde familie Colonna. Nou ja, eerder berucht, omdat een van hen ooit de prefect dood schoot en nu nog daarvoor in het gevang zit… Onschuldig natuurlijk. Maar met ene Anonciade Martinelli van 84 jaren, -ook erfgename uit deze familie-, begon het echt grote schandaal in 2013. Toen zij via een advocaat vroeg aan ene Osenat, -dé echte Napoleon-expert te Parijs-, even bij haar langs te komen. Zij toonde hem de geërfde schatten en biedt dat hemd te koop aan voor een veiling in Fontainebleau. De vakpers wordt gewaarschuwd, er wordt een peperdure catalogus gedrukt en alles lijkt voorspoedig te gaan lopen…

Tot de avond voor de veiling. Orsenat krijgt dan een telefoontje van advocate Agnes Fichot, die namens andere corsicaanse familieleden optreedt. De neven en nichten van de Colonna’s dus.. Die er natuurlijk mooi buiten waren gehouden. Orsenat vraagt en krijgt een mail met alle erfgenamen van de tak Colonna en belt dan meteen de advocate van Anonciade. Maar die weigert pertinent de veiling uit te stellen.. Helaas: advocate Fichot doet de veiling via justitie verbieden, een rechter tekent daartoe de papieren. Alle belanghebbende vernemen dat pas tijdens de veiling, waaronder vele rijke russen: een echt nieuw Waterloo dus… 

Orsenat gaat dan natuurlijk ook in procedure en eist van de Colonna’s nog vele andere bewijsstukken. En daarbij laat hij het niet. Hij ontdekt namelijk ook het bestaan van ene Catherina Colonna, staatssecretaris voor Europese Zaken onder premier de Villepin. Zij zou ervoor gezorgd hebben dat het betwiste hemd na beslaglegging in Chateau Fontainebleau werd opgeborgen. Zo werd de historie dus extra pikant!

Dus zaaien de Colonna’s nu twijfel over de geestesgesteldheid van de oude Martelli, de erfgename. Zij zou mogelijk zelfs zijn uitgebuit door die andere familieleden!

En zo wordt het stamboom tegen stamboom dus, en experts tegen contra-experts… En ook testamenten contra testamenten.. en procedure contra procedure. Maar gelukkig rust Napoleon Bonaparte intussen stil in het Pantheon, terwijl een hem vreemde familie vecht over zijn laatste hemd.

Zorg voor een duidelijke nalaten-schap

Wilt u dit soort onverkwikkelijke zaken na uw verscheiden absoluut voorkomen, dan is als eerste een duidelijk en rechtvaardig testament aan te raden. Helaas kan daarover altijd verschillend worden geoordeeld. Niet noodzakelijkerwijze door uw directe familieleden, maar ook vaak wel door “de aangetrouwde”. Die er vaker wat anders, wat afstandelijker, bij staan.

Wilt u onder geen enkel beding gedonder na uw dood, dan is niéts achterlaten aan financiële waarden, zeker een puike oplossing. Zorg dan dat er, -bijvoorbeeld via schenkingen-, niets importants meer van u over blijft, als uzelf (en uw directe nabestaande) het tijdelijke leven verlaat. Door dus alles te verschenken of “op te maken” tijdens uw leven. Bij pensioenen is dat eenvoudig en wettelijk geregeld: het pensioen stopt bij overlijden of verandert in een nabestaandenpensioen. Alles volgens de wettelijke regels.

Met bezit ligt dat vaak lastiger: want wilt u toch wat bewaren voor een langere oude dag boven op uw pensioen, dan kan dat er dus nog zijn, als u (plotseling) sterft. Immers: die aangekondigde ontwikkeling naar “de participatiemaatschappij”, zowel in Nederland als in Engeland, kan best nog voor financiële verrassingen gaan zorgen. Voor u de eeuwige jachtvelden bezoeken gaat…

Wel dan is die erfenis niet “aan de waarneming te onttrekken” en kan er dus ook gedonder van komen. Zeker bij onroerende goederen, maar ook bij “ volumineus roerend goed”. Ai! 

Dat kunt u voorkomen door “al dat goed te verkopen” tijdens uw leven in ruil voor een pensioen(tje) tot de dood. In Frankrijk kan dat heel fraai via de bekende “viager” in het geval u huis en of grond bezit.

O ja, woont u in Frankrijk en heeft u daar onroerend bezit én heeft u ook kids uit een eerder huwelijk (die heten hier –du premier lit-), pas dan even extra op. Met het sterk afwijkende franse erfrecht: waar het bloedverband nu nog voorgaat op het huwelijkse verband. Weet dan ook dat er “europees breed” bijna is geregeld dat u kunt kiezen welk erfrecht u wilt laten toepassen ná uw verscheiden. Dat moet u natuurlijk wel hardop zeggen op de juiste plek!

Veel meer kunstjes bestaan er niet, als je een eenvoudige erflater, zonder hoogdravende trucs bent. Want niemand kent het moment waarop IJzeren Hein verschijnen zal.

Dus geef wat u dierbaar is, al tevóren aan goede vrienden, die er de waarde van kennen. Ik denk aan boeken, muziek, kunst en andere mooie of zeldzame dingen. Die nogal eens enkel een kenner echt plezieren kunnen… Sommigen doen dat zelfs, door die al weg te schenken tijdens het leven, maar ze dan “terug te lenen” tot de laatste snik. Natuurlijk is dan een duidelijk “lijstje van geleende voorwerpen”, best handig. Om elk misverstand of geraas rond uw doodsbed te voorkomen.

Uiteraard is het allerbelangrijkste, dat u na uw verscheiden een goede herinnering achterlaat: dat wil natuurlijk iedereen. Waarbij het van geen enkel belang is, dat het soms wat jaartjes kan duren voor een nabestaande ontdekt wat u voor hem of haar ongemerkt toch hebt betekend. Of hem/haar toch “meegaf”.

Zorg dus dat men in uw familie blijft zeggen: “Van de doden niets dan goeds”. Het blijft een fraaie filosofie. Maar dat kunnen aardse wezens helaas niet echt waterdicht regelen vóór hun verscheiden. Dus denk even na voor ook u in de krant of op TV komt. Zeker als u toevallig ook publicitair attractief  bent.   
   

Maar,

nu nog even wat nieuws over onze herkomst en onze fossielen. Waarvan de oudste liggen in het Afrikaanse land, waar de zon ook een bekende toeschouwer is..
Na eerste vondsten in Ethiopië bleek dat Zuid-Afrika nog veel spannender was!

Begin vorige eeuw werden er bij mijnen vele opmerkelijke fossielen gevonden en die werden, door alerte archeologen driftig verzameld en in dozen opgeborgen. Pas veel later, ná de moeilijke tijden van de “apartheid”, waardoor van alles stil ligt in Zuid-Afrika-, blijkt in 1997 in die voorraad botten, een zeer aparte ontdekking te zijn verborgen. Ene Clarke opent, min of meer toevallig, een doos en ziet in een paar minuten, dat hij een “mensachtige linkervoet” heeft gevonden. Koortsachtig verder zoekend, verschijnt er nog veel meer. Zo kan hij in 1995 publiceren over “Little Foot”, in de revue Science. Clarke heeft intussen twee helpers aan het werk gezet op de plek waar ooit de voetbotten werden gevonden. Zij ontdekken daar een groot deel van het héle skelet van deze Little Foot. 

Deze ontdekking ontsteelt niet weinig van de roem, verbonden aan het door Coppens gevonden skelet van de beroemd geworden “Lucy”, in Ethiopië in 1974… Want nu ontbrandt er een strijd los over “welke botresten de oudste zijn”. Na vele tegenstrijdige metingen en nieuwere methoden, komt vast te staan dat Little Foot’s resten minstens 3 miljoen jaar oud zijn. Lucy wordt zo onttroond, waardoor nu Zuid-Afrika (en niet Ethiopië waar Lucy werd gevonden) “de wieg van de mensheid” wordt. Ook erkend door Unesco…

Little Foot is “zo compleet”, omdat hij in een gat van 20 meter diep viel. En daar beneden stierf, net vóór of omdát er een tijger aan hem peuzelde. Waarvoor hij, -de jager-, zeer waarschijnlijk op de vlucht was..  Nu is Little Foot zeker de oudste die ooit is gevonden, uit de lijn die “ Australopithecus africanus” werd gedoopt.

Zo doen wij mensen dat: we verkennen nu de ruimte en raken totaal verrukt van wat daarbij wordt gevonden. En denken intussen daar ook “ander leven” te vinden! Dit alles, na ook al jarenlang zoeken naar onze herkomst, via fossielen. Deze mens is super-nieuwsgierig naar waarvan hij afstamt. En wil ook “zijn huidige soortgenoten in het heelal” vinden.

Van Little Foot zal nog veel meer bekend worden, omdat hij zo compleet is gevonden. Met zijn perfecte schedel: die ook veel zal prijsgeven over zijn intelligentie… En dus ook over zijn gedrags-ontwikkeling, onze eigen evolutie dus.

Ach, wij bestaan zoals we er nu uit zien pas “200.000 jaren”. Echt niets vergeleken met de leeftijd van 3,5 miljoen jaren van Little Foot. Stel je de verbijstering voor, als zou blijken, dat die wezens die we ooit in het heelal vinden, meer lijken op Little Foot, dan op ons?

Maar pas op: er zijn nog vele dozen met botfossielen die werden gevonden in Blauawbankspruit en elders, die nog nooit zijn onderzocht..

Dus zoek de zon op en besef dat wij alle niet meer zijn dan een rimpel in de tijd… en ook dat het zoeken naar onze wortels en het verkennen ons heelal, nog vele verrassingen garandeert!  

Dus waar u ook gaat filosoferen, we wensen u daar veel zonnewarmte toe.     

Leon de Marseille, 7 juni 2014.