Geopolitiek
handelen begrijpen vereist dat je alle belangen kent die spelen in een situatie,
de verhoudingen tussen betrokken partijen en hun strategieën. De details
daarvan staan zelden in gewone kranten en hoor je ook nooit op het journaal-
nieuws. Le Monde Politique en ander diplomatenvoer is nodig om dat te pakken te
krijgen, of goede commentatoren. Rond die schijnbare bijna-verovering van (een
deel) van Irak gaat het er voor “oppervlakkige toeschouwers nogal merkwaardig
aan toe.
Een mooie case om wat bij te tanken voor meer gevoel voor deze
ontplofbare regio. Lees hierna waarom Obama zo passief lijkt… , waarom Iran
weer zo actief is en tracht een betere “eigen” prognose op te stellen voor de
toekomst van Irak én voor de olieprijs… Dat kan u ook helpen bij het tanken,
hamsteren of het besluit om een elektrische auto te kopen…
Bush jr. en consorten stortten het land van de dictatuur in de
open burgeroorlog. Ondanks de wijze waarschuwingen van Frankrijk en Duitsland.
Na 10 jaar wilde Obama weg en begon met de aftocht… En het land gleed snel
verder af: het wegzetten van de soennieten die voor Saddam waren werd door
Maliki voortgezet… Maar hij zette sjiieten op die plekken wat steeds meer kwaad
bloed zette en tot het oplaaien van de burgeroorlog leidde. Moktada al Sadr dé
echte sjiietenaanvoerder werd de grote concurrent van de (sjiietische) premier
Maliki…
Het ontvlamde Syrië waar ene Assad ook al weg moest, trok een internationaal legertje van radicalo’s aan. Zij wonnen eerst maar verloren later toch terrein…En vonden een alternatief voor hun ideaal in buurland Irak. Waar zelfs Baghdad, -de oude kaliefenhoofdstad tot 1250-, voor het grijpen leek te liggen… Zo leek “Djihadistan” de droom van de ISIS-leider in vervulling te kunnen gaan: herstel van het kalifaat!
De chaos van Maliki, premier en sjiiet
Maliki “de sjiiet”, heeft Irak fors gedestabiliseerd: hij haalde de
soennieten overal weg en verving ze door sjiieten. Zo verloor hij alle steun in
het leger: enkel Moktada-el-Sadr met zijn militaire sjiietengroep zijn z’n enige
militaire steun. Moktada ziet hem echter ook al graag verdwijnen: Maliki is hem
te gematigd en ook een soort verrader. Een vriendje van het westen...
ISIS, die internationale met strijders uit het MO, de Magreb en
het westen, is maar losjes verbonden met Al Qaida. De opvolger van Bin Laden
wordt hier nauwelijks erkend. ISIS werd stevig gesteund door de wahabitische
oerconservatieve saoudi’s. Maar toen Qatar ISIS bij hen “wegkocht”, verkoelde die
relatie. En dus ging Riad de concurrerende groep al-Nosra steunen. Deze twee soennitische
terreurgroepen bevechten daarom nu elkaar.. Want ook voor het dienen van Allah
zijn ordinair veel centen en wapens nodig… Intussen ging ook Qatar, wat
gematigder om met hun subsidies, nogal geschrokken door de driestheid van ISIS.
Dus de geldstroom naar ISIS verminderde drastisch terwijl ook Assad begon te winnen
in Syrië. Saoudi-Arabië haakte, na de putsj van Sissi weer aan in Egypte.
Direct na de val van de “gematigde” Morsi, de leider van de Broederschap, die
door aartsvijand Qatar werd gesteund.
Dit alles leidde er toe dat de djihadis van ISIS hun (onderling
strijdende) sponsors verloren en nog veel acceptatie door de inwoners van het
operatie-gebied. Die massaal vluchten of uit angst maar doen “alsof”… Gevolg: ISIS
zat niks lekker meer: zonder genoeg geld en sympathie. Daarom kwam het op het
idee om in het zwakke Irak, die grootste olie-installatie in te pikken. Want
ook olie is money.. Dus, wat een “successtory” lijkt is in werkelijkheid meer
een noodsprong.
Nu kraakt Irak in zijn voegen
Zo werd Irak werd snel nog labieler, mede het soennitische leger
niet voor de sjiiet Maliki wilde vechten. De sjiieten van Irak, - de
meerderheid-, kunnen het land nu eindelijk verder naar hun hand zetten, ook
omdat er een eigen sjiietisch leger bestaat dat van Moktada. Dit interne
krachtenveld doet nu ook de VS maar afwachten. En daarom zeggen ze naar buiten:
Irak moet eerst intern meer eenheid tonen… En mogelijk veegt Moktada-al-Sadr ISIS
ook het land uit… En dat zou best goed uitkomen.
De sjiieten en Iran hebben veel te winnen in Irak
Als Maliki niet snel valt, -want dat wordt verwacht-, gaat het mogelijk
meteen fout in de stad Bagdad, waar de sjiieten het noorden van de stad (en
meer?) zullen inpikken. Voor hun eigen veiligheid en vanwege de olieroutes naar
het noorden. Én ook om hun vele heiligdommen in Irak te beschermen…
Iran, -sjiietisch en grote vriend van de geloofsbroeders in Irak-, wacht dus op tactische fouten van Obama c.s. . Immers, Teheran wil al te graag nog eens keihard aantonen hoe fout de VS altijd al in het MO optraden! En ook dat de VS zich steeds met die foute saoudi’s en qatari’s inlieten en nog steeds inlaten..! Iran wacht dus nu af, wacht op de move van Obama, kijkt scherp naar de veiligheid van “hun sjiieten” en nog veel meer naar de safety van hun heilige plekken in Irak! Zo loopt het spel nu.. tussen Iran, de Saoudi’s, Qatar en de VS… Pikant is hierbij dat Frankrijk zeer bevriend is met Qatar hun grote investeerder en er een militaire basis heeft. Net als de VS met hun grote marinebasis in deze buurt…
Kortom het westen is nogal historisch verknoopt met
de soennieten met name de Saoudi’s, Qatar en Koeweit. Maar helaas intussen is
Qatar, -de brutale “moderne” kabouter die veel externe steun nodig heeft-, zich
tegenover de oerconservatieve saoudi’s
gaan opstellen. En dus zien we nu in het islamvolk in de regio een
complexe religieuze driehoek ontstaan: Sjiietisch Iran tegenover de saoudi’s
(zij acteren in de islam eredivisie) en “het kwajongetje Qatar, dat het moderne
soennitische alternatief wil zijn…
Erdogan, die de djihadi’s (ook ISIS want het gaat tegen Assad!)
ook stiekem steunde, kwam nu in een onmogelijke positie terecht. Ook omdat een
zelfstandig iraaks Koerdistan niks best is voor de verhouding met de koerden in
eigen land. Dus is het denkbaar dat het
leger van Turkije de grens met Syrië sluit en daarna ISIS klappen gaat verkopen.
Omdat zij nu die koerden in Irak de kans geven om zich te gaan verzelfstandigen.
Maar Turkije is ook Natolid: dus elke move moet het met de VS en
de Nato afstemmen. Ai dus, arme Erdogan, die ook al niet lekker zit in het eigen
land..
Djihadistan is dus geen snel klusje!
Een Djihadistan in delen van Syrië+Irak, is dus niet zo eenvoudig
te realiseren. Daarbij komt ook dat ISIS geen bestuurlijke capaciteit heeft en sterk
aan (ook financiële) steun verloor. Een eigen staat, gebaseerd op ingepikte
olie-installaties, lijkt ook geen haalbaar kaart voor lange tijd. Daarbij komt
dat ze nogal bandieterig en moorddadig zijn en dus niks geliefd zijn bij de
bevolking waarvan ze het land bezetten. Immers iedereen probeerde en probeert er
weg te komen. Of bang voor Assad én/of ook voor ISIS…
Ook daarom wacht het westen dus nog af. En die akelige rij aan
mislukkingen van de laatste jaren maakt hun niet echt triggerhappy! Anderzijds
kan ISIS wel voor langere tijd een soort
“grijze zone, à la Waziristan in Pakistan”, blijven in dit gebied. Wat weer een
broedplaats voor djihadi’s oplevert. In de regio maar ook voor Europa en de VS;
dus ook voor ons…
Daarom wachten
vele op de acties van de anderen en schudden intussen hun kaarten… Dus: wie
durft of móet het eerst?
Maar,
Obama zat strategisch vooral op
een andere lijn, die Pacific en Africa heet. Focus on Azia and Africa dus. Maar
nu brengen die Poetin, Iran en dat griezelige MO zijn strategie in troubles. De
strategiewissel wordt Obama noodlottig: in de zwakte en de schemer van de
overgang ,- waarbij de VS ook van vroegere kernregio (=Europa en het MO)
“afstand nemen”-, slaan anderen hun slag. Dat Obama onvoldoende het
terroristische gevaar zag ( na de dood van Bin Laden en de overwinning op
Al-Qaida!) is nu bwezen. Een grote strategische fout…
Is de wereld voor iedereen,
en zelfs voor de machtige VS, nu te
complex geworden? Of wordt Obama gestraft voor teveel “idealisme”, te veel
naïviteit of ook “vermoeidheid”?
Want in de coulissen wacht
ene Hillary Clinton op haar beurt. En ook daarom mogen de VS (en ook de democraten!)
niet nog verder worden gekleineerd. Dat vereist de interne strategie… Duidelijk
is ook dat het zwakke Europa van nu de VS ook zeer slecht uitkomt en daarom
zien we ook dat geworstel van Londen, gemangeld tussen de VS en het europese
vasteland… Een knap lastig partijtje schaak van vele op een groot bord dus.
Zo en nu mag u gauw naar uw
keuzes overgaan: wordt u voorzichtiger met uw geld of net niet nu? Koopt u die
electrische auto nu maar eerder of net niet?
En gaat u nú de mooie cruise maken op de Mare Nostrum of toch maar nog even niet…?
En gaat u nú de mooie cruise maken op de Mare Nostrum of toch maar nog even niet…?
28 juni 2014