JONG EN TOCH AL VERLOREN? en daaronder FADING AWAY IN A METROPOLE (poème de Leon)

Toen ik mijn bul bijna had in 1966, begonnen er al diverse bedrijven, soms via de TH, me uit te nodigen voor een “eerste kennismaking”. Nee, niet omdat ik als genie te boek stond, gewoon omdat ik in bedrijfskunde (af)studeerde en de derde was, die afstudeerde in deze splinternieuwe richting. Er was in die tijd werk zat; overal waren er tekorten. Daardoor werd ik ook zo’n 5 jaartjes leraar wiskunde op een MMS. Er was in de exacte vakken een schreeuwend tekort en wij werden dus ingezet als “een soort van surrogaatleraar”. Dat maakte van mij een heel jeugdige leraar van, jawel, nog net geen 21 jaar.

Geen angst, ik ga u echt niet mijn memoires neerschrijven. Wat ik bedoel is, dat “wij afstuderenden” een uiterst gewild artikel waren op de arbeidmarkt van die dagen. Vriendjes van mij lieten zich wel een dozijn keren uitnodigen bij diverse bedrijven, die grif de reiskosten plús betaalden en ook op de salarisvoorstellen wel een beetje konden plussen om er uit te springen. Ze hadden ons dus echt nodig, we konden gelijk aan de slag en je kon zelfs al “tekenen” met wat extrasoldij, als je eerst nog even in militaire dienst moest… Welk een weelde en wat een streling voor ons ego; we waren verrukt en voelden ons te gek!

Hoe anders lijkt dat nu overal in de EU en ook in de VS c.s.! De eurozone heeft nu een gemiddelde werkeloosheid, in de jongste categorie, van liefst 30%! En in Spanje is 50% al het laatste cijfer dat we lezen. Ik probeer me voor te stellen hoe dat, ook vanuit de wetenschap dat het een massaal verschijnsel is, hoe zoiets moet voelen. Dus wat dit met een jongere die zijn start wil maken, nou betekent. Ik vrees, een grote teleurstelling en kapotte droom. Het diploma dat je graag hebt, en wat toegang beloofde tot een leuke baan met goed salaris, zoals advocaat, leraar, historicus, socioloog etc. blijkt helaas niemand te imponeren. Daar zit je dan, met een uitkering, op een minikamertje of bij mama thuis. Vooral in Italië is dat laatste al heel algemeen intussen. En na jaren van geen werk of kleine baantjes met een paar euro per uur blijkt het geen jota beter te worden. Omscholen dan maar? “Lager werk” accepteren? Luisteren naar je grootouders die je vertellen dat er “net vóór WO II ingenieurs aan het kolenfront werkten in Nederland”? Zo’n positie jaren te moeten verdragen lijkt me killing voor elk enthousiasme vandaar ook die benaming van “de lost generation”. Ik probeer het me voor te stellen, zeker nu ook mijn kleinkids op zo’n situatie lijken af te stevenen. Helaas kun je weinig anders doen dan accepteren en doorploeteren over moeizame paden, om je “droom waar te maken”. Heb  je een partner,  in dezelfde situatie, dan is “huisje-boompje-beestje” wel heel erg ver weg. Je ouders  ook maar even wachten op die leuke kleinkids..

Zo ziet onze wereld er nu uit en er zijn deskundigen mensen die het einde van deze ontwikkeling nog lang niet zien. Ja, natuurlijk, er is ook een crisis gaande en er was vroeger ook  “laagconjunctuur” met zijn vele moeilijkheden. Maar de analyses duiden er steeds vaker op dat we in een grote ommezwaai zitten.

Immers er is óók, een kleinere groep jongeren met hoge opleidingen in bijvoorbeeld finance en high-techvakken, die puissante salarissen scoren. Traders verdienen met hun bonussen soms een auto per maand!  En wie in Californië bij Facebook en andere sociale sites rondkijkt, ook bij informaticabedrijven en hightech bedrijven, ziet ook daar die rijke jongeren. Met fancy appartementen en hippe spullen… Zij kozen dus het juiste vak dus en werden uitverkorenen zonder problemen. En hun ouders of familie kijken er met bewondering en ontzag naar deze kids. Meteen geslaagd als nouveau riche dus! Dat gebeurt dus náást de kameraad van de middelbare school die rechten studeerde en nu nog geen klusje bij een advocatenkantoor kan krijgen… Hij /zij zit er dus naast, gewoon pech gehad dus. In sommige sectoren zit de klad omdat de overheid geen subsidies meer, zoals  bij juridische procedures. Waardoor de omzet instortte bij die “maitres en droit”. En in het onderwijs loopt het ook al niet over van de vacatures mede omdat het aantal leerlingen (minder jeugd!) daalt. En dat blijft nog even zo met maar 1,3 kids per vrouw (bijna in heel Europa, ook in Nederland). Ook de overheid krimpt nu (die moet kleiner worden) in en het bedrijfsleven neemt vooral via uitzendbureaus haar nieuwe personeel aan. Men is erg voorzichtig in laagconjunctuur, want dan moet je snel kunnen “ontslaan om de tent niet helemaal plat te laten gaan”. Veel jongeren werken daarom in tijdelijke banen met nauwelijks zekerheden: Amerikaanse toestanden dus;  daar was “hiring and firing” altijd al gewoon.

Dus is er nu een klein percentage jongeren met fancybanen, echte “rijken”, naast de grotere groep die, ondanks diploma’s van kwaliteit, die erg moeten sappelen via uitzendbureaus of uitkeringen. Idem bij de wat eenvoudigere administratieve en ook technische opleidingen. Ook daar zit steeds meer de klad in. Die banen zijn namelijk gemakkelijk “weg” te automatiseren of te verplaatsen naar goedkope landen en denk ook aan “kopen via internet”, dat nu de winkelsector fors doet krimpen. Zie ook de fameuze call-centers en ook al computerprogrammeurs in India, die “uw programma’s bouwen” voor 40% van een westers salaris. Ook de robots in de fabrieken kunnen bijna alle technisch handwerk snel imiteren en ook beter doen. Goedkoper,  sneller en “dag en nacht” en zonder zeuren. Je hebt enkel wat machinestellers, reparateurs en “controlerende operators” nodig. Wordt het fabriceren dan nog te duur, dan wordt de fabriek ingepakt en vlot in Roemenië uitgepakt waar de overheid je in de watten legt. Wat blijft, zijn die erg lage (en niet verplaatsbare) baantjes voor ongediplomeerden, maar daarvoor kun je ook dankbare Polen of andere immigranten krijgen, die voor een “hongerloontje”graag werken. In Duitsland zijn nu uurlonen van enkele euro’s in die contreien al heel gewoon. De nieuwe arme proletariërs zijn er weer bij de vleet, in het “rijke” westen. En Marx is nog maar een kleine eeuw dood…    

Zo werd en wordt het gat rijk-arm erg snel groter en praten we al over verschillen van factoren 50 en meer in beloningsniveaus. Dus de  befaamde middenstand, waar men op weg ging van armer naar rijker, krimpt flink in omvang. Daar is nu meer aanbod van werkzoekende dan vraag en dus zijn er bevroren salarissen, onzekere banen of sterk lagere lonen.

De wereld zit dus weer eens in een forse ommezwaai, die nu pas echt op toeren komt.  Daar botsen onze jongeren, die hun ouders zagen zwemmen in (geleend?) geld, nu en masse, flink tegen op.

De (arbeids)concurrentie is dus moordend geworden in nogal wat sectoren. Maar kijk je in Duitsland en Japan, dan zie je daar een ernstig tekort aan geschoolden in de technische banen… Fabrikanten in Duitsland doen alles om hun oude werknemers met veel ervaring langer te houden: ze zetten ze op tapijt in de fabriek, betalen premies en omringen ze met fysiotherapeuten. Terwijl de regering al, zenuwachtig, “goed opgeleide Italianen en Spanjaarden uitnodigt om de duizenden onvervulbare vacatures in de exportindustrie in te vullen”. Immigratie dus, met honderdduizenden, vlak nadat het voor altijd verboden en “onnodig” leek…

In een klap legde die overdonderende crisis dus bloot, wat er al jaren aan het gebeuren was,  “zachtjes en onmerkbaar”. Die overheid leende maar raak en loste elk probleem van te weinig inkomen op. Geen diploma of geen baan of geen zin? Wel, vadertje staat betaalde dan wel weer wat aan “die arme drommels”. En nu is vadertje staat zelf bijna failliet van 50 jaar schulden maken. En wordt hij door kapitaalboeren gewoon als een jojo gemangeld.

Er zijn nu plotseling ook BRICS-landen, die langzaam maar steady economisch omhoog kropen/kruipen en ons nu iets geheel ongekends voorschotelen. Mooie goedkope spullen dus, containers vol en prima grondstoffen en agrarische producten. En, ook steeds meer koopkrachtige consumenten, die geld hebben om dure auto’s en machines van ons te kopen. Dus we rennen er als gekken daar heen: immers enkel daar zit nou nog die groei! Mercedes en Audi verkopen in China al veel meer peperdure limousines dan in Europa! En China c.s. leveren vlot en goedkoop ook nog,  nu ook wereldwijd TGV’s, middenafstand jets en kerncentrales..

Wel, we worden dus fors gemangeld door nieuwe krachtige concurrenten, die eerst onze simpele spulletjes produceerden en ons nu bijna alles aanbieden. We moeten dus, leuk of niet, gewoon fors aan gaan pakken, zoals vlak na WOII, om qua welvaart enigszins staande te blijven.

Wie had dat nou gedacht van die “imiterende Chinezen en Indiërs”? Wel, zíj dus, terwijl wij ons verloren in discussies over integratieproblemen en moslima’s met “foute” hoofddoeken!

Zwaar aangeslagen zien ook de Duitsers nu hun grote fout, met dat lage aantal geboorten: Japan showt hun nu hoe een land zonder jeugd, zijn dynamiek verliest, ook zijn consumptie en… ook zijn concurrentiekracht. En arriveerde, als rijk land, bij een staatsschuld van liefst 220% van het Bruto Nationale Product. De hoogste ter wereld nog steeds en ondanks de Grieken!

Het ongelofelijke wordt ons nú, veel te laat, in eens duidelijk. Terwijl het enorme bezuinigingen regent om die oeverloze schuld kwijt te raken, moeten we als de weerga de mouwen opstropen met minder welvaart en met, “teveel” ouderen (beter gezegd met te weinig jongeren).

Van die laatsten kan -het is bijna niet te geloven- nu meer dan een derde géén fatsoenlijke baan  vinden! Dat is wat de Amerikanen nou bedoelden met “dat oude versleten Europa”, net voordat ze zelf ook ontdekten hun swing kwijt te zijn. Maar zij sloten “never die immigratiekraan..”de VS groeit jong! Het westen zat in hoogmoed en arrogantie, navelstarend gewoon te pitten en te wauwelen over “peanuts problemen”… Volgevreten, en met veel money (van de bank!)  als een blind en verwend luxepaard.

Nu komen daarvan de rekeningen met ladingen in de bus: werkeloze jongeren, zakkende pensioenen, uit de pan vliegende verzorgingskosten en verkeerd opgeleide mensen… En erger nog: ook niet meer wetend hoe je echt, in gevecht met anderen, je welvaart moet verdienen en behouden…

Dát is ons allen overkomen, ondanks politici en bestuurders en vele goeroes, die ook niks anders bleken te zijn dan de massa van het volk. Ons wachten dus “even” bloed, zweet en tranen.

Toch, moeten we nou denken dat we geheel verloren zijn? Nee, natuurlijk! Wij kunnen het opnieuw flikken natuurlijk, al gaat het even duren. Jeugd “aanmaken” doe je niet in een paar jaartjes, immigranten accepteren kost even slikken, ophouden met zeuren is even afkicken en “opnieuw VOC-tje spelen” moet even worden geleerd. We moeten dus vooral mentaal “om”!

Luister dus nooit meer naar die populistische, opportune en wereldblinde politici, die u de verkeerde kant deden en doen uitkijken (al koos u ze wel zelf!). Luister liever naar hen die u wakker maken en de nieuwe werkelijkheid voorhouden. En help zo uzelf en uw eigen (klein)kinderen echt weer vooruit. Leg ze uit waar “wij” in de fout gingen en excuseer U en vergeet niet om ze te vertellen dat onze ouders (en wij een beetje ook) eerder dit kunstje flikten. Wees solidair met die jongeren, die het ongeluk nu hard treft. Help hen maar eis tegelijk ook dat ook zij hun leven fors veranderen en ook opnieuw aanpakken. 

En verbaas u over niets: Europa gaat nog vele bochten om,  die euro wordt echt een neuro en gaat -wie weet- zelfs concurreren tegen de nieuwe zeuro…

Tja, ook al hoort u het niet graag of gelooft u het nou nóg niet: de wereld gaat nog veel verder op zijn kop. Maar toch zijn we niet verloren. Want alles kán anders, dat kunstje zijn we echt niet vergeten. Maar we moeten nu wel opschieten, want het is echt 3 minuten voor twaalf.

Maar,

die natuur met al zijn pracht en praal is gewoon gebleven en ook zullen we beschenen blijven door die mooie “koperen ploert”. Laat u dus lekker verwarmen door haar stralen en kijk omhoog in dat fraaie hemelse blauw. Daar ziet u dat veel gewoon is gebleven en ook dat alles weer “rech sal komm”. Wat U nú moet doen is u aangeboren, ja, het is zelfs uw specialiteit! “We shall overcome” dus en “Yes we can”! En daar helpt dat zonnetje echt prima bij. Dus steel zoveel mogelijk van die zonnestralen, ook al zijn ze nog even wat bleekjes. En als u binnenkort weer gebruind rondloopt is het leed al voor de helft geleden, want die knop die “om” moet, zit gewoon in uw hoofd.

, 11 feb 2012

FADING AWAY IN A METROPOLE

Ooit komt er het uur van mijn “adieu”.

Voorbereid of geheel onverwacht,

Wat zou ik daarin graag kiezen,

Voor mijn waardigste afscheid ooit,

Een afscheid op vleugels in de mist.

In een grote volle metropole,

Woon je dicht bij het leven en de dood,

Omdat er zoveel zielen je bijna beroeren.

Loopt de weg van hier naar hierna,

Zomaar hier vanuit de stad omhoog,

Zo wordt de reis als een flauwe bocht,

Een bijna gewone dag met wat nevel,

Om ons uitbundige licht wat te filteren,

En de gesloten ogen niet te storen,

Die niet vermoeid weer willen open gaan.

Als iemand dit leest en zou begrijpen,

Met goede relaties bij de grote reisleider,

Dan zou ik beleefd willen vragen,

Kan ik op mijn dag der dagen,

Lichtjes verwaaien als een glimp?

Zoals ik altijd al wilde zijn,

Maar u liet mij niet begaan,

So please let me fade away,

When my last day is born.

Leon (Marseille, febr. 2012).