AFRIKA : ÓNZE TOEKOMST, EN NIEMAND DIE HET GELOOFT!

De lange termijn is nogal eens de vijand van de korte termijn. Niets is menselijker dan dat. Maar als er toch nog iets over is van die “rationele mens” en die “homo economicus”, dan wordt het hoog tijd even in het VOC-kraaiennest te kruipen.

Om eens goed te kijken naar dat grote zwarte continent, net óver de Mare Nostrum. Waar ook Mandela leefde en stierf. En waar de tijd van de missionarissen en het “zilverpapier sparen”, nu ruim voorbij lijkt..

Maar hoe krijg je tijdens een ontmoedigende crisis, de gewone mens nog zo ver, dat hij “wat verder wil kijken”, óver die crisis heen. Om zo, misschien, de vólgende crisis te voorkomen…

Dat is “in a nutshell” eigenlijk de insteek over de verhouding van de EU/Europa en het Afrika van nu. Omdat uw blogger al bijna 20 jaar franserig is en nu ook aan de Mare Nostrum woont -in een stad waar 35% “iets Afrikaans meedraagt”-, moet hij nu natuurlijk aan de bel trekken. Want wij Europeanen moeten er op gaan passen dat we “de bateau naar Afrika”, niet helemaal gaan missen!

Steeds vaker trekken de kenners aan de bel

Europe supported by Africa and Asia after William Blake

Het signaal komt nu weer eens van de Franse politiek-economische expert Attali. Ook hij wijst er op dat de EU zijn belangen in Afrika zeer onderschat. Want “buurman Afrika” wordt snel: “Het El-Dorado van de consumptie” met zijn enorme groeipotentieel. Dit continent is op weg naar verdubbeling van zijn bevolking: in goed 50 jaren. En komt dus op 2 miljard, wat ca. 6 keer de EU zal zijn. De groei van 2012-2030, zal daar zelfs wat hoger zijn dan in Azië: 4,8% namelijk tegen 4,6%. Grote steden daar zullen samen een bevolkingsgroei van liefst 300 miljoen gaan laten zien. Dat is 60% van de EU en gelijk aan het rijke deel van China! Ook 80% van de in bevolking groeiende VS. De tien grootste en dynamische steden in dit continent gaan gigantische consumptiesprongen vertonen tussen 2013 en 2030. Zoals Johannesburg: nu 62 miljoen dollar consumptie en het springt naar 140 miljoen, Of Caïro (Egypte) van 44 naar 100 miljoen; Lagos (Nigeria) van 20 naar 60 miljoen net als Luanda (Angola). Pretoria gaat van 20 naar 43 miljoen net als Kaapstad (beide Z-Afrika); Alexandrië (Egypte) doet van 18 naar 38 miljoen net als Durban (weer Z-Afrika). Tunis gaat van 10 naar 22 en Ajuba (Nigeria) van 5 naar 20 miljoen. Een zeer indrukwekkende consumptieprent. De strijd om de snel groeiende nieuwe middenklassen, dé consumptiemotoren, is al begonnen. Veel van de (ook Franse) bedrijven daar hebben al groeicijfers van 15% per jaar en meer. Bijna niemand weet of beseft dat dit continent groter is dan Europa, de VS en Brazilië sámen… en dat het enkele land Nigeria, over enkele decennia, gróter zal zijn dan de VS (!) qua aantal inwoners!

De Fransen bleven er altijd hangen

Ze bleven na de koloniale tijd hangen: veel Franse families waren er al halve of hele eeuwen. Soms moesten ze vluchten, geholpen door de “achtergebleven Franse legersteunpunten” aldaar. Want de Franse politiek onderhield, na de koloniale tijd, met vele lokale koningen en andere machthebbers, warme contacten. Het Franse leger heeft er nu nog duizenden manschappen en op een half dozijn locaties. Vooral in de ex-kolonieën zijn er liefst 65.000 Franse bedrijven met honderdduizenden Franse werknemers/eigenaren. Oudere bedrijven Areva, Total, Boloré, CFAO en Pernod Ricard, maar nu ook jongere als Saint Gobain, Carrefour, Sanofi, Danone en L’Oreal. Energie kwam ook vaak uit Afrika: olie via Total en uranium voor de kerncentrales (en de handel) via Areva uit Niger. Frankrijk strijdt er nu dus wel al om de nieuwe middenklassen: vooral zijn grote distributiebedrijven. Zij groeien stevig daar.

Sinds Sarkozy, wilde Parijs openlijk af van dat “oud-koloniale imago”. Men trachtte zijn belangen te behouden en te versterken, maar wel vanuit de positie van “gelijke handelspartners”. Men had dan ook (ai!) warme contacten met Ben Ali in Tunesië, Bongo in Ivoorkust, later weer Kadhaffi in Libië en ook met Mubarak in Egypte (zelfs vice-president van de Unie van de Mediterranee!). Toen het zwaar fout liep in Ivoorkust en daarna in Libië (Benghazi), greep het franse leger in “om humanitaire redenen” , met Amerikaanse steun. De Arabische revoluties schopten de hele franse Afrika-politiek ondersteboven. Er bleek dat  diplomatiek Parijs het echte contact met het Afrika “down-under” totaal kwijt was geraakt!

En nu, welk een pech, en net ná die Arabische revoluties, moest Hollande weer militair optreden. In Mali en ook in de CAR. Ook weer vanwege de acute humanitaire rampen daar…  Mali verloopt niet slecht en de operatie in de CAR

begon succesvol. Bengui leek  snel te zijn gepacificeerd, maar de pessimisten kregen gelijk. Twee dode franse militairen en later nog enkele Afrikaanse van de VN-macht. Vervolgens onrust en een vreedzame mars van moslims “tegen de Franse optreden”. Dat werd “partijdig = pro-christelijk” genoemd. Even later barstte weer het geweld los in de nieuwe oliestaat Z-Soedan. Vele vluchtelingen, doden en verontruste amerikanen en VN-ers. De regio ging langzaam in de fik toen er ook nog onrust ontstond in de DR Congo…

Zo werd Frankrijk weer tot de waaghalzerige heraut en soldaat in Afrika, ook van de EU. Maar vele EU-landen snappen weinig van dat Franse gedoe, daar net over de Mare Nostrum! Dus zitten we dus nu weer met die aarzelende EU-landen en bestaat er in Brussel nog steeds geen enkele politiek in deze. Niet over Afrika en ook niet over Oost-Europa.. Om over die gemeenschappelijke Defensie,(of die gezamenlijke EU-interventiemacht), maar helemaal te zwijgen. Een droeve aanblik.  

Een continent boordevol grondstoffen en consumenten

Besef, dat dit continent vol zit met schaarse dure zaken: olie/gas, uranium, goud, diverse zeldzame metalen, vruchtbare gronden. China heeft dat goed door! Er is ook een enorm aantal jeugdigen, waarvan een deel, -veelal zonder

veel blijdschap-, een plekje wil veroveren binnen de EU. De meeste van hen  komen nu uit landen met conflicten: Somalië, Mali, Libië en nu ook hartje Afrika. Daar zijn vechtpartijen, als gevolg van de Arabische revoluties maar ook gewoon vechtpartijen om die dure grondstoffen! U moet zich realiseren dat “wij” nu ook, -via bedrijven, handelaren en rebellen-, stevig gemengd zijn in dit gevecht om schaarse goederen. Oost-Azië en het westen zijn daar dé grote afnemers!

Het waarom van al die conflicten.

Schaarse goederen en burgeroorlogen zijn als tweelingen. Niet zelden zijn ze ook vermomd als religieuze/etnische rellen. “Rebellen” (= eigenlijk roversbenden) hebben namelijk baat bij chaos en onrust. Dat is goed voor hun gejat en gerommel: orde en regels zijn daarbij storend. En religie en etnische tegenstellingen zijn uitstekend, om de vlam in de pan te doen slaan. Het aloude recept; ook dat van Al-Qaida. “Sticht onrust en chaos en rekruteer dan (met de verkregen wapens), die straatarme jeugd. Die niets te doen heeft, die perspectief zoekt, geld en bezigheid”. Een recept dat echt werkt. Een verwarrend, sluw spel om macht en geld met maffiose trekjes. Er gaat daar veel geld om: van wapens, smokkel, drugs, losgeld en omkoopsommen… Zeker ook via de corruptie van buitenlandse afnemende bedrijven, uit China, de VS en Europa. “Wij”, de geïndustrialiseerde landen, zijn nadrukkelijk aanwezig daar. Tot nu toe enkel om die gewilde spullen, niet te duur, te verkrijgen.

Afrika deels verrijzend en deels borrelend van onrust

Afrika is een immens, vooral jonge-mensen-vat, met ca 40 landen en vol met tegenstellingen. Met snel opkomende landen als Z-Afrika, Angola, Ghana, Ivoorkust en de landen in het zuidoosten. Met economische groei van 5%; sommigen gaan er vandoor met 8%! Op weg ook naar een verdubbelende bevolking. De onrust en chaos it er vooral in “een kruisvormig gebied”. De horizontale kruisbalk is de terroristische boog van Somalië tot in Mauritanië, Nigeria, en

dwars door de Sahel. Hij loopt ook door naar het MO….

De verticale kruisbalk wordt gevormd door het afstandelijke Algerije en het volkomen stuurloze Libië. Wat een soort van vluchtplaats, opslagplaats en de wapenschuur is van ex-Kadaffi. Vanuit Algerije (ook al in conflict met Marokko), gaat de boog het naar het zuiden via Niger, Tsjaad, Soedan, CAR, Eritrea, Kongo en DR Kongo. Overal rommelt Al-Qaida met zijn vele lokale vertakkingen. Steeds via arme jongeren, drugs-wapens-contrabande en met als voertuig de religieus/etnische wrijvingen.

Dit kruis heeft gelijksoortige trekken: ook vele hoogwaardige grondstoffen. En is nu hét rellengebied van Afrika. Met zijn vage grenzen, die bewapende rebellen van allerlei komaf, misdadigers die geld zoeken en machthebbers die putsjen om geld. Totaal ongestructureerd, bijna nul aan overheid en instituties. Dit geheel van een klein dozijn landen (= ca. 1/3 van het continent) is straatarm, ondanks al die grondstoffen. Ook onderontwikkeld, met rare rammelende legers, chaotisch en dus zeer manipuleerbaar. En ook vol met religieuze/etnische spanningen. Een echt Al-Qaida paradijs, zoals ook Syrië dat is geworden..

Wat moeten wij nu dan hiermee?

Niet zelden verklaren mensen in Europa dit “tot de ver-van-hun-bed-show. Laat ze elkaar maar uitmoorden: er is toch niets aan te doen. En (voorlopig) ook niets te halen.. wat echt niet waar is! Niemand denkt nu terug aan de VS c.s., die dat gelukkig niet zeiden in 1940… met die chaos in Europa!

Deze nogal cynische en kortzichtige houding, is gebaseerd op onwetendheid en gebrek aan geopolitiek zicht. Maar vooral ook op egoïstische desinteresse en gebrek aan inschatting van het grote gevaar op middellange termijn en voor ons!

Immers iedereen kán het weten: zo’n “oninteressant chaotisch gebied” is, voor je het weet, ook dé bron wordt van grote ook internationale conflicten. Herinner u Afghanistan en kijk ook naar Pakistan nu. En: zie vooral Syrië, nu hét competitieland van VS, EU, Rusland, China en de islamitische aartsvijanden (Soennieten-Sjiieten).

Dit alles, op 500-1500 km van de Europese zuidgrens, en ook aanpalend aan het kokende MO. En je moet het ook plaatsen in het licht van een economisch en demografisch sterk krimpend Europa. Dat grote moeite heeft uit de crisis te geraken en dat het onderling ook nog knap oneens is. Over bijna alles: over buitenlands beleid, de grenzen van de EU en zelfs het defensiebeleid! Superlink in de huidige gevaarlijke wereld. En elk EU-land sloopt “los van andere” nu ook nog zijn leger...

Je hoeft dus geen geopolitieke expert te zijn om te begrijpen, hoe levensgevaarlijk dit is. Hoe uitnodigend ook voor “rotzakken”, (zie bv Poetin nu) en hoe link voor onze toekomst. Zelfs voor “het behoud van eigen vrede en waarden”. Dat beetje Frontex-mannetjes aan de EU-grenzen; dat zal echt niet voldoende blijken..

Zo kan het dus niet doorgaan

Om dit alles is het niks goed dat wij onvoldoende zien dat het niet zal blijven bij Mali, die Centraal Afrikaanse Republiek, Z-Soedan en DR Kongo. Waar Frankrijk als enige met VN-steun en die van de lokale regering probeert om moorden af te remmen en ook chaos in het land te voorkomen. Nederland gaat nu wat in Mali helpen: met enige moeite. En niemand snapt eigenlijk echt waarom. “Omdat die Koenders nu voor de VN werkt”, denken sommigen.

Nederland en andere EU-landen waren, na de koloniale

tijden, nog nauwelijks in/met Afrika bezig. Ondanks die VOC-slavenhandel via Ghana, wat  toch geen “historisch peulenschilletje” was. De Scandinavische en Baltische landen en ook in grote mate Duitsland, hadden weinig met Afrika van doen in hun verleden. Het was vooral een Zuid-Europese aangelegenheid in die vroegere tijden. Italië, Spanje, Portugal onder “aanvoering” van Frankrijk… Griekenland stond er ook praktisch buiten.

Dus is dat “Afrika” een typisch “Zuid-EU-gedoe”. Daarom gebeurt er ook wat we nu in Brussel zien: “die ver van ons bed show met enkel een radeloze Hollande”! Het voedt ook nog meer de wrijving/tegenstelling Duitsland-Frankrijk, al is het nog zijdelings. U begrijpt ook, dat die “nog kersverse Unie voor de Middellandse Zee” die Sarkozy oprichtte nu even zonder voeten is… De toppers ervan zitten na de Arabische revoluties in het gevang nu… Het bewijs van de te lange strategische verwaarlozing van de banden Europa-Afrika door Brussel.

De VS die het echt wél als een groot gevaar zien, -zie hun serieuze "Africa command" (gevestigd in Duitsland!)-, helpen in Mali (en elders). Maar op de achtergrond; ook al vanuit “uraniumrijk” Niger… Niks geen toeval, want ook Al-Qaida, dat we dood waanden, blijkt weer verrassend fris. Het herrijst, ondanks die dode Bin Laden. Het groeit weer sterker dan ooit tevoren. Door Syrië dat is één, maar nu ook door Afrika! Al met zeker 45.000 man in een jaar, zeggen experts. Waarvan er ook zo’n ruim duizend ”UIT DE EU” blijken te zijn gekomen!

Obama c.s, vinden, -niet ten onrechte-, dat het meer een Europa-probleem is dan een VS-probleem. Erger nog: het hindert de VS in zijn strategie van “focus on the Pacific”. Daarom wil hij men immers ook snel van Irak en Afghanistan weg… Het hindert en ergert Washington: “dat slappe Europa doet wéér niets. Net als toen in Kosovo”!  Alom dus ook irritatie, radeloosheid over de “slapte” in Brussel.

Weet hierbij ook, dat het franse optreden ook in Latijns Amerika nogal wat irritatie oproept! Men verdenkt Parijs c’.s. daar van “oud-koloniale trekjes”. Ook daar moet Obama ook echt oppassen. Tel uit dus uit onze winst… ook in de VN! Het nieuwe twistpunt wordt dus Afrika!

Kan/moet Afrika niet zelf meer doen?

Dat ware zeer te wensen! Want er bestaat een Afrikaanse Unie maar daarin zie je eigenlijk… wat je ook in Brussel ziet. Men is het in Afrika nog sterk oneens, men heeft hier en daar onderling ruzies, het is jong en onwennig en er bestaat nauwelijks iets institutioneels. Zie als vergelijk ook de Arabische Liga in dat MO-conflict. Naast de AU zijn er nog enkele regionale verbanden: zoals die West-Afrikaanse club. Waar het ook spannend is. Kortom: de lamme en de blinde wachten op elkaar… Net zoals de EU dat is voor Europa is de AU de etalage voor Afrika… En dan moet de EU zich heel voorzichtig schamen in deze vergelijking.

Iedereen denkt: waarom praten die EU en die AU nu niet met elkaar? Maar u moet dan weten dat pas geleden in Parijs, enkele dozijnen regeringsleiders uit Afrika bij elkaar kwamen.  Om te praten ook over veiligheid en ontwikkeling, jazeker. Ook over business, ook zeker. Maar weer dat EU-solo-gedoe: Frankrijk “ontvangt Afrika” en geen EU-er te zien daar!

Een spiegel van een nare realiteit…

Hollande loopt nu echt te bedelen in de EU; België zei “misschien en idem Polen…”. En Duitsland kwam weer niet verder dan wat transportsteun. En eindelijk kwam het bericht dat de EU 500 man naar de CAR zou sturen om de Fransen daar te versterken.Enfin!

Het andere Afrika: een soort mini-eurozone

Ze hebben onze EU-problemen goed bekeken én gesnapt! En spraken, zeer slim, af hoe ze het samen stráks (!) gaan doen. Oeganda, Kenia, Tanzania, Burundi en Ruanda gaan

hun monetaire unie en gemeenschappelijke markt oprichten, die start over…10 jaar! Elk van hen moet dan een schuld hebben van minder dan 50% van hun BBP, een begrotingstekort van minder dan 3% (!) en een inflatie van lager dan 8%. Met sommige projecten wordt er al vooruitgelopen: 3 van de 5 (dus nog zonder Tanzania en Burundi) beginnen samen al met olie- en spoorprojecten. Wat die twee niks leuk vinden. Maar zo zijn de regels: verstandig vooralsnog. Ze berusten nu maar, want de voordelen blijven groot. Immers, deze markt wordt 135 miljoen consumenten groot en er komt vrij verkeer van mensen, goederen, diensten en geld. Wat zeker buitenlandse investeerders gaat aantrekken.’

Deze EAC (East African Common Market) neemt een intelligente aanloop, geeft goede budgettaire regels en gaat op weg “met niet al te grote onderlinge verschillen”. Dit initiatief zal zeker ook de onderlinge spanningen verminderen in deze regio. De EU verspreidt dus zijn ( met schade en schande opgedane) wijsheid. En doet andere dus leren van zijn fouten. Een uiterst opvallend initiatief dat ook goed is tegen “ruzie-maken”!

Afrika verder verwaarlozen kan dus echt niet..

Er kan geen enkele goede reden bestaan om Afrika verder te verwaarlozen. Dat zou geopolitieke achterlijkheid zijn. Zoiets als de Nederlandse “neutraliteit” net vóór WOII uitbrak. De tijd van “de gebroken geweertjes” waarna we echt leerden hoe geweertjes ons konden breken. “Wie niet wil doden of wie niet het risico wil lopen zelf gedood te worden” mag dan een mooi mens zijn, maar moet dan ook rekening houden met een gewelddadige draai in zijn geschiedenis.

Zij die eerder oorlogen meemaakten met alle gevolgen weten dat “ontsnappen niet echt kan”. Dus moet je kiezen uit twee kwaden. Dus zeg ik: waarom niet echt belangstelling tonen voor ons opkomende, superdynamische buurcontinent? We zijn tot elkaar veroordeeld en kunnen ook veel voor elkaar betekenen. En wie goed inziet wat Europa nu zelf gebeurt kan dan niet verder de blik afwenden van het donkere zuiden. Wij “buurtcontinenten” zijn tot elkaar veroordeeld. We moeten vrienden worden om niet tot elkaars vijanden te verworden…

Maar,

de zon doet haar werk zonder iets te weten van dat grote zwarte gat in het centrum van onze galaxie…  Waar de zwaartekracht zo groot is dat er geen enkele straling uit ontsnapt en zeker geen materie wegvliegen kan.  Ene Mitchell en ene Simon de la Place (half 18^e eeuw) vermoeden toen al dat er zoiets was.  Maar ze werden luid uitgelachen…  Pas weer met Einstein kwam de idee weer tot leven rond 1917. En nu zit de wetenschap nog met dat verhaal over zwarte materie… De galaxies ver weg van ons verplaatsen zich zeer snel. Zo snel dat het niet strookt met hun omvang in materie…  Het gaat hierbij zelfs om 23% van de totale materie in ons heelal. De aanwijzingen dat ze echt bestaat zijn steeds overweldigender maar het bewijs ontbreekt nog.

Einstein had na 1915 al door dat het heelal dynamisch was en niet “constant”.  In 1929 kreeg Hubble door dat hoe verder galaxies van ons zijn verwijderd hoe sneller ze zich verplaatsen.  Dus het universum breidt zich nog steeds uit! Einstein was hierover lang zelf verbaasd, zegt men.

In 1948 kwam Fred Hoyle met de term “Big Bang” op de proppen om het beginmoment van ons heelal te benoemen. De belg Lemaitre ( 1935) had het in dit verband over “het primitieve atoom”.  Als je steeds verder terug gaat in de tijd kom je aan een soort van begin: heelal met afmeting nul en temperatuur en dichtheid oneindig. En ooit was er die explosie die daaruit het heelal, met een doodsklap, liet ontstaan. Intussen is er nog een andere opvatting die inhoudt dat er niet dit “beginmoment” was maar dat er sprake was van een overgang van een bestaand universum naar dat wat we nu kennen… Omdat in Einsteins theorie ontbreekt dat deeltjes beïnvloedt worden door zowel de zwaartekracht als elektromagnetische krachten als nucleaire, weten we nog niet welke fysieke processen er in volledigheid optraden bij die “Big Bang”!

Dus zit weer neer in die wat bleke winterzon. En denk na over roem, rijkdom maar ook laksheid, wegkijken en lafheid die al te vaak leidde tot de dood en verderf. En achteraf veel spijt én die vraag: Hoe kon dat toch weer gebeuren?

We wensen u dagelijks vele kwartiertjes zonnebad toe..

25 januari 2014