MONDIAAL GEZIEN GAAT HET.... PICO BELLO!

“Een mens kan niet enkel voor het plezier leven. Niets veroudert zo snel als het geluk”, zei Oscar Wilde. Wij lezen en horen dagelijks enkel nog crisisnieuws. De media, het journaille, -en ook wijzelf natuurlijk-, vernauwen onze blik naar “de eigen contreien”.

De economen zijn veel aan het woord en meten allerlei cijfers, die meestal een neerwaartse tendens laten zien. Maar die cijfers meten nauwelijks iets van de ook bestaande gevoelens van “(on)geluk en (on)tevredenheid”. En zijn dus eenzijdig en geven ook een versmald beeld.

Maar wat het meest opvalt is, dat het iedereen lijkt te ontgaan hoe goed het gaat in het grootste deel van de wereld. Veel beter gaat dan ooit tevoren! Kennelijk past dit uitstekende nieuws, niet in de mood en de beleving van het westen met zijn zware troebelen…

Daarom is nu een blog over “(on)geluk, een goed of beroerd leven”, maar dan wel met de blik op de hele wereld, zeker interessant. Want een modern mens moet toch, -in deze tijd van mondialisering en internet-, destemeer cosmopoliet zijn en ook een echte solidaire wereldburger? En mogelijk voorkomt het ook dat we gaan denken dat de Prozac de oplossing brengt…

Gelukkig zijn is niet levensdoel, maar enkel levenswijze!

Het gaat goed met ons, als we maar gelukkig zijn. Zo denken vele, en daarom jagen ze wanhopig op dat geluk. Maar andere beweren: “Geluk dient om ons de kracht te geven voor het dragen van ongeluk”. Om het onvermijdelijke, -dat af en toe komt-, het hoofd te kunnen bieden. “Gelukkig zijn” is dus: “Ondanks alles toch van het leven met al zijn tekorten, kunnen houden. In het besef dat het ongeluk op elk moment kán aankloppen.

Geluk is dus niét iets waar we achteraan moeten rennen, maar dat we af en toe nodig hebben om te kunnen leven. Zoals water en zuurstof. Met genoeg geluk kunnen we veel verdragen en voldoende kracht vinden, zelfs om nare zaken te veranderen.  

Daarom moet je het geluk nooit laten voorbij gaan. En daarvoor bestaan enkele recepten en “trucjes”. Zoals: wees genereus, van goede wil, glimlach en ben dankbaar. Zo zegt een psychiater die veel nadacht over “gelukkig zijn”. Zijn rijtje doet denken aan boedhistische levenswijze en dito goeroes.

Alles wat met geluk te maken heeft zit ook “in uw hersens”. Het vereist zeker het goede verloop van een complex chemisch proces. Dat er voor moet zorgen dat een mens in goede balans is met zijn omgeving. Vandaar dat je gelukkig zijn wat kunt “helpen” met chemicaliën, zoals Prozac en co. Maar die hebben ook de onvermijdelijke negatieve bijwerkingen..

Ook economen interesseren zich steeds meer voor “het geluk”. Ze kregen door, dat enkel dat meten aan + en – groei van het BBP (=Bruto Binnenlands Produkt), aan de ww-cijfers, de handelsbalans etc. vaak tekort schoot. Er moest toch nog méér van belang zijn, als je landen of regio wil vergelijken, vonden ze.

Zo vonden zij de gelukscurve uit. Die laat de mate van geluk zien, gedurende de menselijke levensloop. Ze verloopt in U-vorm: de top zit rond 16-19 jaar, de diepe dip op ca 45 jaar en daarna loopt het weer op, met een nieuwe top bij ca 70 jaar. Maar pas op: die curve is niet universeel: ze is nogal “plat” in Afrika en verdiept zich nu in het Midden-Oosten. Ze verklaart ook de situatie van “de sandwich-generaties”, die nog voor kinderen moeten zorgen en tegelijk ook voor hun vergrijsde ouders…

Al in de 70-er jaren beweerde ene Richard Easterlin, dat boven een bepaald inkomensniveau gekomen er nog maar weinig extra-geluk wordt toegevoegd met méér geld verdienen... U bent dus gewaarschuwd als u nog op het grote geld jaagt.

Het meten van die curve verloopt via het verzamelen van opinies (meten van intensiteit en variaties), maar ook via het maken van hersenfilmpjes waarop “geluksgevoelens” te zien zijn. Ene Layard is hier de goeroe. Hij werd ook berucht door zijn aanval op… de televisie! Die zou veel ressentiment veroorzaken bij de “minder bedeelden”. Omdat de TV steeds de mooie, rijke en gelukkige medemensen zou laten zien. Wat een beetje waar in series en films, maar zeker niet bij het “wereldnieuws”! Layard vind ook dat werken moet worden beperkt, omdat het nogal eens “verslavend of vervuilend” zou zijn. Ook vindt hij dat elke extra-euro voor een rijke daar relatief minder geluk oplevert dan bij een arme. Dus is hij ook voor progressieve belastingen.

In mijn omgeving leerde men al vroeg: “Veel geld maakt  niet gelukkig. Maar armoede maakt wel ongelukkig”. Deze aardige wijsheid mag hier best aan worden toegevoegd. Omdat ze ook mensen oproept om, -zeker ook via studie en goede ervaring opdoen-, te voorkomen dat hun kansen op werk en inkomen te beperkt worden…      

Stop met de Prozac, het is tijd voor mooie worldstatistics!

 Het wereld-BBP in 2050

In 2050 zal het wereld-bbp 3 x zo hoog zijn als nu! Ook al zijn de VS en de ontwikkelde landen veroordeeld tot langdurige economische stagnatie. Groei van 0,2% nu en niet meer 2%...

De opbrengst uit de drie eerdere productiviteitswinsten: de stoom-machine, de electriciteit en de informatica, zijn echt op.
Maar de wereld als geheel blijft doorgroeien met zo’n 4% jaarlijks op langere termijn. In 2050 is het BBP in totaal opgelopen tot 3x dat van nu, dus 3x75.000
miljard dollar.

 
China alleen doet dan 54.000 miljard en staat ver vóór de VS en India. Frankrijk staat niet meer op plek 5 maar op 10, maar zijn BBP/inwoner is toch nog twee keer hoger dan nu.. Hoezo crisis?

Geen demografische apocalyps!

Nee die miljarden hongerige in een overbevolkte wereld komen er dus niet. De piek zit eind van deze eeuw met iets van rond 10 miljard, stabiliseert dan en daarna zakt het aantal. De VN ziet de piek van de landen met zwakke bevolkingsaanwas vanaf 2030 al: die lopen terug naar 2,4 miljard vanaf de top van 3,1 miljard inwoners. In de landen met intermediaire aanwas, zoals India, zal de piek 3,8 miljard zijn in 2065 en dan naar 3,5 miljard teruglopen in 2100. De sterke groeiers, vooral Afrika, zullen in 2100 zo’n 4,2 miljard bereiken om dan ook te dalen. Vanwege meer welvaart en opleiding.

De wet van de bevolkingsaanwas leert dat de die aanwas daalt als het BBP per kop stijgt. In Brazilië zakte de index van 6 kids per vrouw in 1960 naar nu 1,9…

De grote misère blijft de wereld bespaard!

Ondanks de verontrustende cijfers over groeiende ongelijkheid, -de 67 rijkste op de wereld bezitten wat de 3,5 miljard armste van nu samen bezitten-, moet eigenlijk worden gesproken over de spectaculaire daling van de armoede in de laatste 20 jaar!  Nog in 1990 leefde 43% van de mensen met minder dan 1,25 dollar per dag.. Nu zijn dat er nog maar 21%!

In 20 jaar daalde het aantal extreem arme mensen van 1,9 naar 1,3 miljard terwijl de wereldbevolking steeg van 5,3 naar 6,9 miljard. Dat is een prestatie van wereldklasse toch!

Piketty nu en andere eerder waarschuwen terecht voor gapende welvaartsverschillen en dus sociale onvrede. De VS en Duitsland lopen hier voorop, beide toppers in innovatieve economie. Hun middenklassen worden snel kleiner: weg-gerobotiseerd en weg-geautomatiseerd. Daardoor blijft de armste onderklasse (weinig of geen scholing)  over en aan de andere kant een rijke groep hoog opgeleiden. Het is een nu blijkende “linke bijwerking” van de nieuwe economie. En natuurlijk ook van de graai-cultuur van de laatste 25 jaar…. Daar moeten we echt iets aan doen, maar dat lijkt te vragen om veel internationale samenspraak, die nu niet echt eenvoudig lijkt…

Maar: we beleven het einde van de honger!

Sinds Lehmann Brothers failliet ging hebben we 100 miljoen minder hongerige. In Bagladesh liep het aantal in 20 jaar terug naar de helft. Van 34 naar 16%.

In Ghana van 44% in 1990 naar nu 5%. Einde 18^e eeuw hadden er 9 van de 10 mensen chronisch honger.  In 1960 waren er dat nog 1 op drie, in 1990 al 1 op 5 en nu 1 op de 8…

Om in 2050 een sterk gegroeide wereldbevolking te kunnen voeden is liefst +70% aan voeding nodig. De VN verzekert ons dat dit “er echt in zit”. Door de vrijhandel en de verhoogde landbouwrendementen. Kunstmest, mechanisaties en genetische verbeteringen.

We leven veel langer..

Die goede oude tijd! Nog geen 100 jaar geleden maakte iemand die 50 werd mee dat gemiddeld 9 mensen uit zijn directe omgeving, waarvan een groot-ouder (de andere drie waren al voor zijn geboorte dood!) en drie broers of zussen en twee of drie van zijn eigen kinderen. Daarenboven maakte hij twee of drie, zeer dodelijke,  epidemieën mee. “Men had in die dagen voortdurend misère en lijden in zijn omgeving. De dood stond centraal in het dagelijkse leven want het kerkhof was midden in het dorp”, zegt een historicus.

In Frankrijk stierf de helft van de kinderen voor hun 10^e jaar en was de gemiddelde levensduur geen 25 jaren: half 18^e eeuw. Dat laatste werd 37 jaar in 1810 omdat men de vaccinatie tegen de waterpokken uit had gevonden.  In 1900 was dat 45 jaar.

Vanaf de 20^e eeuw gaat het nog sneller, de twee wereldoorlogen er buiten latend. Kindersterfte werd zeldzaam: 15% stierf nog voor het eerst jaar, 5% nog van hen geboren in 1950 en 0,3% voor hen geboren in 2012. Dus 3 op de 100 nu…

Het is schokkend te vernemen dat het niveau aan kindersterfte nu in sub-Sahara Afrika gelijk is aan dat in Liverpool begin 20^e eeuw! De levensverwachting in Frankrijk was in 2012 81,7 jaar en in 2050 zal die 86,4 jaar… Op wereldschaal was de levensverwachting 47 jaar in 1955 en 69 jaar in 2010. In 2050 is dat 76 jaar en in 2100 82 jaar. Dat is dan die… in Frankrijk nú!     

We leven ook veel beter..

Niet alleen langer dus maar ook veel beter! Sinds WO II stegen de inkomens meer dan de prijzen. Van 1960 tot 1974 ging de franse koopkracht +5,8% per jaar omhoog, vanaf 1975 nog 2% per jaar (waarbij er twee jaren met achteruitgang waren (1984 en 2012). Zo kon het volume aan consumptie sinds 1960 met een factor drie toenemen. We hadden veel meer te uit te geven dan nodig voor de eerste levensbehoeften.
Het aandeel van de voeding en tabac in het budget ging van 38% in 1960 naar 25% nu. Iemand met het minimumloon moest in 1960 50 minuten werken voor een kilo sinaasappels: dat is nu 12 minuten. Voor kleding idem dito: dat aandeel viel van 14% in 1960 naar nu 9%. Maar het aandeel voor communicatie, vrije tijd en cultuur ging van 10% in 1960 naar 16% in 2007. De arbeidsduur ging in Frankrijk van 3000 uur/jaar in 1900, via 2230 uur in 1950 naar nu 1607 uur… In 1964 gingen 43% van de fransen met vakantie en dat werd 65% 50 jaren later.

In de EU zit er ook circa een kwart aan BBP niet in de officiële cijfers: de zwarte economie!  Van de handel in drugs tot de hoererij en van zwart klussen tot clandestiene sigaretten verhandelen: miljarden worden zo "bij-verdiend".  Wat toeneemt omdat de belastingen verhoogd worden. Enkele landen tellen het deels al langer mee in hun BBP: die krijgen nu bijval. Er is dus liefst een kwart meer inkomen dan de cijfers tonen!  
Hoezo: "het gaat ons niet zo goed"?

Nooit eerder was er zo weinig geweld

Als je om je heen kijkt nu denkt iedereen dat er sprake is van enorm geweld. Dat wordt echter door de cijfers niet bevestigd: in tegendeel! In de ontwikkelde landen neemt het % moorden nog regelmatig af; ook in Frankrijk.

Einde 16^e eeuw in Frankrijk met zijn 20 miljoen inwoners waren er door duels al 500 doden per jaar. Nu zijn er in totaal 665 geteld in 2012. Tot de 19^e eeuw had La France 50 moorden per 100.000 inwoners dat je nu terug ziet in de meest gewelddadige landen in Z-Amerika (Honduras, Salvador en Guatemala).

De laatste 50 jaar was er in Europa (behalve in Joegoslavië) geen oorlog: unieke periode dus! En in de periode 2001 – 2010 vielen er wereldwijd in oorlogen minder dan 1 miljoen doden. Volgens de site Herodote.net moet je terug naar 1815-1840 om zo’n laag getal terug te vinden. De balans van WO II was overigens: 60 à 80 miljoen doden…

Het hangt af van hóe je kijkt en hoe ver je voorúit kijkt.

Morgen leven de meeste van ons (ik doel op de “westerse lezerskring”)  nog wel en ook over een jaartje en wat meer springen vele van ons nog rond. is verarmd. En zo goed als vele zich nu voelen tot op “hoge leeftijd”, is ook een unicum in de geschiedenis. Dat is dat.

Dus of het ons goed gaat, moet je eigenlijk minstens op zijn Frans beantwoorden met: ça va, merci!

Maar in het tijdperk van internet, google, twitter, Facebook, satelliet en internet TV+Radio , low-cost de halve wereld over vliegen en het maken van cruistochten van weken en vele kilometers kun je het niet laten bij die 28 EU-landen, die 52 states van de VS en steeds nadrukkelijker voelen we ook de europese oosterburen en ook die verdrinkende zuiderburen waarvan niet weinig ook gewoon binnenvliegen als vluchtende asielzoekers… Zij blijken ook steeds meer bij “onze wereld” te behoren. Tenslotte wordt er door vele ver vooruit gedacht: bedrijven/banken zeker “de big ones”, ook overheden van landen, en instituties als VN, Worldbank, WHO, Wereldhandelsorganisatie, FAO en vele meer… De rapporten over onze toekomst beslaan al vele bibliotheken.

Kortom wie nu over deze wereld wenst te oordelen, moet wel even in het grote kraaiennest om al die 7,3 miljard van verre te zien in die 230 landen. En moet zich ook een beeld vormen van “waar het heen lijkt te gaan”. Elke andere aanpak is nogal platvloers, simplistisch en vrij snel waardeloos. Dat zou het bovenstaande u duidelijk moeten hebben gemaakt…

Dus kijk breed, verlaat uw plekje waar nog geen promille woont van alle, en oordeel dan over “hoe de wereld er écht voorstaat”. En eindig dus met een … smile! Nog nooit ging het onze wereld “as a whole” zo goed! Wie dat niet weet nu doet zichzelf en de wereld tekort!
DUS: smile you are still alive!

Maar,

De zon weet dat er best al vele Nederlanders professioneel naar de hemelen keken, waarvan er sommige wereldroem vergaarden.Een van hen was de groninger Kapteyn die eind 19^e eeuw een rode dwergster ontdekte. Niet door zijn telescoop, daar was in Groningen geen geld voor. Hij keek dus op duizenden foto’s van een schotse collega die deze maakte in Z-Afrika en hij mat op 454.875 foto’s (!) vele zaken. Zo ontdekte hij een snel “reizende ster” redelijk (op 13 lichtjaren dus) van hier… En die kreeg de naam de Ster van Kapteyn.

Twee geleerden uit Londen vonden er recent twee planeten bij, die om die ster draaiden. Eentje draait om de ster in maar 48 dagen (een kort jaartje dus) en hij is 5x zo zwaar als moeder aarde. De andere doet zijn rondje in 121 dagen (dus 1/3 aards jaar). Een mini-story in het heelal, maar de lichtere planeet heeft een temperatuur waarmee water aan het oppervlak kan bestaan! En dan kom je in de klasse “bewoonbare planeten terecht”! De leeftijd van het spulletje is zo’n 11 miljard jaren… dus hij is uit de jeugd van het heelal.

Weer eentje waardoor onze fantasie wordt gekieteld dus. Want waar water blijft “bestaan” kan ook leven bestaan… Kapteyn heeft dat niet “gehaald” hij rust al ruim een eeuw in zijn graf. Een kenner van onze kosmische achtertuin uit Groningen die bijna al zijn “veldwerk”  met foto’s moest doen, maar toch roem vergaarde in een toen “geheimzinnige wereld” waarvan de gewone mens zeer weinig hoorde of zag. Die astronomie was in de 19^e eeuw kennelijk een sympathiek vak. Waar je ook roem kon vergaren met hard werken en zelfs nog zonder telescoop. En er ook een ster naar je genoemd werd! Die tijd is ruim voorbij…

Nu dat heelal zo veel “dichter bij ons staat qua kennis ervan” en zelfs bereisbaar lijkt te worden veel verder dan ooit gedacht, moet er langzaam maar zeker ook een knop in onze hoofden “om gaan”. Een begin van besef van onze nietigheid? Of het bewijs van superioriteit van “een heel heelal? Of komt de dag naderbij dat we onze “soortgenoten gaan vinden”, of zij ons? Dat zal een ware dag van de waarheid worden voor de aardse mens die leek op zijn huidige gedaante, zo’n paar honderdduizend jaartjes geleden. Wie zou dat niet ook willen meemaken?

Als we na wat nafilosoferen over onze aardbol zoals in de blog wordt gedaan en vervolgens dat plaatsen in dat enorme heelal is een ding zeer geruststellend. Er komt nog veel meer als er ooit was, tenzij zo’n big bang alles wegblaast. Maar waarheen dan? En zouden we over wat miljoenen jaren ook wat weten met die aftakelende zon? Of wonen onze nazaten dan op een planeet die wordt opgewarmd door de zon van Kapteyn?

We wensen u mooi weertje toe, waar u ook bent of gaat.

21 juni 2014